Beschermd monument

Sint-Jozefsinstituut

Beschermd monument van tot heden

ID
7639
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7639

Besluiten

Parochiekerk Sint-Anna en kapellen
definitieve beschermingsbesluiten: 03-06-2005  ID: 4403

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming omvat de Sint-Jozefkapel naar ontwerp van A. Bressers en enkele gebouwen van het Sint-Jozefinstituut.



Waarden

Op basis van het systematisch geïnventariseerd bouwkundig patrimonium van de gemeente Wetteren werd de religieuze architectuur geselecteerd die binnen de ruimere regio Oost-Vlaanderen een blijvende betekenis bezit als getuige van de cultuurhistorische en architectuurhistorische evolutie. In de ter bescherming voorgestelde monumenten zijn aantoonbare kwaliteiten aanwezig van historische, artistieke, volkskundige en/of sociaal-culturele waarde. Hun waardevol karakter van algemeen belang dat hun behoud verantwoordt ligt tevens vervat in hun ouderdom, representativiteit, authenticiteit, zeldzaamheid of gaafheid. Het geselecteerd onroerend erfgoed vertegenwoordigt diverse religieuze gebouwentypes, namelijk een parochiekerk, een wegkapel en twee semi-publieke kapellen die met de bijhorende onderwijsinstelling een bouwhistorische en stilistische entiteit vormen.

Sint-Jozefkapel en deel van het aanpalend gebouwencomplex (Vrije Basisschool Sint-Jozef, Sint-Jozefinstituut, kinderdagverblijf Sint-Jozef, twee woningen, Sint-Jozefgesticht), thans deel van VZW Sint-Jozefgesticht, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde, historische waarde

in casu architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde: De semi-publieke Sint-Jozefkapel opgericht in 1936 behoort tot het vroeg religieus architecturaal oeuvre van de Gentse Sint-Lucasarchitect Adriaan Frans Bressers. Constructief maakt de georiënteerde L-vormige kapel deel uit van een katholieke onderwijsinstelling met klooster, die volgens zijn plannen (1935, 1937) grotendeels werd herbouwd. Het befaamd kunstatelier Bressers, met een traditie in productie van neogotische religieuze kunst, stond in voor de kapeldecoratie en uitrusting. Aan de kapel werd een architecturale vorm én een interieuraankleding verleend los van de neogotiek, doch beantwoordend aan de gewijzigde opvattingen, die op dit vlak tijdens het interbellum bij gebouwen voor de katholieke eredienst ingang vonden mede als gevolg van de "Liturgische Beweging". Dit komt onder meer tot uiting door het gebruik van aspecten uit de vroegchristelijke kerkenbouw refererend aan de basiliekvorm, zoals een vlak afgedekt breed schip zonder zijbeuken en met cassettenplafond, koepelbouw boven het koor met galerij en mozaïeken. Dit werd in de kapel op geslaagde wijze gecombineerd met moderne structurele en decoratieve elementen in art decostijl. De kapel is binnen de architectuurhistorische evolutie representatief voor stilistische tendensen in de kerkelijke bouwkunst van de jaren 1930, voor de brede doorbraak van de modernistische kerkenbouw. De monumentale ruimte met majestueus karakter dankt haar exceptioneel karakter ook aan het koor (met haakse zijkapel), dat een bouwlaag hoger geconcipieerd werd dan het gelijkvloerse schip onder de klaslokalen. De uiterst weelderige en kleurrijke afwerking met kostbare materialen draagt bij tot het indrukwekkend voorkomen van het kapelinterieur. Elementen als marmeren lambrisering, mozaïekvloeren, smeedwerk van hekken en meubilair (altaar, biechtstoelen) zijn artistiek relevant als uiting van religieuze sierkunst in art decostijl evenals de glasramen die een waardevol ensemble vormen voor de glasraamkunst uit het interbellum. Daarnaast is het interieur opgeluisterd door figuratieve muurschilderingen en mozaïeken naast geschilderde bijbelteksten en gebeden. Het iconografisch programma van de voorstellingen en de thematiek zijn cultuurhistorisch van betekenis als illustratie van de doorlevende christelijke traditie en liturgische symbolentaal en van de tijdseigen nieuwe accenten binnen de katholieke geloofsbeleving gericht op een grotere betrokkenheid van de gelovigen op de eredienst.
De modernistische bakstenen traptoren met kruis bij de in binnenblok gelegen kapel getuigt van de Dudokinvloeden op de architectuur van het interbellum in Vlaanderen. Tevens markeert hij als een campanile de aanwezigheid van deze gebedsruimte en benadrukt architectonisch de christelijke geloofsovertuiging van het klooster met onderwijsinstelling. Stilistisch en structureel vertoont de toren een grote samenhang met het gebouwencomplex (1935-1938), waarbinnen de kapel werd geïntegreerd. De coherente straatgevel vertoont een assimilatie van diverse architectuurtendensen uit het interbellum, voornamelijk aspecten van het romantisch kubisme en de art deco. In de circulatieruimten als gangen en trappenhuizen komt een afwerking met gelijkaardige elementen in art deco of modernistische stijI voor, (zoals cementtegelvloeren, trapleuningen, glas-in-lood-ramen, binnendeuren). Ook de door de kloosterzusters gebruikte wintertuin, met zichtbare betonnen dakstructuur en de bij de schoolinfrastructuur horende feestzaal, waar de omkadering van het podium, de balkonleuningen en het plafond eigentijdse bouwkenmerken bezitten, zijn interieurhistorisch representatief voor de moderne interbellumarchitectuur.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Sint-Jozefsinstituut

Wegvoeringstraat 59-63, 59A, 63A-B (Wetteren)
Heden omvat de site: een lagere school, een middelbare school, een kinderdagverblijf, woningen van de aalmoezenier en van de directeur, en het klooster van de zusters apostolinnen van Sint-Jozef, gehuisvest in het 19de-eeuwse kasteel Vilain XIIII. De uitgestrekte bijhorende tuin die grotendeels op het vroegere kasteeldomein op het Scheldetalud teruggaat strekt zich verder oostwaarts uit aan de straat. In het oostelijk deel staat het nieuwe gebouw van het RVT Sint-Jozef.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.