Inventaris
beschermd cultuurhistorisch landschap

Antitankgracht

beschermd cultuurhistorisch landschap van tot ( gedeeltelijk vernietigd)

De rechtsgeldigheid van dit aanduidingsobject is niet meer actueel.
ID
4338
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/4338

Besluiten

De Antitankgracht
nietigverklaringen: 31-05-2007  ID: 11181

De Antitankgracht
nietigverklaringen: 31-05-2007  ID: 11182

De Antitankgracht
nietigverklaringen: 31-05-2007  ID: 11183

De Antitankgracht
nietigverklaringen: 31-05-2007  ID: 11184

De Antitankgracht
definitieve beschermingsbesluiten: 30-12-1993  ID: 2592

Provincie
Antwerpen
Gemeente
Antwerpen, Brasschaat, Brecht, Kapellen, Ranst, Schilde, Schoten, Stabroek
Deelgemeente
's Gravenwezel, Berendrecht, Brasschaat, Kapellen, Oelegem, Schilde, Schoten, Sint-Job-in-'t Goor, Stabroek
Straat
Onbepaald
Locatie
Berendrecht (Antwerpen), Brasschaat (Brasschaat), Sint-Job-in-'t Goor (Brecht), Kapellen (Kapellen), Oelegem (Ranst), 's Gravenwezel, Schilde (Schilde), Schoten (Schoten), Stabroek (Stabroek)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
1 600 769m²
Beschermingsdossiers
4.03/10000/103.1
DA000796
OA000128

Beschrijving

De Antitankgracht werd beschermd als landschap bij ministerieel besluit van 30 december 1993. Deze bescherming werd gedeeltelijk vernietigd door arresten van de Raad van State van 31 mei 2007 wat betreft volgende percelen gelegen langs de Venuslei te Kapellen: perceel 72/y (deel) (arrestnummer 171.662), perceel 72/a2 (arrestnummer 171.663), perceel 71/d (arrestnummer 171.664) en perceel 72/z (arrestnummer 171.665).

De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (KCML) bracht een advies uit waarbij de historische, wetenschappelijke en esthetische waarden van de Antitankgracht als volgt werd gemotiveerd:

Historische waarde: het is een vrij intact voorbeeld van militaire vestingbouw van de eerste helft van de 20ste eeuw.
Wetenschappelijke waarde: het voorkomen van rijk gevarieerde en soms zeldzame flora en fauna waarbij de klemtoon ligt op soorten die aan zuiver water gebonden soorten zijn.
Esthetische waarde: het vormt een rijk geschakeerd lineair landschapselement door het wisselend uitzicht naargelang de begroeiingen, de bodem, de omgeving et cetera.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal Beschermingsdossier DA00796, De Antitankgracht, advies KCML (1993).


Waarden

De Antitankgracht is beschermd als landschap omwille van het algemene belang gevormd door de:

historische waarde

esthetische waarde

wetenschappelijke waarde

Aanduiding van

Is de bescherming van

Antitankgracht tussen fort Stabroek en fort Oelegem

Antwerpen, Brasschaat, Brecht, Kapellen, Ranst, Schilde, Schoten, Stabroek (Antwerpen)
De antitankgracht is een 30,5 km lange verdedigingsgracht ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde en het Albertkanaal. De gracht is tussen 1938-1940 aangelegd als onderdeel van de vesting Antwerpen.

Is de omvattende bescherming van

Duitse bunker

Hoogeind (Stabroek)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Hoogeind (Stabroek)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Fort van 's Gravenwezel

Loze Visser (Schilde)
Fort uitgevoerd ter vervollediging van de hoofdverdedigingslinie van de stad en voorzien bij wet van 30 maart 1906.

Fort van Ertbrand

Oude Galgenstraat (Kapellen)
Fort Ertbrand is een betonnen pantserfort van de buitenste fortengordel rond Antwerpen, gebouwd in de periode 1906-14. Naar een infanteriesteunpunt omgevormd in de jaren 1930. Gedeclasseerd in 1947.

Fort van Oelegem

Goorstraat (Ranst)
Het fort werd tussen 1909 en 1914 gebouwd als uitbreiding van de in 1878 ontworpen tweede verdedigingsgordel van Antwerpen.

Fort van Stabroek

Abtsdreef (Stabroek)
Vanaf Abtsdreef leidt een gekasseide dreef naar de toegang tot het fort, opgericht door aannemer Fl. Voussure en voltooid in 1907.

Schans Smoutakker

Hoogeind (Stabroek)
Betonnen schans op een ellipsvormig eiland, aangelegd in de periode 1906-1914, onderdeel van de buitenste fortengordel rond Antwerpen. Zes bunkers werden toegevoegd: door het Duitse leger in 1916-1917 en door het Belgisch leger in 1936-1937. In 1947 werd schans Smoutakker buiten werking gesteld.

Schans van Schilde

Schanslaan (Schilde)
Uitgevoerd ter vervollediging van de hoofdverdedigingslinie van de stad, werken aangevat in 1909.

Stuwsluis

Schanslaan (Schilde)
Stuwsluis met bunker, gelegen op anti-tankgracht ten zuiden van de schans.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Militair erfgoed op de overgang van Scheldepolders naar Kempen

Brasschaat (Brasschaat), Kalmthout (Kalmthout), Kapellen (Kapellen), Stabroek (Stabroek)
Het gebied is gelegen op een helling die de overgang vormt van de laaggelegen Scheldepolders naar de hoger gelegen Kempen en vertoont dus kenmerken van beide gebieden. Het westen wordt gedomineerd door landbouwgronden. Centraal wordt het gebied ingenomen door een sterk bebost landschap dat in het oosten begrensd wordt door het militaire Kamp van Brasschaat en het heidegebied van het Klein Schietveld. De talrijke waardevolle kasteelparken zijn veelal gesitueerd langs de grote(re) wegen. In het noorden van dit gebied komen relicten van de militaire verdedigingsgordel rond Antwerpen voor, die werd uitgebouwd door Belgen (voor beide wereldoorlogen) en Duitsers (tijdens de Eerste Wereldoorlog). Deze verdedigingslinies werden dwars door het bestaande landschap aangelegd en vormen een duidelijk herkenbare lineaire structuur die het hele gebied van west naar oost doorkruist.

Andere relaties

Wordt opgevolgd door

Antitankgracht

Berendrecht (Antwerpen), Brasschaat (Brasschaat), Sint-Job-in-'t Goor (Brecht), Kapellen (Kapellen), Oelegem (Ranst), 's Gravenwezel, Schilde (Schilde), Schoten (Schoten), Stabroek (Stabroek)

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Antitankgracht [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/4338 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.