Beschrijving
De vakwerkhoeve De Zwarte Stijltjes is samen met zijn onmiddellijke omgeving beschermd als monument.
Waarden
De vakwerkhoeve met losse bestanddelen (met uitzondering van de recente aanbouwsels en de losstaande schob) en onmiddellijke omgeving is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: Het betreft een pittoreske vakwerkhoeve met losstaande componenten. De historisch gegroeide totaalconstellatie van de hoeve is - op het verdwijnen van het bakhuis na - intact behouden. Deze bestaat uit hoevecomponenten in vakwerkbouw (woonhuis en westelijke stal) en baksteenbouw (zuidelijke stal), geschikt rond een rechthoekig erf. De losstaande schob ten westen werd vermoedelijk pas in de jaren 1980 opgebouwd, gebruikmakend van materiaal van een vakwerkstructuur uit een nabijgelegen bos. Op het binnenerf is een waterput aanwezig. Alle componenten worden overdekt door zadeldaken met traditionele, Vlaamse pannen. De vakwerkstructuur van het woonhuis is (op de grotendeels versteende achtergevel na) gaaf bewaard in gepikt stijl- en regelwerk met witgekalkte lemen vullingen. Ook de voorgevel en rechter zijgevel van de schuur zijn gaaf bewaard in gepikt stijl- en regelwerk met witgekalkte lemen vullingen. Het stijl- en regelwerk van zowel het woonhuis als van de stal werd verrijkt met verscheidene Sint-Andrieskruisen.
De voorgevel van het woonhuis heeft volgende openingen: centraal een houten deur met bovenlicht waarboven een houten laadvenster; twee beluikte bolkozijnen op de eerste bouwlaag en twee kleine bolkozijnen op de bovenverdieping. Het woonhuis is van het dubbelhuistype met vertrekken langs weerszijden van een centrale gang. Naar verluidt zou het ooit deels gebruikt zijn als café.
In de stal zijn de oorspronkelijke spanten met telmerken grotendeels intact behouden. De bakstenen stal ten zuiden van het erf maakt deel uit van de historische groei van het complex.
historische waarde
De hoeve ‘De Zwarte Stijltjes’ is een historisch gegroeid complex, waarvan de hoofdgebouwen in vakwerk (woonhuis en stal) volgens het kadaster in 1877 opgericht werden door de familie Lejeune - de Schiervel, die haar woonplaats had in het kasteel van Nonnen-Mielen te Sint-Truiden. Ten laatste in 1946 werden de hoevegebouwen uitgebreid met een bakstenen stal (en thans verdwenen bakhuis) langs de zuidzijde van het erf.
sociaal-culturele waarde
De pittoreske vakwerkhoeve met duidelijk afleesbare agrarische functionaliteit (woonhuis, twee stallen, erf met waterput) getuigt van een eeuwenlange bouwtraditie en van de traditionele agrarische activiteiten in Vochtig Haspengouw. Ze kent bovendien een beeldbepalende inplanting in het landschap .