beschermd cultuurhistorisch landschap

Oude Gracht

beschermd cultuurhistorisch landschap van tot ( vernietigd)

De rechtsgeldigheid van dit aanduidingsobject is niet meer actueel.
ID
5350
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/5350
200 m

Basis Lagen

Besluiten

De Oude Gracht
nietigverklaringen: 05-01-2009  ID: 11253

De Oude Gracht
definitieve beschermingsbesluiten: 20-06-2002  ID: 3881

Beschrijving

De Oude Gracht werd beschermd als landschap bij ministerieel besluit van 24 juli 1992. Deze bescherming werd vernietigd door een arrest van de Raad van State van 23 december 1999 (arrestnummer 84.401).
De Oude Gracht werd opnieuw beschermd als landschap bij ministerieel besluit van 20 juni 2002. Deze bescherming werd eveneens vernietigd door een arrest van de Raad van State van 5 januari 2009 (arrestnummer 189.260).



Waarden

De Oude Gracht, herbescherming na vernietiging door arrest van de Raad van State, was beschermd als landschap omwille van het algemeen belang.

natuurwetenschappelijke waarde

Vegetatiekundige waarde: De geleidelijke overgang van zand- naar lemige zandgronden met verschillende vochtigheidsgradiënten heeft een grote vegetatiekundige diversiteit laten ontstaan. Vegetatiekundige elementen zoals bossen, dreven en ruigten zijn nauw verweven met het landbouwkundig karakter van het gebied. In het voorgesteld gebied komen een aantal plantensoorten voor welke zeer zeldzaam zijn voor het Vlaams district.
Dendrologische waarde: Omwille van het monumentaal bomenbestand met onder andere volgende boomsoorten: Quercus phellos L. (wilgbladige eik), Gleditisia triacanthos L. (valse Christusdoorn), Liriodendron tulipifera L. (tulpenboom) en Aesculus flava Ait. (gele pavia).
Ornithologische waarde: Het voorgestelde gebied is een belangrijke broed-, foerageer-, roest- en voedselgebied voor talrijke vogelsoorten.
Mycologische waarde: Het voorgesteld gebied herbergt een belangrijk aantap paddenstoelsoorten welke zeldzaam zijn, onder andere Pleteus cervinus (Schaeff. Ex Fr.) Kummer (hertenzwam).

historische waarde

Op de kaart van de Ferraris reeds herkenbaar en vermeld gebied; bij Vandermaelen is er reeds sprake van het kasteel Oude Gracht. De oorspronkelijke domeinstructuur is nog deels herkenbaar gebleven, onder andere dreven, wegen, percelering...
Het centrale deel van het domein Oude Gracht werd aangelegd in Engelse landschapsstijl. Dit park kan qua aanleg beschouwd worden als één van de zeldzame bewaarde parkentiteiten met een dergelijke waarde en omvang in de Antwerpse regio. Het wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van talrijke bouwwerken met erfgoedwaarde.
Bovendien zijn in het gebied getuigenissen aanwezig die verwijzen naar de belangrijke rol die het gebied gespeeld heeft als onderdeel van de verdedigingslinie tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog.

esthetische waarde

Het voorgestelde landschap is een zeer belangrijk voorbeeld van parkaanleg rond het begin van de 20ste eeuw met volgende landschaps- en parkelementen, waaronder: dreven, solitaire bomen, doorzichten, bosschages, clumps, vijvers, exotische boomsoorten, monumentale brug en poort, exotische bruggetjes, paviljoentjes en boothuis van knoestig exotisch wortelhout, hoevegebouwen en landhuizen.
Deze elementen vormen één schilderachtig geheel, te midden van een sterk beboste omgeving.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Domein Oude Gracht

Brasschaat (Brasschaat), Kapellen (Kapellen)
Domein Oude Gracht gaat qua benaming terug tot 1620 en verwijst naar een "gegraven waterleiding". Van oorsprong enkele verschillende eigendommen. Het centrale gedeelte van het domein werd ingericht als park in landschappelijke stijl. Het kasteeltje dat er rond 1880 werd opgetrokken ter vervanging van een eerdere hof van plaisantie is na de tweede wereldoorlog afgebroken omdat het door oorlogsschade in vervallen toestand verkeerde. De relatie tussen het domein en het dorp Hoogboom is een typisch voorbeeld van de gezamenlijke evolutie van het dorp en kasteeldomein. Het domein is momenteel van verschillende eigenaars, toch is de oorspronkelijke structuur zeer goed bewaard gebleven.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Militair erfgoed op de overgang van Scheldepolders naar Kempen

Brasschaat (Brasschaat), Kalmthout (Kalmthout), Kapellen (Kapellen), Stabroek (Stabroek)
Het gebied is gelegen op een helling die de overgang vormt van de laaggelegen Scheldepolders naar de hoger gelegen Kempen en vertoont dus kenmerken van beide gebieden. Het westen wordt gedomineerd door landbouwgronden. Centraal wordt het gebied ingenomen door een sterk bebost landschap dat in het oosten begrensd wordt door het militaire Kamp van Brasschaat en het heidegebied van het Klein Schietveld. De talrijke waardevolle kasteelparken zijn veelal gesitueerd langs de grote(re) wegen. In het noorden van dit gebied komen relicten van de militaire verdedigingsgordel rond Antwerpen voor, die werd uitgebouwd door Belgen (voor beide wereldoorlogen) en Duitsers (tijdens de Eerste Wereldoorlog). Deze verdedigingslinies werden dwars door het bestaande landschap aangelegd en vormen een duidelijk herkenbare lineaire structuur die het hele gebied van west naar oost doorkruist.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Oude Gracht [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/5350 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.