Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Dorpskern 's-Gravenvoeren

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
7750
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7750

Besluiten

Dorpskern van 's-Gravenvoeren
definitieve beschermingsbesluiten: 15-12-2014  ID: 5617

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Deze bescherming betreft de dorpskern van 's-Gravenvoeren.



Waarden

De dorpskern van 's-Gravenvoeren is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:
Vrijwel gaaf bewaard ensemble waarbij - naast de reeds beschermde classicistische parochiekerk Sint-Lambertus, gebouwd in 1782-1786 bij de laat-Rheno-Mosaanse toren uit de 14de eeuw en de pastorie van 1774 -, vooral de gesloten 18de-eeuwse hoeven van het Haspengouwse type het dorpsbeeld bepalen. De hoeves, zowel de oudste variant met het woonhuis loodrecht op de straat, als de latere variant met een boerenburgerhuis parallel aan straatzijde, werden opgetrokken in typische Maasstijl, zijnde baksteenbouw met verwerking van Maaslandse kalksteen en uitzonderlijk mergel. Slechts één ouder boerenhuis deels opgetrokken in vakwerk en mogelijk opklimmende tot de 16de eeuw bleef bewaard. De eerste burgerhuizen, die niet fungeerden als woonhuis voor een bijhorende hoeve, dateren pas uit de tweede helft van de 19de eeuw of later en werden soms voorzien van een neoclassicistische of eclectische gevelbepleistering.
Het dorpsgezicht in 's Gravenvoeren vormt zowel stilistisch als typologisch een staalkaart van de ontwikkeling van landelijke architectuur vanaf de 18de eeuw in Droog-Haspengouw en bezit dus een grote documentaire waarde die bijkomend wordt versterkt door het grote aantal gedateerde panden.

historische waarde

Zeer goed bewaard, representatief voorbeeld van een doorheen de eeuwen uitgegroeid typisch Droog-Haspengouws landbouw- en nederzettingspatroon, met geconcentreerde bebouwing in de dorpskern op de oevers van de Voer, omgeven door huisweiden en boomgaarden gesitueerd in een uitgestrekt akkerlandschap. De Sint-Lambertuskerk, kern van het dorpsgezicht en moederkerk van verschillende omliggende kerken, werd samen met de hoeve Jezuïetenhof in 1083 door de graaf van Luxemburg geschonken aan de Benedictijnermünster van Luxemburg en door deze abdij in 1620 verkocht aan de Jezuïeten van Maastricht. Rond deze oude kern ontwikkelde zich het dorp. De aanleg en de plaatsnaam van de straat ‘Pleij’ verwijzen nog naar de plaatselijke rechtbank die zitting hield op het dorpsplein.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Dorpskern 's Gravenvoeren

Bovendorp, Kinkenberg, Mennekesput, Pley (Voeren)
's Gravenvoeren bestaat uit een kern met geconcentreerde bebouwing op de oevers van de Voer, waarrond zich de dorpskern ontwikkelde.

Is de omvattende bescherming van

Boerenburgerhuis

Mennekesput 8 (Voeren)
Merkwaardig huis onder zadeldak, iets achteruit gelegen ten opzichte van de straat en vrijwel volledig ingebouwd door recentere aanbouwsels.


Boerenburgerhuis

Mennekesput 3 (Voeren)
Woning van twee en een halve bouwlaag onder zadeldak, uit de eerste helft van de 19de eeuw.


Boerenburgerhuis

Pley 29 (Voeren)
Boerenburgerhuis van twee bouwlagen onder zadeldak, met links inrijpoort naar het achtergelegen erf. Gedateerd op de deurlatei 1766.


Boerenburgerhuis

Pley 6 (Voeren)
Woning van het dubbelhuistype, met huidig uitzicht uit het vierde kwart van de 18de eeuw doch oudere kern.


Boerenburgerhuis

Pley 8 (Voeren)
Woning met rechts de inrijpoort naar het erf. Het woonhuis is een circa 1791 (datering poort) omgebouwd dienstgebouw, gelegen met de voorgevel aan erfzijde.


Boerenburgerhuis gedateerd 1907

Pley 4 (Voeren)
Woning in neobarokke stijl, boven het dakvenster gedateerd 1907, met links een inrijpoort naar de achtergelegen dienstgebouwen.


Boerenburgerhuis gedateerd 1922

Pley 18 (Voeren)
Het gebouw dateert van 1777, zoals aangeduid op de recente sluitsteen van de poort, doch werd gerestaureerd in de periode van de wederopbouw.


Burgerhuis

Mennekesput 6 (Voeren)
Woning van twee bouwlagen onder zadeldak, uit midden 19de eeuw.


Burgerhuis

Pley 26 (Voeren)
Breedhuis van drie traveeën en één poorttravee, op de sluitsteen van de poort gedateerd 1783.


Burgerhuis

Pley 2 (Voeren)
Diephuis van drie traveeën, oude kern zichtbaar in de muurpanden van kalkstenen breuksteen en de geprofileerde houten kozijnen in de zijgevel.


Eclectisch burgerhuis

Pley 4 (Voeren)
Ten opzichte van de rooilijn sterk achteruitspringend huis in eclectische stijl, voorzien van een voortuintje afgesloten met een ijzeren hek. Circa 1891.


Gesloten hoeve

Mennekesput 1 (Voeren)
Gebouwen onder zadeldaken, gegroepeerd rondom een rechthoekig erf, bereikbaar via de inrijpoort in de vleugel aan de zijde van Bovendorp.


Hoeve Jezuïetenhof

Kinkenberg 2-4, Pley 28 (Voeren)
Zetel van het voormalige leenhof van de jezuïeten. De oudste gedeelten dateren uit 1644.


Huis De Posthoorn

Pley 27 (Voeren)
In de 18de eeuw het oude posthotel. Het huis werd in 1934 gesplitst. Thans café.


Oorlogsmonument en vredesboom

Pley (Voeren)
Op een hardstenen sokkel staat het beeld van een Belgische soldaat, hij draagt gevechtskledij, een helm en heeft een geweer in de rechterhand. Het beeld staat bij de gekandelaarde linde als vredesboom.

Is de gedeeltelijke bescherming van

's Graven-, Sint-Martens- en Sint-Pietersvoeren

's Gravenvoeren, Remersdaal, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren, Teuven (Voeren)
Het gebied strekt zich uit over het grootste deel van de deelgemeenten ‘s-Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren en Sint-Pieters-Voeren en omvat de dorpskernen van deze gemeentes. De diep ingesneden Voer loopt centraal door het gebied en aan weerszijden strekt zich een agrarisch landschap uit afgewisseld door bossen. Voeren heeft een zeer hoge concentratie aan holle wegen en graften. Typisch voor het landschap zijn de vele kom- en trechtervormige depressies of dolinen.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dorpskern 's-Gravenvoeren [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7750 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.