Het herenhuis te Diest, is beschermd als monument.

Tweelagig breedhuis van vier traveeën, opgetrokken in baksteen met zandhoudende kalksteen voor venster- en poortomlijsting en afgedekt met een leien zadeldak, voorzien van twee dakkapellen.

De gevel van het pand aan de Guido Gezellestraat 34, opgetrokken in het derde kwart van de 18de eeuw, werd in de loop van de 19de-eeuw aangepast aan de toen heersende mode en verrijkt met het balkon en de balkondeur boven de koetspoort, de fries met trigliefen, de kroonlijst op klossen en twee dakventsers. Sinds de optekening op het primitieve kadaster in 1822 heeft het pand echter geen ingrijpende wijzigingen ondergaan. Wel is het een deel van zijn toenmalige bijbehorende bezittingen kwijtgeraakt, namelijk een aan de grote tuin grenzend bijgebouw met tuin en uitgang aan de Graanmarkt, ter hoogte van het huidige nummer 16.

Het betreft een tweelagig en vier traveeën tellend breedhuis, opgetrokken in baksteen met verwerking van zandhoudende kalksteen voor venster- en poortomlijsting en afgedekt met een leien zadeldak, voorzien van twee dakkapellen.

De gelijkvloerse verdieping rust op een gecementeerde plint met keldergaten en bestaat uit een Lodewijk XV-koetspoort, uiterst links, geflankeerd door drie steekboogvensters met houten schrijnwerk en roedenverdeling in een natuurstenen omlijsting met vooruitspringende trapeziumvormige sluitsteen. De koetspoort is gevat in een omlijsting, gevormd door pilasters met Franse voegen onder vlakke pilasters met basement en imposten waarop een korfboog met uitspringende sluitsteen rust. Verdiepte spiegels versieren de zwikken onder het zwaar geprofileerd hoofdgestel dat lichtjes naar voren springt ter hoogte van de sluitsteen van de korfboog en ook zo verbonden is met het erboven liggend balkon, voorzien van een elegante, met vegetale motieven versierde gietijzeren balustrade. Een dubbele balkondeur leidt naar het balkon en is, net zoals de steekboogvensters ernaast, voorzien van een natuurstenen omlijsting.

De kroonlijst met blokjeslijst, wordt aangekondigd door een fries met metopen en trigliefen, waaronder guttae. Door de ontpleistering van de gevel is het oorspronkelijk effect van de fries, en meerbepaald van de metopen, volledig verloren gegaan. Twee dakkapellen verlichten de ruimte onder het dak. Beide dakkapellen bestaan uit een rechthoekig venster met roedenverdeling, omzoomd door een geprofileerde vlakke band met trapeziumvormige sluitsteen, geflankeerd door inzwenkende voluten en bekroond door een driehoekig fronton.

De achtergevel van het L-vormig pand bestaat uit drie traveeën: uiterst links een venster, waarnaast een dubbele terrasdeur en de dieper liggende koetsdoorgang op de gelijkvloerse verdieping, en eenvoudige, met baksteen omzoomde rechthoekige ramen op de verdieping. Uiterst links, haaks op de achtergevel, werd later een éénlagig bijgebouw ingeplant. Een tweelagig en vijf traveeën tellend 19de-eeuws bijgebouw voor dienstruimten en paardenstalling, werd tegen de achtergevel van de aanpalende woning nummer 32 opgetrokken, waardoor twee van de vensters in de zijgevel van die woning op de koetsdoorgang van nummer 34 uitkijken. Achter de gebouwen strekt zich een ruime stadstuin uit, ingesloten door de tuinen en bijgebouwen van de woningen aan de Graanmarkt, het Verstappenplein en de Guido Gezellestraat.

Bibliografie