Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Sint-Engelbertusstraat

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
7644
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7644

Besluiten

Parochiekerk Sint-Engelbertus: omgeving en pastorie
definitieve beschermingsbesluiten: 27-02-2013  ID: 5126

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als dorpsgezicht omvat de omgeving van de kerk en pastorie van de Sint-Engelbertusparochie gevormd door Prosperdorp of de Sint-Engelbertusstraat.



Waarden

De omgeving van de kerk en pastorie van de Sint-Engelbertusparochie gevormd door Prosperdorp of de Sint-Engelbertusstraat is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

sociaal-culturele waarde

Zowel stedenbouwkundig als cultuurlandschappelijk is de site Prosperdorp aan de Sint-Engelbertusstraat een historische rurale woonvorm met exceptioneel karakter. In het vlakke Wase polderlandschap is dit bijzonder klein landelijk kerkdorp ontstaan in 1910 sterk afgelijnd en zeer herkenbaar gebleven. Beperkt tot één brede rechte straat met voornamelijk open bebouwing, grasstroken en twee bomenrijen, wordt de kleinschalige woonkern gedomineerd door een in verhouding zeer monumentale kerk met bakenfunctie en waarvan de axiale opstelling het centrumkarakter van Prosperdorp voor de agrarische leefomgeving sterk visualiseert. Vier hoekpanden van de originele bebouwing waarvan drie (voormalige) handelspanden en/of cafés waaronder nummers 1, 2 en 22 en de kosterwoning nummer 13, hebben er een belang als sterk ruimtelijk structurerende componenten voor deze landelijke woonsite. De voormalige kloosterschool (nummer 5) is tot op heden in gebruik gebleven met een publieke functie voor de samenleving als ‘Jeugdcentrum Prosperpolder’.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:
Naast de brede straat met zijn groenaanleg zijn een aantal oorspronkelijke dorpswoningen van 1910, 1911 of 1912 naast het open karakter van de woonsite en diepe achtertuinen medebepalend voor het authentieke en landelijke karakter van Prosperdorp. Een beperkte variëteit aan huizentypes, aanvankelijk opgericht als cijnshuizen, zijn naar bouwkenmerken representatief voor hun bouwperiode en illustratief voor de diverse sociale status van vroegere bewoners en hun functie zoals een arbeidershuis (nummer 15), een burgerhuis dat als kostershuis (nummer 13) een grotere architecturale allure en dubbelhuisopstand vertoont, een doorsnee burgerhuis met enkelhuisopstand (nummer 11 ). Een aantal hoekpanden worden, als vroeg 20ste-eeuwse lage dorpshuizen met voormalige handels- en/of caféfunctie, getypeerd door hun afgeschuinde hoek met deurtravee verhoogd door een getrapt dakvenster (nummers 1, 2, 22). Een jonger villaatje van 1936 (nummer 17) met enige typische bouwkenmerken uit de interbellumperiode zoals karakteristieke houten schuiframen een uitgespaarde hoekportiek, een trapezoïdale erker en een sierbetonnen lijst, markeert de hoek van het plein voor de kerk van Prosperdorp.
De voormalige Sint-Michielsschool (nummer 5) opgericht in 1925, als katholieke meisjesschool met pensionaat en kloosterhuis met huiskapel van de congregatie der Heilige Engelen uit Lokeren, is typologisch als parochiale dorpsschool met kloosterhuis en huiskapel een goed herkenbaar en representatief exemplaar. De authentiek bewaarde voorgevel met strakke ordonnantie vertoont typerende bouwkenmerken voor de interbellumperiode. Voor de onderwijsgeschiedenis is deze katholieke school representatief voor de rol en het belangrijk aandeel van de kloosterorden in de oprichting van onderwijsinstellingen in samenwerking met parochiale overheden ook in de kleine landelijke wooncentra.

historische waarde

in casu cultuurhistorische waarde:
De site gevormd door de in 1910 aangelegde hoofdstraat van Prosperdorp met woonkern van Prosperpolder aan de Sint-Engelbertusstraat, vormt een sterk afgelijnde specifiek landelijke woonentiteit met centrumkarakter in het Wase polderlandschap bij de Nederlandse grens. Historisch, structureel, functioneel en contextueel bezit de site van Prosperdorp als landelijke woonkern een inherente samenhang met het architectuurhistorisch waardevol ensemble van de gelijktijdig gebouwde (1910-1911) kerk en pastorie van de Sint-Engelbertusparochie in Prosperpolder. De SintEngelbertusstraat laat als onmiddellijk met de kerk en pastorie verbonden visuele omgeving door haar beeldbepalende karakter de intrinsieke waarde van deze beide monumenten tot haar recht komen.
De woonkern Prosperdorp is tevens historisch en cultuurhistorisch van betekenis door de directe link met de nabij gelegen beschermde site (Monument en Dorpsgezicht van 22.09.1982) gevormd door de herenhoeve, het Groothof en de Prosperhoeve (Belgische Dreef 5, 7 en 8). De machtige en kapitaalkrachtige hertogen van Arenberg waren sinds de 17de eeuw in het Land van Beveren als bezitters ervan de opdrachtgevers voor de inpoldering, drooglegging en het in cultuur brengen van polders waaronder Prosperpolder in 1846. Bij de aanleg van Prosperdorp waren zij sterk betrokken als grondeigenaars en als weldoeners bij de bouw van kerk en pastorie ervan. Vanuit liefdadigheid en katholieke overtuiging stimuleerde de hertogelijke familie de bouw van cijnshuizen op hun gronden in Prosperdorp, zodat vanaf 1910 het kleinschalig kerkdorp ontstond, met een concentratie van functies, ambachten en diensten in één straat in de schaduw van de monumentale parochiekerk die het mecenaat van de hertogelijke familie verheerlijkte.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Sint-Engelbertusstraat

