Beschermd monument

Watermolen Topmolen

Beschermd monument van tot heden

ID
4852
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/4852

Besluiten

Watermolen met molengebouw, toebehoren en omgeving
definitieve beschermingsbesluiten: 01-02-1993  ID: 2472

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument betreft de Topmolen, een kleine watermolen op de Zweilingsloop. Tot het monument behoren het molengebouw, het waterrad, het volledige sluiswerk, de volledige inwendige inrichting met de maalstenen en toebehoren, het luiwerk, de raderwerken en overbrengingen, de elektro-generator, de elektro-motor AEG, het marmeren bedienings- en schakelbord met alle toebehoren en de meelkist. De omgeving van de Topmolen is als dorpsgezicht beschermd.

De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (KCML) bracht een advies uit waarbij de industrieel-archeologische waarde van de Topmolen als volgt werd gemotiveerd: "Het Topmolentje is een voorbeeld van een kleine watermolen met één koppel maalstenen. Naast het feit dat het hier een nog volledig bewaarde watermolen betreft, vallen volgende elementen als 'belangrijk' te noteren:

  • de aanwezigheid van het oude houten raderwerk in plaats van de veel voorkomende gietijzeren kamwielen van recentere datum. Dit verwijst naar een oude ambachtelijke traditie.
  • de aanwezigheid van zowel een vrij oude elektromotor (1940'er jaren) als van een installatie voor het opwekken van elektriciteit (ca. 1920). Vooral dit laatste illustreert een praktijk die soms reeds zeer vroeg op watermolens voorkwam (cfr. watermolen Van Doren).
  • het kunstmatig aangelegd toevoerkanaal met ontdubbeling ter hoogte van de molen
  • het waterrad met houten velgen

Bijgevolg bezit de Topmolen een aantal kenmerken die duidelijk bepaalde fases in de evolutie van zowel de molenbouw als van het gebruik van watermolens illustreren."

  • Onroerend Erfgoed Antwerpen, Beschermingsdossier DA000761, Topmolen, advies KCML (1993).


Waarden

De watermolen met inbegrip van molengebouw; het waterrad, het volledige sluiswerk met de strek- en tussendammen; de volledige inwendige inrichting met de maalstenen en toebehoren; het luiwerk, de raderwerken en overbrengingen; de elektro-generator; de elektro-motor AEG, het marmeren bedienings- en schakelbord met alle toebehoren; de meelkist, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

industrieel-archeologische waarde

-


Aanduiding van

Is de gedeeltelijke bescherming van

Watermolen Topmolen en molenaarswoning en omgeving

Topmolenstraat 5 (Balen)
Kleine watermolen van 1850, gelegen op de Zweilingsloop, een kunstmatig aangelegde zijarm van de Grote Nete. Enige molen van het bovenslagtype in de provincie. De omgeving van de molen bestaat voornamelijk uit een open landschap met weiland begrensd door gemengde houtkanten. Bij de watermolen staan twee welkomstlindes en schaduwlindes.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Watermolen Topmolen [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/4852 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.