Beschrijving
De pastorie Sint-Petrus en Martinus is beschermd als monument.
Waarden
Pastorie Sint-Petrus en Sint-Martinus is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde
De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). Getuige niet enkel de authentiek bewaarde 18de-eeuwse interieurs maar tevens de kwaliteitsvolle herinrichtingen in de 19de eeuw.
De pastorie werd meestal opgetrokken door architecten verbonden aan de tiendenheffer (pré-Franse Revolutie) of een toonaangevende architect in de voor hun representatieve vormentaal.
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: De (bouw)historische waarde ligt in de evolutie van de typologie van de pastorie: van éénlaags gebouw naar tweelaags gebouw rond het midden van de 18de eeuw, van 18de-eeuws dubbelhuis naar huis met T-structuur in het midden van de 19de eeuw.
De aanwezigheid van structurele oudere onderdelen wat zeer uitzonderlijk is - wijst op een bouwgeschiedenis voorafgaand aan de momenteel zichtbare fases.
De (tuin)historische waarde ligt in de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorzienigheid van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt. Verschillende tuinen hebben wetenschappelijke waarde meer bepaald dendrologische waarde door hun bijzondere bomenbestand.
De goed bewaarde pastorie op de Markt dateert van 1871 naar de plannen van de Gentse architect Edmond de Perre-Montigny. Typologisch en stilistisch is de nieuwe pastorie zeer representatief voor de eclectische baksteenarchitectuur met voornamelijk neoromaanse rondboogvormen en karakteristiek schrijnwerk, kenmerkend voor het werk van architect de Perre-Montigny. Binnen het omvangrijk oeuvre van de bouwmeester en van de verschillende realisaties die hij in de gemeente Assenede uitvoerde, is de pastorie het meest authentieke en gaafst bewaarde bouwwerk.
Het interieur van het klassieke dubbelhuis getuigt door zijn originele indeling en zijn eenvoudig maar nog authentiek karakter van de aankleding van de toenmalige stijl en wooncultuur.
historische waarde
De historische waarde van de pastorie bestaat uit de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Die verplichting wordt geconcretiseerd na het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd. Na de seculiere wet van 25 september 1769 worden de pastorieën door de tiendenheffers opgericht onder druk van de politieke overheid. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van het Concordaat van 1801. Goed bewaarde pastorie uit 1871. Historische site waar zeker sinds het begin van de 17de eeuw een pastoreel huis aanwezig was.
sociaal-culturele waarde
De pastorie behoort samen met de kerk en soms het klooster tot het religieuze centrum van een parochie. Samen met het gemeentehuis en de dorpsschool behoort dat religieuze centrum tot de historisch gegroeide Vlaamse dorpskern en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap. Een typisch laat 19de-eeuws / begin 20ste-eeuws fenomeen is de doelgerichte stedenbouwkundige ontwikkeling van een wijk of gehucht waarbij de kerk, pastorie, klooster en zondagsschool het centrum vormen waarrond de ontwikkeling plaatsvindt.