Sint-Engelbertusstraat (Beveren)
Met de bouw van de parochiekerk begin 20ste eeuw werd het planmatig aangelegd klein kerkdorp Prosperdorp aangelegd, gesitueerd rond de hoofdstraat, de huidige Sint-Engelbertusstraat. Langsheen deze straat met rechthoekig plein voor de kerk werden woningen op cijnsgrond opgetrokken.

Is de omvattende bescherming van

Begraafplaats Sint-Engelbertusparochie

Sint-Engelbertusstraat (Beveren)
De hertog van Arenberg schonk de grond voor een begraafplaats bij de Sint-Engelbertuskerk van Prosperdorp en bekostigde de aanlegwerken ervan. Het plan daarvoor werd in 1908 opgemaakt door Henri Ryckaert.


Dorpswoning

Sint-Engelbertusstraat 15 (Beveren)
Kleine lage dorpswoning opgericht in 1912 aan het kerkplein voor de Sint-Engelbertuskerk van Prosperdorp. Vrijstaand bakstenen huisje van één bouwlaag onder zadeldak.


Hoekhuis

Sint-Engelbertusstraat 1 (Beveren)
Hoekhuis en voormalig café van 1911 gelegen aan de straathoek met Hertog Prosperstraat. Pendant van Sint-Engelbertusstraat nummer 2. Oorspronkelijk woning van een wagenmaker. Mechanische wagenmakerij, opgericht in 1937. Naar verluidt een werkplaats voorheen met danszaal op bovenverdieping.


Hoekhuis

Sint-Engelbertusstraat 2 (Beveren)
Hoekhuis en voormalig handelshuis van 1910 gelegen aan de straathoek met Hertog Prosperstraat. Oorspronkelijk woning van een wagenmaker, vergroot in 1915.


Hoekhuis met café

Sint-Engelbertusstraat 22 (Beveren)
Hoekhuis met café gebouwd in 1912 door herbergier Stanislas De Wilde. Representatief als dorpsherberg uit begin 20ste eeuw met bouwkenmerken aansluitend bij de doorsnee woningbouw van die tijd. Langgerekte woning van één bouwlaag van zes traveeën breed onder half schilddak.


Kosterswoning van Prosperdorp

Sint-Engelbertusstraat 13 (Beveren)
Voormalig kostershuis van Prosperdorp, opgericht in 1911 door koster Gustaaf Feremans. Tweede grootste woning van de oude bebouwing aan de Sint-Engelbertusstraat, na de pastorie.


Parochiekerk Sint-Engelbertus

Sint-Engelbertusstraat (Beveren)
De parochiekerk Sint-Engelbertus werd in 1910-1911 gebouwd in neogotische stijl naar ontwerp van architect J. Goethals in opdracht van hertog Engelbert-Marie van Arenberg.


Pastorie Sint-Engelbertusparochie met tuin

Sint-Engelbertusstraat 19 (Beveren)
De pastorie van Prosperdorp werd gebouwd in 1910 in neogotische stijl naar ontwerp van architect Jules Goethals, als één geheel met de naastliggende Sint-Engelbertuskerk. Een bakstenen omheinigsmuur sluit de grote pastorietuin langs de straatzijde af.


Sint-Michielsschool

Sint-Engelbertusstraat 5 (Beveren)
In 1925 opgerichte dorpsschool met klooster van de zustercongregatie der Heilige Engelen, ingewijd op 8 september 1925. Voorin aan de straat gelegen kloosterhuis van twee bouwlagen op L-vormige plattegrond onder snijdende schilddaken. Haaks achter het kloosterhuis aansluitende lange vleugel met schoollokalen, verlengd in 1939, gelijktijdig met de oprichting van een vleugel met klaslokalen aan de straat.


Villa van 1936

Sint-Engelbertusstraat 17 (Beveren)
Villa met voortuintje van 1936, ingeplant op de hoek van het kerkplein voor de Sint-Engelbertuskerk van Prosperdorp tegenover de voormalige pastorie van deze parochie.


Vrijstaand burgerhuis

Sint-Engelbertusstraat 11 (Beveren)
Vrijstaand burgerhuis, één van de oudste woningen aan de straat, opgericht in 1910. Bakstenen enkelhuis van het type rijhuis met twee bouwlagen en drie traveeën onder zadeldak.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.