Beschermd monument

Pastorie Sint-Pieter in bandenparochie

Beschermd monument van 27-01-2003 tot heden

ID: 7681
URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7681

Besluiten

Pastorieën
definitieve beschermingsbesluiten: 27-01-2003 ID: 4003

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Provincie
Oost-Vlaanderen: Gemeente
Erpe-Mere: Deelgemeente
Erondegem: Straat
Kapelhofstraat: Locatie
Kapelhofstraat 21 (Erpe-Mere): Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m: Oppervlakte zone
4 103m²: Beschermingsdossiers
4.01/41082/121.1 DO002213 OO002672

Typologie: hekpijlers, omheiningsmuren, pastorieën, poorten (bijgebouwen), tuinen
Datering: 19de eeuw, tweede kwart 17de eeuw, vierde kwart 18de eeuw

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van 01-01-2013 tot 30-06-2016)

Beschrijving

De pastorie van de Sint-Pieter in bandenparochie is beschermd als monument.

Waarden

De pastorie is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde, historische waarde

De pastorie werd opgericht in 1630, uitgebreid en aangepast in de 18de, 19de en 20ste eeuw. Het unieke pand heeft een oude 17de-eeuwse kern daterend van voor de wetgeving van 25 september 1769 terzake. De huidige pastorie is de laatste ontwikkelingsfase binnen de onafgebroken aanwezigheid van een 'pastoreel huis' te Erondegem sinds 1567. Typisch voorbeeld van een evoluerend gebouwentype van 17de tot 19de eeuw. Verschillende voor pastorieën uitzonderlijke 17de-eeuwse sporen bleven bewaard (gotische schouw, moerbalken met balksloffen) terwijl de 18de-eeuwse aankleding in rococo en Lodewijk XVI-stijl overheerst. De schouwmantels dateren uit de 19de eeuw.

historische waarde

De historische waarde van de pastorie wordt gevormd door de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een 'pastoreel huis'. Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd. Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden onder druk van de politieke overheid. De tiendenheffers werden daartoe verplicht. Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard, wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van Concordaat van 1801. De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, gemeentehuis en dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.

artistieke waarde

De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd. De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik dat van op de verdieping kan gesloten worden. De tuinen getuigen alle van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorziening van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.

Aanduiding van

Is de bescherming van