in casu architectuurhistorische waarde:
Niet alleen de geïsoleerde inplanting in het breed beemdengebied langsheen de Mark, maar ook typologie en configuratie alsook de architecturale vormgeving getuigen van een opmerkelijke historische gelaagdheid en continuïteit: de tweeledige opper- en neerhofstructuur met sporen van een ringgracht verwijst naar de motte-origine. Het minstens tot de 17de eeuw opklimmende woonhuis met wapenschild van de van Heetvelde en funderingsresten van een huiskapel alsook de 18de-eeuwse dienstvleugel met mansardedak getuigen van het kasteelverleden. Ten slotte illustreren het classicistische woonhuis met zijn symmetrische ordonnantie van grote rechthoekige, beluikte vensters en een in een hardstenen omlijsting gevatte voordeur, de met een met fraai hekwerk omsloten siertuin, de omvangrijke, eclectisch geïnspireerde brouwerijvleugel met picturaal materiaalgebruik alsook de langsschuur en stalvleugel van de omvorming tot een belangrijke brouwerijsite in het derde kwart van de 19de eeuw.

Eén van de schaars bewaarde voorbeelden van een wellicht tot de 12de - 13de eeuw opklimmende castrale motte in het grensgebied Brabant-Henegouwen-Vlaanderen. De oudste vermelding dateert van 1472 toen dit achterleen van het Land van Edingen mét watermolen en brouwerij in het bezit was van het invloedrijk Brusselse geslacht de Heetvelde, bouwers van het latere kasteelcomplex, dat achtereenvolgens eigendom was van de adellijke families van Etten, Pennant, Dupont en Herpigny. Sinds begin 19de eeuw in privé-bezit evolueerde de motte/kasteelsite in de periode 1862-1960 onder impuls van veearts B. Dero tot de gerenommeerde brouwerij Brasserie Eetveld waarna exclusief werd overgeschakeld op landbouwactiviteiten. Intussen bleef de sinds 1440 vermelde watermolen tot op heden (2007) ononderbroken in werking en dit als enige van de zes watermolens op de Mark.

In vergelijking met de reeds beschermde watermolens neemt de Heetveldemolen (1949) een unieke plaats in. Uniek door de bouwdatum na de Tweede Wereldoorlog wat weerspiegeld wordt in stijl en materiaalgebruik van het molengebouw, de goede belichting van de werkruimten (illustreert de wens naar steeds betere arbeidsomstandigheden), de grote eenheid van de installatie, de aanwezigheid van een grote drooginstallatie (uniek bij een watermolen), de overzichtelijkheid van het productieproces, de verwijzing naar de traditie door het gebruik van een klassiek waterrad dat op zijn beurt verwijst naar de eeuwenoude uitbating van deze watermolensite. Bijkomend vormt deze watermolen sinds de 15de eeuw een belangrijke en representatieve component van deze markante feodale site.