Ten westen van de Sint-Willibrorduskerk, nabij het kanaal Dessel-Kwaadmechelen ligt een omgrachte neotraditionele pastorie. Een brug over de gracht en een 18de-eeuws poortgebouw bieden toegang tot de site.

Historiek

De oorspronkelijke pastorie, afhankelijk van de premonstratenzerabdij van Postel en een uitstekende illustratie van een typische norbertijnerabdij met vest en poortgebouw, klom vermoedelijk op tot 1647. In 1646 werd immers de toelating verleend om een pastorie te bouwen die het daarop volgende jaar werd gerealiseerd. Daarvoor, wegens gebrek aan een eigen woning, zag de pastoor van Olmen zich genoodzaakt te wonen in de sacristie van de kerk.

De kabinetskaart van de Ferraris (1770-1778) geeft de pastorie weer op een rechthoekig, omgracht perceel. Op dit perceel staan drie gebouwen en is een moestuin aangelegd. De kaart van Vandermaelen (1846-1854) geeft de pastorie eveneens weer op een omgracht perceel. De gebouwen worden weergegeven volgens de huidige constellatie.

De oude pastorie werd wegens bouwvalligheid gesloopt in 1910-1911 en vervangen door de huidige constructie naar ontwerp van de provinciale architect Jules Taeymans (1872-1944) van 1909. Het poortgebouw, dat tot stand kwam in 1737, en de omgrachting bleven behouden.

Beschrijving

Poortgebouw en brug

Een bakstenen brug, met geplaveid dek afgeboord door bakstenen muurtjes, leidt over de omgrachting naar het poortgebouw, dat volgens jaarankers 1737 gedateerd wordt. Dit poortgebouw is een sobere bakstenen constructie met centrale rondboogdoorgang onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, Vlaamse pannen). In 1981 werden aan de binnenplaatszijde dakkapellen toegevoegd. De poort is gevat in een natuurstenen omlijsting. De zijgevels zijn voorzien van aandaken, schouderstukken en lelieankers. De gecementeerde achtergevel heeft een gelijkaardige poortdoorgang en betraliede, getoogde vensters. Links in het poortgebouw bevonden zich oorspronkelijk het washuis en een oven, rechts een stal.

Pastorie

De pastorie is een breedhuis in neotraditionele bak- en zandsteenstijl uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, op het kadaster ingetekend in 1912. De baksteenbouw telt vijf traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak (nok parallel aan de straat, mechanische pannen). De lijstgevel is symmetrisch opgebouwd en wordt gemarkeerd door sierankers en muurbanden van gesinterde baksteen. De centrale travee omvat een korfboogdeur en oculus, beiden in een natuurstenen omlijsting, uitlopend op een getrapt dakvenster met drie treden en een overhoeks topstuk. De segmentboogvensters zijn voorzien van natuurstenen hoekstenen. Steigergaten en een aflijnende houten kroonlijst op modillons werken de gevel af. De verankerde zijgevels vertonen speklagen van gesinterde baksteen en steekboogvormige muuropeningen. Het lagere aanbouwsel rechts heeft overwegend aangepaste muuropeningen.

Omgeving

Het perceel van de pastorie wordt omsloten door een gracht (4 tot 5 meter breed). Door de verbreding van het kanaal Dessel-Kwaadmechelen werd het westelijk gedeelte van deze omgrachting gedempt. Anno 2014 lopen de grachten opnieuw rondom rond het pastoriedomein. De pastorie wordt omgeven door een grasveld met opgaande bomen. De westelijke zijde en een deel van de zuidelijke zijde wordt omgeven door een geschoren haag. Verder wordt het eiland omsloten door een enkele of dubbele bomenrij.

Bibliografie