Tijdens het Keizerrijk was suikerbietenteelt in Droog-Haspengouw en Brabant verplicht om het tekort aan koloniale rietsuiker (ten gevolge van de Continentale Blokkade) op te vangen.
De Ruttense suikerfabriek maakte van in het begin gebruik van een stoommachine. Vrij snel werd aan de raffinaderij ook een stokerij toegevoegd. Door de oprichting van de beter uitgeruste fabriek in het nabijgelegen Crisnée werden de activiteiten in Rutten echter reeds na enkele decennia gestaakt. Daarop werd het dubbelcomplex opgedeeld in de huidige landbouwbedrijven.

in casu architectuurhistorische waarde: Complex van bakstenen gebouwen onder pannen zadeldaken: indrukwekkende straatvleugel (stal en schuur) met centrale inrijpoort en links een achterwaartse zijvleugel (stallingen); volledig losstaande achtervleugel vanaf de linkerhoek, van linkse zijvleugel gescheiden door een doorrit; een dwarsvleugel, los aan het uiteinde van de achtervleugel, verdeelt het erf, dat enkel aan de linkerzijde gekasseid is, in twee; waar gebouwen het perceel niet afboorden is een ommuring voorzien. De rood geschilderde straatvleugel is een spiegelbeeld van de rechts in het verlengde aansluitende vleugel van la fabrique: tien traveeën en twee bouwlagen, met een sterk geritmeerde structuur; gelijkvloers afgewerkt met rondboognissen op kalkstenen lekdrempels en binnenin gepikt, derde travee met een rondboogpoort, geflankeerd door kalkstenen posten met geprofileerde imposten, achtste travee met rondboogdeur op eenvoudige kalkstenen posten; tweede bouwlaag met halfronde nissen, gelijkaardig afgewerkt als de gelijkvloerse nissen. Linkse topgevel met dichtgemetselde rondboogopening.
De overige vleugels zijn eenvoudige woon- en dienstconstructies.

De Boudewijnstraat lijnt de oostelijke grens van Rutten af. Tot de 19de eeuw was het een simpele veldweg, aan weerskanten geflankeerd door akkerland. In 1838 werd het driehoekige terrein ten westen van de weg uitgekozen als locatie voor een suikerraffinaderij met annexe stokerij en directeurswoning. Het bedrijf wordt weergegeven in de Buurtwegenatlas (1840-1845) en de Atlas Vandermaelen (1850) als raffinerie de sucre of fabrique de sucre à betteraves.
De gebouwen waren eigendom van baron Ernest Desezeille van Hamal. Enkele decennia na de oprichting werd het complex opgedeeld in twee hoeves, links la fabrique en rechts la distillerie. De gebouwen, tegenwoordig nog steeds eigendom van de heren van Hamal, veranderden sindsdien amper van volume .