Door het in contrasterende materialen opgebouwde repetitieve gevelschema, de detaillering in het metselwerk alsook de bedaking met monumentaal uitgewerkt dakvenster, bewaarde dakkapellen en dakruiter verwordt de straatgevel van het gemeentehuis te Arendonk (1905) tot een 'pronkgevel'. Samen met de uit de bouwperiode bewaarde planindeling alsook de aankleding en afwerking van de belangrijkste vertrekken en trapzaal met onder meer balklagen, parket- en cementtegelvloeren, binnendeuren, lambriseringen, schouwmantels en bordestrap, enig meubilair en decoratieve elementen verlenen het geheel een logische samenhang, een stilistische eenvormigheid en aldus een artistieke meerwaarde. De in bijlage opgelijste cultuurgoederen maken integrerend deel uit van het monument en worden mee opgenomen in de bescherming. Een deel van het meubilair werd door Jules Taeymans zelfontworpen (1907-1909).

Het gemeentehuis van Arendonk (1905) is een representatief voorbeeld van een gemeentehuis/vredegerecht uit het begin van de 20ste eeuw met een opvallende veruiterlijkte vormgeving binnen een gemeentelijke plattelandscontext als teken van burgerlijke macht en rechterlijke autonomie, in casu een kantonhoofdplaats. De ligging van het gemeentehuis op het plein bestendigt de juxtapositie van (symbool van de) 'gemeentelijke overheid' en 'rechterlijke macht' versus (symbool van de) 'kerkelijke overheid' vertaald door de nabijgelegen kerk. De herenwoning getuigt van de woon- en leefwijze van de welgestelde burgerij op het einde van de 19de - begin 20ste eeuw.

in casu architectuurhistorische waarde:
Het gemeentehuis en de herenwoning zijn exemplarisch als in diverse stijlen opgetrokken voorbeelden van zowel openbare als private burgerlijke bouwkunst uit het begin van de 20ste eeuw.
Ondanks de inplanting in een rijbebouwing vormt het gemeentehuis van Arendonk samen met de nabijgelegen parochiekerk een beeldbepalend bouwwerk dat het centrum, een smal driehoekig plein, sterk domineert, structureert en karakteriseert.
Het gemeentehuis van Arendonk (1905) is exemplarisch voor de sinds 19de eeuw opkomende bouwtypologie van gemeentehuizen, in casu conceptueel als gemeentehuis/vredegerecht opgetrokken in neogotische stijl en naar ontwerp van de provinciale architect in functie, bouwmeester Jules Taeymans (1872-1944). Het hoofdaccent van zijn werk als provinciaal architect lag bij de burgerlijke architectuur van vooral gemeentehuizen en scholen. Zijn meest karakteristieke werken realiseerde hij bij de bouw van verschillende gemeentehuizen. Hij bleef daarbij steeds trouw aan de neogotische of neotraditionele vormentaal, veelal geïnspireerd op de lokale baksteenarchitectuur. Niettemin wijkt de opdracht in Arendonk in zijn uitwendige vormgeving in vele opzichten af van het toenmalige prototype en heeft het in vergelijking met andere realisaties van Taeymans een vrij strenge uitstraling. Als een symmetrische en blokmatig opgebouwde constructie onder één zadeldak vertoont het gevelschema uitgezonderd het centraal bel-etagebalkon geen enkele uitsprong noch de typische trappartij met bordes. Het meestal prominent aanwezige torenvolume is in dit ontwerp herleid tot een hoger opgetrokken middelste travee met in het verlengde een spitse dakruiter, het veelal toegepaste souterrain en de bel-etage zijn hier vervangen door twee volwaardige verdiepingen waarin de verschillende diensten van gemeente en vredegerecht werden onder gebracht. Het overwegend gebruik van baksteen met enkel de decoratieve en structurele elementen in natuursteen kadert in de Kempische traditie. Veel van de oorspronkelijke planindeling en aankleding is intact bewaard gebleven waardoor het programma van gemeentehuis/vredegerecht duidelijk herkenbaar en afleesbaar blijft.

De in het bouwprogramma conceptueel opgenomen dubbele functie van gemeentehuis/vredegerecht in het nieuw gemeentehuis van 1905 refereert aan de positie van de gemeente Arendonk als kantonhoofdplaats. Ten gevolge van de hervorming van ons rechtssysteem onder het Franse bewind waarbij in elke kantonhoofdplaats een vredegerecht diende te worden opgericht, werd in een kantonhoofdplaats parallel met de bouw van een nieuw gemeentehuis de functie van vredegerecht mee opgenomen in het bouwprogramma.