Gebouwd in 1886-1888 voor de pas opgerichte parochie Essenbeek door provinciaal architect Gustave Hansotte (1827-1886) is deze gaaf bewaarde, middelgrote neogotische kerk niet alleen bijzonder representatief voor zijn oeuvre. Als laatste in zijn carrière kan dit totaalproject met aangrenzende pastorie tevens tot zijn meest geslaagde realisaties worden gerekend. Architecturaal wordt deze bak- en natuurstenen kruiskerk met hoog oprijzende westtoren en polygonale traptoren, vijf traveeën diepe beuken, uitspringende transeptarmen en vijfzijdig gesloten koor gekenmerkt door een sobere neogotische vormgeving, verlevendigd door een hiërarchische schikking van door steunberen en individuele bedaking strak belijnde volumes, door wisselende vensterregisters met respectievelijk spitsboogvensters en druppelvormige oculi en een verzorgde detailafwerking.

De op de fragmentarisch bewaarde polychromie van G. Veraart na gave binnenruimte met haar gebruikelijke tweeledige opstand en overkapping met kruisribgewelven wordt gekenmerkt door een vrijwel homogeen neogotische stoffering met koorglasramen van E. Steyaert, meubilair van J. Thomisse en S. De Martelaere, beelden van het atelier Bressers-Blanchaert en dit in combinatie met een 17de-eeuwse kruisafneming (E. Fisen of J. De Reyn?), een fraai 17de-eeuws orgel en een kruisweg (1932) van J. Colruyt.