Inventaris
Beschermd monument

Gemeentehuis Deurne met cultuurgoederen

Beschermd monument van tot heden

ID
7186
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7186

Besluiten

Gemeentehuis van Deurne met cultuurgoederen
definitieve beschermingsbesluiten: 19-02-2013  ID: 5116

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Antwerpen
Gemeente
Antwerpen
Deelgemeente
Deurne
Straat
Cogelsplein
Locatie
Cogelsplein 46 (Antwerpen)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
139m²
Beschermingsdossiers
4.001/11002/103.1
4.01/11002/2459.1
Typologie: gemeentehuizen
Datering: vierde kwart 19de eeuw
Stijl: neogotiek

Gife, Eugène (Ontwerper)

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van tot )

Beschrijving

Het voormalige gemeentehuis van Deurne, met inbegrip van cultuurgoederen, is beschermd als monument.

Cultuurgoederen die integrerend deel uitmaken van de bescherming

De meeste goederen zijn samen ontworpen/vervaardigd met en voor het gebouw en dus deel uitmakend van het totaalconcept, andere zijn gerelateerd aan de functie/gebruik van het gebouw.

  • Een ensemble van neogotische koperen (kroon)luchters en wandarmaturen. In de inkom- en traphal vier vierarmige luchters met kaarsenhouders. In de zittingzaal (voormalige Raadzaal) een imposante kroonluchter, opgebouwd uit een brede en een smallere kaarsenkroon op verschillende hoogte, elk een cirkelvormige opengewerkte band, bezet met respectievelijk 12 en 6 kaarsenhouders met lampen voorzien van een glazen schaaltje (vetvangers), de verbindingsarmen eindigen in een topstuk met bladornamenten; acht in stijl analoge driearmige wandarmaturen met kaarsenhouders.
  • In de traphal: eiken zitbanken
  • In de raadzaal (zittingzaal): een neogotische eikenhouten afsluiting, grenen gelakt meubilair (1 vergadertafel, 10 zitbanken, 2 combinatie van lezenaar/zitbank), afkomstig van elders, ter plaatse gebracht sinds de functieverandering naar zittingzaal voor het vredegerecht.
  • In de traphal en in de vertrekken op de begane grond: gietijzeren radiatoren.
  • In het vertrek naast de zittingzaal: een wandkast van pitchpine, bestaande uit 12 rijen van horizontaal en verticaal te openen kastjes.


Waarden

Het voormalig gemeentehuis is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

sociaal-culturele waarde

Het gemeentehuis van Deurne (1878-1880) is een representatief voorbeeld van een gemeentehuis uit het einde van de 19de eeuw met een opvallende veruiterlijkte vormgeving binnen een gemeentelijke context als teken van de burgerlijke macht van een nieuwe onafhankelijke gemeente. De ligging en oriëntatie van het gemeentehuis in het centrum bestendigt de juxtapositie van (symbool van) de 'gemeentelijke overheid' versus (symbool van) de 'kerkelijke overheid' vertaald door de nabijgelegen Sint-Fredeganduskerk.

artistieke waarde

De uitwerking van de neogotische voorgevel met een sterk vormgegeven middentravee, voorzien van een verdiepte nis, balkon en spitsboogvenster met puntgevel, alsook met kenmerkende vensterpartijen maakt deze hoofdgevel van het gemeentehuis van Deurne (1878-1880) tot een monumentale 'pronkgevel' met een sterke decoratieve aanblik. De uit de bouwperiode grotendeels bewaard gebleven planindeling met de statige inkomhal, de ruime trapzaal en de voormalige raadzaal (thans zittingzaal), alle met behouden aankleding en inrichting, verleent het geheel een logische samenhang met een artistieke meerwaarde. Op de bel-etage met bewaarde raadzaal voorzien van een spitstongewelf, lambrisering, een imposante neogotische kroonluchter met bijpassende wandarmaturen en een gepaste inrichting wordt het representatieve karakter van dit niveau nog sterk weerspiegeld. De in bijlage opgenomen cultuurgoederen maken integrerend deel uit van het monument en worden mee opgenomen in de bescherming: bepaalde goederen werden samen ontworpen/vervaardigd met en voor het gebouw en maken dus deel uit van het totaalconcept, andere zijn gerelateerd aan de functie/gebruik van het gebouw.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: : Het pand werd gebouwd als gemeentehuis en is als dusdanig nog goed herkenbaar door zijn inplanting, schaal en zijn typerende gevelarchitectuur. Samen met de nabijgelegen parochiekerk is het een beeldbepalend bouwwerk dat het centrum van Deurne domineert en structureert. Het gemeentehuis van Deurne (1878-1880) is exemplarisch voor de sinds 19de eeuw opkomende bouwtypologie van gemeentehuizen, in casu conceptueel als gemeentehuis opgetrokken in neostijl en naar ontwerp van de provinciale architect in functie. Tegelijkertijd is het representatief voor het architecturale oeuvre van provinciaal bouwmeester Eugene Gife (1819-1890), in het bijzonder voor zijn ontwerpen uit het laatste kwart van de 19de eeuw, voornamelijk gemeentehuizen in de ruime regio rond Antwerpen, waarin de klassieke vormentaal wordt ingeruild voor de neogotische. Hoewel het neogotische gebouw in Deurne opgenomen werd in de gevelwand, slaagt Gife er ook hier opnieuw in door de geleding van het volume en de monumentale uitwerking van het middentravee met verdiepte nis, balkon en groot spitsboogvenster, het gebouw de nodige uitstraling te geven. Ook de perfect symmetrische gevelopbouw is een kenmerk dat frequent voorkomt in Gifes gemeentehuisontwerpen. De bewaarde planindeling met statige inkom, ruime traphal en de representatieve voormalige raadzaal, alle nog met bewaarde aankleding en inrichting, versterkt de architecturale ensemblewaarde van het geheel.

historische waarde

Als eerste als dusdanig geconcipieerd gemeentehuis (1878-1880) voor Deurne staat dit bouwwerk symbool voor een nieuwe zelfstandige gemeente, sinds 1836 (en dit tot 1983) onafhankelijk na de afscheiding van Borgerhout.

Aanduiding van

Is de gedeeltelijke bescherming van

Oud Gemeentehuis van Deurne

Cogelsplein 44-46, Hertstraat 2 (Antwerpen)
Het gemeentehuis werd in 1878-1880 opgericht naar ontwerp van provinciaal bouwmeester Eugeen Gife, samen met een school van vier klassen en een onderwijzerswoning. In de jaren 1920 werd het gebouw uitgebreid.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeentehuis Deurne met cultuurgoederen [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7186 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.