Beschrijving
De bescherming als monument betreft de teutenwoning Tielen-Kerckhofs, later Spaas, opgetrokken aan de Dorpsstraat in het vierde kwart van de 19de eeuw.
Waarden
De teutenwoning Tielen-Kerckhofs (later Spaas) is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
sociaal-culturele waarde
De burgerwoningen die de teuten in de 19de eeuw bouwden vormen de laatste belangwekkende materiële neerslag van de opbrengsten van de succesvolle teutenhandel, die gedurende meer dan drie eeuwen het economisch bestaan van Noord-Limburg beïnvloedde.
De woning illustreert twee voor de regio belangrijke sociaal culturele/economische fenomenen: enerzijds de welstand die door de teuten teruggebracht werd naar hun dorpen van herkomst, anderzijds de sociale opgang van de teutenfamilies zelf.
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: Teutenwoningen behoorden tot de top van wat op het vlak van de 19de-eeuwse burgerlijke bouwkunst in Noordelijk Limburg werd gerealiseerd, getuige zowel eigentijdse als hedendaagse evaluaties. Ze bepaalden lange tijd het uitzicht van de regio. Sint-Huibrechts-Lille, door het grote aantal woningen van welstellende teuten wel eens als het 'eldorado van de teuterij' bestempeld, neemt daarenboven binnen de streek een uitzonderlijke positie in.
De woning heeft rijke en verzorgde stucwerkdetails in het exterieur, met onder meer paneelwerk, consoles en rozetten, die kenmerkend zijn voor dit type van woningen. De deuromlijsting en het bovenlicht zijn in het bijzonder fraai uitgewerkt. De hoeklisenen en het middenrisaliet verlenen het pand een klassieke ordonnantie en monumentale uitstraling.
Het interieur bevat een voor de regio zeldzame schouwbetegeling (derde kwart 18de eeuw) van wit-bruine tegels met Bijbelse thema's in een houten schouwmantel in de linker voorkamer.
historische waarde
De woning is een voor noordelijk Limburg en bij uitbreiding voor Vlaanderen zeldzaam en representatief voorbeeld van een burgerwoning die in de 19de eeuw door families van welstellende teuten werd opgericht en bewoond. De woning werd in de tweede helft van de 19de eeuw opgetrokken door het teutenechtpaar Kerckhofs-Tielen en kwam later in handen van Jozef A. H.T. Spaas, burgemeester van Sint-Huibrechts-Lille en telg uit een bekend teutengeslacht.