Beschrijving
De bescherming als monument betreft de teutenwoning Kerckhofs, opgetrokken aan de Dorpsstraat in het vierde kwart van de 19de eeuw.
Waarden
De teutenwoning Kerckhofs is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
De woning is een voor Noordelijk Limburg en bij uitbreiding voor Vlaanderen zeldzaam en representatief voorbeeld van een burgerwoning die in de 19de eeuw door een familie van welstellende teuten werd opgericht. Ze werd in de tweede helft van de 19de eeuw opgetrokken en bewoond door Maria Catharina Lucia Kerckhofs, een ongehuwde dochter uit een teutenfamilie. Ze bouwde het huis samen met haar broer, Josephus Hubertus Kerkckhofs, die als teut actief was in de regio rond Uithoorn.
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: Teutenwoningen behoorden tot de top van wat op het vlak van de 19de-eeuwse burgerlijke bouwkunst in Noordelijk Limburg werd gerealiseerd, getuige zowel eigentijdse waarderingen als hedendaagse evaluaties. Ze bepaalden lange tijd het uitzicht van de regio. Sint-Huibrechts-Lille, door het grote aantal woningen van welstellende teuten wel eens als het 'eldorado van de teuterij' bestempeld, neemt daarenboven binnen de streek een uitzonderlijke positie in. Door de Hollandse stilistische invloeden, die blijken uit de rijke en kwaliteitsvol uitgevoerde ornamenten in de gevels in combinatie met baksteenbouw, kunnen de 19de-eeuwse burgerwoningen die door de teuten werden opgericht, waarschijnlijk zelfs beschouwd worden als een waardevolle afzonderlijke categorie binnen de architectuur in Vlaanderen.
De woning aan de Dorpsstraat 18 is een verfijnde, kleinschalige, maar daarom niet minder monumentale uiting van het type. Ze wordt getypeerd door een minutieus uitgevoerde decoratie van het exterieur, een rijke bepleisterde versiering bestaande uit hoekbanden, doorlopende lekdrempels, omlijstingen van muuropeningen en aflijnend fries een afsluitende kroonlijst op sierlijke consoles en de verticale ritmering door hoeklisenen en middenrisaliet met fraaie trapgevelvormige bekroning. Het originele houtwerk van de deur, versierd met rozetten, acanthusbladeren en bladwerk, zorgt voor een meerwaarde, evenals de fraaie stucwerkomlijsting voorzien van leeuwenkoppen, waarin de voordeur is gevat.
De oorspronkelijke interieurelementen, bestaande uit een paar stucplafonds, een authentieke slingertrap en binnendeuren op de bovenverdieping, dragen intrinsiek bij tot de architectuurhistorische waarde.
sociaal-culturele waarde
De woning werd in de tweede helft van de 19de eeuw opgetrokken en bewoond door Maria Catharina Lucia Kerckhofs, een ongehuwde dochter uit een teutenfamilie. De vermogens van die de teutenfamilies door hun activiteiten wisten te vergaren, waren zodanig dat ze zelfs voor familieleden die 'zonder beroep' waren, als Maria Catharina Lucia Kerckhofs, toch een bijzonder fraaie woning konden laten optrekken. De burgerwoningen die de teuten in de 19de eeuw bouwden, vormen de laatste belangwekkende materiële neerslag van de opbrengsten van de succesvolle teutenhandel, die gedurende meer dan drie eeuwen het economisch bestaan van Noord-Limburg beïnvloedde. Aldus illustreert de woning twee voor de regio belangrijke sociaal culturele/economische fenomenen: enerzijds de welstand die door de teuten teruggebracht werd naar hun dorpen van herkomst, anderzijds de sociale opgang van de teutenfamilies zelf.