Beschermd monument

Parochiekerk Heilig Kruis en Onze-Lieve-Vrouw met kerkhof en kerkwegel

Beschermd monument van tot heden

ID
7897
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7897

Besluiten

Parochiekerk Heilig Kruis en Onze-Lieve-Vrouw met kerkhof
definitieve beschermingsbesluiten: 18-07-2011  ID: 4837

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument omvat de parochiekerk Heilig Kruis en Onze-Lieve-Vrouw met cultuurgoederen zoals in de waarden vermeld, het voormalig kerkhof met hekken en de Kerkweg met muurkapel en wapenschild.



Waarden

Parochiekerk Heilig Kruis en Onze-Lieve-Vrouw en het voormalig kerkhof met hekken en Kerkweg met muurkapel en wapenschild zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde, historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:
De cultuurgoederen die er integrerend deel van uitmaken als bijhorend kerkmobilair zijn: Schilderijen: Mystiek huwelijk van de Heilige Catharina van Alexandrië, Onthoofding van de Heilige Barbara, Onze-Lieve-Vrouw van Smarten, Heilige Barbara, Ecce Homo. Beeldhouwwerk: Zes heiligenbeelden op sokkel: Heilige Barbara, Onze-Lieve-Vrouw van Smarten en Heilige Franciscus Xaverius, Heilige Antonius van Padua, Heilige Joseph en Heilige Theresia. Hoofdaltaar met marmeren tombe, twee zitbanken, preekstoel, twee biechtstoelen, het orgel met rococo-orgelkast, de doopvont, twee polychrome beeldengroepen: de Heilige Familie en Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkrans, de neogotische kruisweg, de witmarmeren grafzerken, van Jacobus Mallizie en zijn echtgenote Jacoba Pauwels, van Pieter Van de Wattijne en zijn echtgenote Christoffelijntje de Neve, van pastoor Judocus Jo de Raeve.
De parochiekerk van Oosteeklo, in 1781 volledig vernieuwd naar de plannen van de kerk van Lembeke van 1776 in een sobere classicistische baksteenarchitectuur, is exemplarisch voor de landelijke parochiekerkjes opgericht op initiatief van de Gentse Sint-Pietersabdij aan het einde van de 18de eeuw.
De artistieke waarde van het monument wordt vooral bepaald door het harmonisch interieur met classicistische pseudo-basilicale opstand, Toscaanse zuilen en bepleisterde gewelven. De versoberde decoratieve schilderingen verwijzen naar een 19de-eeuwse neogotische aankleding. De aanwezigheid van nog 17de-eeuwse schilderijen, 18de-eeuws meubilair zoals de preekstoel, de zitbanken en het orgel in combinatie met vroeg-19de-eeuwse werken zoals het hoogaltaar, de biechtstoelen en de doopvont en het laat-19de-eeuws neogotisch beeldhouwwerk en de glas-in-loodramen wijzen op een kwaliteitsvolle aankleding. De decoratief fraai omlijste staties van de kruisweg, een vroeg exemplaar van 1894 van het veel verspreide kunstwerk van de Gentse beeldhouwer Aloïs De Beule, getuigen van de kunstzin en ambachtelijke vaardigheid van de kunstenaar.
De historische waarde van het voormalig kerkhof met hekken, pomp en Kerkweg met muurkapel en wapenschild gelegen in Koning Albertstraat en Oosteeklo-Dorp 10: De omringende kerkhofsite, teruggaand tot de oprichtingsperiode van de parochie in de 13de eeuw, heeft historisch en visueel een onlosmakelijke band met de kerk als site van de oude parochiekerk die aan de huidige kerk voorafging en vormt samen met de aanpalende site van de pastorie de historische dorpskom. De calvarie met nog 18de-eeuwse houten, witgeschilderde Christus aan het kruis tussen vernieuwde beelden van Maria en Johannes, volgens de christelijke traditie tegen de kerk geplaatst, heeft een inherente samenhang met de kerkhofsite met zijn funeraire functie. Samen met de piëtakapel van 1938 bij het westelijke hek naar de pastorie en de vernieuwde pijlerkapelletjes van de ommegang vormt de calvarie, als devotieobject en symbool van het lijden van Christus, de enige herinnering aan het vroegere kerkhof op deze site.
Het hekwerk en het toegangshek met pomp aan de zuidzijde en het verbindingshek met de pastoriesite in het westen werden gerealiseerd in 1909 bij de creatie van het dorpspleintje. Het zijn kenmerkende voorbeelden van de zeldzaam wordende ijzeren afsluitingen die de landelijke dorpskernen karakteriseerden.
De Kerkweg, een smalle verbinding tussen de kerk en de dorpsstraat, is een historisch relict van een typisch binnenwegeltje, traditioneel ontstaan voor het snelle voetverkeer op het platteland. Het getralied muurnisje met bekronende wapensteen van abdis lsabella Clara Eugenia de Houchin en jaartal 1681 in de zijgevel van het huis Oosteeklo-Dorp 10 is een materiële getuige van de aanwezigheid van de cisterciënzerinnenabdij in Oosteeklo.


Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Kerkhof bij parochiekerk Heilig Kruis en Onze-Lieve-Vrouw

Koning Albertstraat (Assenede)
Het voorheen omgrachte kerkhof werd circa 1979 ontruimd. De heraanleg met herschikking van de ommegangkapelletjes en de beplanting werd in 1987 goedgekeurd. De ommegang met zeven staties van de zeven weeën van Maria, gaat terug op een oude ommegang waarvan de kapelletjes tijdens de Franse overheersing in 1798-1799 afgebroken werden. De vermoedelijk begin 20ste-eeuwse bakstenen pijlerkapelletjes werden in 1992 vernieuwd met behoud van de plaasteren, polychroom beschilderde reliëfs. Rechts van het hek ten westen naar de pastorie werd in 1938 een piëtakapel opgericht.


Muurkapel met wapenschild

Oosteeklo-Dorp (Assenede)
In de gecementeerde zijgevel van het huis, uitziend op de Kerkweg, is naast de hoek een omlijst steekboognisje ingewerkt in de muur, afgesloten door een gesmeed ijzeren traliedeurtje. Binnenin staat een beeldje van Onze-Lieve-Vrouw met Kind.


Parochiekerk Heilig Kruis en Onze-Lieve-Vrouw

Koning Albertstraat (Assenede)
Het huidige kerkgebouw dateert van 1781 en werd gebouwd in opdracht van de Gentse Sint-Pietersabdij, het kapittel van Doornik en de cisterciënzerabdij van Flines, tiendheffers van de parochie sinds 1261. Voor de bouw van de kerk werden de plattegronden en doorsneden van de in 1776 gebouwde kerk van Lembeke, gebruikt. Het gebouw werd opgetrokken in een sobere classicistische baksteenarchitectuur, oorspronkelijk verlevendigd door kenmerkende bepleisterde platte banden.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Heilig Kruis en Onze-Lieve-Vrouw met kerkhof en kerkwegel [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/7897 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.