Beschrijving
De semi-gesloten vakwerkhoeve Amandinahuis te Herk-de-Stad, is beschermd als monument.
Waarden
Voormalige hoeve bestaande uit woning, stallingen, schuur en aanhankelijkheden rond rechthoekige erf is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
De hoeve werd reeds in 1840-45 primitief kadastraal opgetekend als een klein woonstalhuis, eigendom van landbouwer Melchior Goossens uit Terbermen. Na diens overlijden, in 1855, erfde Maria-Agnes Thijs het goed, dat zij na haar huwelijk met Cornelis Jeuris betrok. Zij was de moeder van Maria-Paulina, die later bekend zou worden als zuster Amandina. De hoeve zou pas worden uitgebreid vanaf 1895, toen Lambert Mommen het toenmalige pand, sinds het midden van de eeuw amper gewijzigd, in bezit had. Eerst werd het bestaande huis uitgebreid en heronderverdeeld en werd een nieuwe vleugel met varkensstallen toegevoegd, in 1907 volgde een bakhuis en in 1909 een dwarsschuur. Het perceel was ondertussen ook uitgebreid met een hof en varkensboomgaard, zodat het geheel begin 20ste eeuw zijn huidige vorm verkreeg.
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: Typisch Middenlimburgse, semi-gesloten hoeve met componenten rond een rechthoekig erf met mestvaalt. De gebouwen zijn opgetrokken in gekalkt stijl- en regelwerk (ankerbalkgebinten en ankerbalkstandjukken) met lemen vullingen op een bakstenen stoel met gepikte plint, het geheel onder pannen zadeldaken. Links van de invaart, een met bakstenen pijlers afgezet houten hekwerk, is een bakhuis te situeren, aansluitend bij de zich achterwaarts uitstrekkende varkensstallen, die door een doorrit gescheiden zijn van de dwarsschuur in de achtervleugel, die op zich aansluit bij een woonhuis met stal dat zich in de richting van de straat uitstrekt. Het woonhuis met stal telt acht traveeën en omvat verschillende bolkozijnen. Intern bleef een haard bewaard, evenals een onderkelderde opkamer. De vroegere stallingen zijn heringericht ter evocatie van het primitieve geboortehuis van Amandina. De dwarsschuur telt twee traveeën, de tweede met schuurpoort. De interne opdeling met dorsvloer en opslagruimte bleef bewaard, maar een gedeelte is nu als kapel ingericht. De varkensstal telt zes traveeën onder lessenaarsdak met luifel aan erfzijde; paarsgewijze gekoppelde deurtjes verlenen toegang tot de stallen; de laatste travee omvat een kippenhok en tegen de rechtse zijgevel is een sekreet aangebouwd.
volkskundige waarde
De hoeve omvat in kern nog het oude woonstalhuis waarin Zuster Amandina als Maria-Paulina Jeuris ter wereld kwam. Zij trad toe tot de orde der Franciscanessen en overleed als Zuster Amandina tijdens de Chinese Boxeropstand (1900). Ze werd op 24 november 1946 zalig verklaard en op 1 oktober 2000 heilig. Haar geboortehuis groeide uit tot een bedevaartsoord van regionaal belang.