Beschrijving
De bescherming omvat de neoclassicistische parochiekerk Sint-Margriet van Grembergen. Het orgel van de kerk werd reeds in 1981 beschermd als monument.
Waarden
De voorgelegde lijst van de beschermenswaardig geachte objecten omvat een diversiteit aan religieus bouwkundig erfgoed, dat zich op het grondgebied van Dendermonde en haar deelgemeenten bevindt en na inventarisatie van het bouwkundig erfgoed van Dendermonde werd geselecteerd. Het gaat om 18de-, 19de- en 20ste-eeuwse gaaf bewaarde kapellen, kerken en een memoriekruis die representatief zijn voor het rijke religieuze verleden in de regio. Deze objecten vertonen voldoende intrinsieke kwaliteiten qua historische of cultuurhistorische betekenis of architecturale vormgeving en qua authenticiteit, representativiteit, zeldzaamheid of gaafheid om het algemeen belang van het behoud te verantwoorden.
Sint-Margrietkerk met het bij koninklijke besluit van 12 oktober 1981 als monument beschermd orgel is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde, historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: De geschiedenis van de dorpskerk, gewijd aan Sint-Margriet, oorspronkelijk afhankelijk van de abdij van Werden en waarvan de oprichting tot de 11de - begin 12de eeuw opklimt, is illustratief voor de geschiedenis van het dorp Grembergen. De parochie was eertijds gesitueerd aan de Schelde en diende in 1710 verplaatst te worden naar het veiliger hinterland waarrond het dorpscentrnm zich verder ontwikkelde.
De huidige kerk, gelegen aan twee belangrijke invalswegen, is een representatief voorbeeld van een in 1710 met recuperatiemateriaal gebouwde eenbeukige kerk, die in de 19de eeuw werd vergroot en evolueerde tot een noord-zuid georiënteerde driebeukige kerk in neoclassicistische stijl.
De beeldbepalende strak opgebouwde kerk, opgetrokken in baksteen met verwerking van zandstenen elementen wordt gekenmerkt door een symmetrisch uitgewerkte voorgevel met halsgevel en driehoekig fronton én vrijstaande vierkante klokkentoren.
Het strakke exterieur harmoniseert met het evenwichtig opgebouwd bepleisterd en beschilderd 19de-eeuws interieur, waarbij de ruimte geritmeerd wordt door vijf ronde zuilen, overwelfd is met gordelbogen en kruisribgewelven en verfraaid is met een marmeren vloer in geometrisch patroon.
De kerk herbergt kwaliteitsvol 15de-, 17de- en 18de-eeuwse interieurelementen, afkomstig van de oudere kerken die getuigen van een hoogstaande kunstzinnigheid zoals onder meer hoofden zijaltaren, biechtstoelen, communiebank, lambrisering, koorgestoelte, preekstoel, doopvont, schilderijen, beeldhouwwerk (...). Ook 19de-eeuwse interieurelementen zoals het tochtportaal, orgel (...) én twee 20ste-eeuwse glasramen naar ontwerp van E.Yoors, als vertegenwoordiger van de Pelgrimbeweging, getuigen van een hoogstaande artistieke waarde. Voorts fungeert de kerk als klankkast voor het reeds als monument beschermd 19de-eeuws orgel toegeschreven aan P.J. Vereecken.