beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden
Dorpskern van 's-Gravenvoeren
definitieve beschermingsbesluiten: 15-12-2014 ID: 5617
Deze bescherming betreft de dorpskern van 's-Gravenvoeren.
De dorpskern van 's-Gravenvoeren is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:
in casu architectuurhistorische waarde:
Vrijwel gaaf bewaard ensemble waarbij - naast de reeds beschermde classicistische parochiekerk Sint-Lambertus, gebouwd in 1782-1786 bij de laat-Rheno-Mosaanse toren uit de 14de eeuw en de pastorie van 1774 -, vooral de gesloten 18de-eeuwse hoeven van het Haspengouwse type het dorpsbeeld bepalen. De hoeves, zowel de oudste variant met het woonhuis loodrecht op de straat, als de latere variant met een boerenburgerhuis parallel aan straatzijde, werden opgetrokken in typische Maasstijl, zijnde baksteenbouw met verwerking van Maaslandse kalksteen en uitzonderlijk mergel. Slechts één ouder boerenhuis deels opgetrokken in vakwerk en mogelijk opklimmende tot de 16de eeuw bleef bewaard. De eerste burgerhuizen, die niet fungeerden als woonhuis voor een bijhorende hoeve, dateren pas uit de tweede helft van de 19de eeuw of later en werden soms voorzien van een neoclassicistische of eclectische gevelbepleistering.
Het dorpsgezicht in 's Gravenvoeren vormt zowel stilistisch als typologisch een staalkaart van de ontwikkeling van landelijke architectuur vanaf de 18de eeuw in Droog-Haspengouw en bezit dus een grote documentaire waarde die bijkomend wordt versterkt door het grote aantal gedateerde panden.
Zeer goed bewaard, representatief voorbeeld van een doorheen de eeuwen uitgegroeid typisch Droog-Haspengouws landbouw- en nederzettingspatroon, met geconcentreerde bebouwing in de dorpskern op de oevers van de Voer, omgeven door huisweiden en boomgaarden gesitueerd in een uitgestrekt akkerlandschap. De Sint-Lambertuskerk, kern van het dorpsgezicht en moederkerk van verschillende omliggende kerken, werd samen met de hoeve Jezuïetenhof in 1083 door de graaf van Luxemburg geschonken aan de Benedictijnermünster van Luxemburg en door deze abdij in 1620 verkocht aan de Jezuïeten van Maastricht. Rond deze oude kern ontwikkelde zich het dorp. De aanleg en de plaatsnaam van de straat ‘Pleij’ verwijzen nog naar de plaatselijke rechtbank die zitting hield op het dorpsplein.
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Dorpskern 's-Gravenvoeren [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7750 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.