Beschrijving
De bescherming omvat de kapel Onze-Lieve-Vrouw Termuren met cultuurgoederen en het omgevend beboomd perk met kruisbeeld.
Waarden
De Kapel Onze-Lieve-Vrouw Termuren met beboomd omringend perk met kruisbeeld, met inbegrip van de cultuurgoederen die er integrerend deel van uitmaken is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
sociaal-culturele waarde
Al in de 17de eeuw kende dit Mariaoord een toenemend belang als bedevaartplaats voor gelovigen. De Mariaverering in de kapel Onze-Lieve-Vrouw Termuren leeft hier nog steeds voort en kent jaarlijks een hoogtepunt tijdens de Kapellekensdagen met noveen van 5 tot 15 augustus. De kapel Onze-Lieve-Vrouw Termuren verkreeg tevens ruime bekendheid en trekt toeristische aandacht van bezoekers binnen de context van het internationaal gewaardeerde werk van de Vlaamse schrijver, dichter en kunstschilder Louis Paul Boon. De kapel Onze-Lieve-Vrouw Termuren fungeert immers als locatie in de roman De Kapellekensbaan uit 1953 die erkend wordt als het meesterwerk uit het literair oeuvre van Louis Paul Boon.
historische waarde
in casu cultuurhistorische waarde: De kapel en het bijhorende schilderij met voorstelling van Onze-Lieve-Vrouw die geliefkoosd wordt door het kind Jezus getuigen van een oude Mariadevotie. De glasramenreeks van de kapel uit het midden van de 20ste eeuw stellen taferelen uit het leven van Maria voor en sluiten evenals het Piƫtabeeld naast het altaar iconografisch aan bij de toewijding van de kapel aan Maria. Tot de vaste uitrusting van de kapel behoren ook de twee engelenbeelden op het altaar, het Sint-Jozefbeeld op het doksaal en de kruisweg bestaande uit ingelijste prenten van de kruiswegstaties.
Het hardstenen kruis met bronzen Christusbeeld opzij van de kapel opgericht in 1929 door de parochianen en vereerders van Onze-Lieve-Vrouw Termuren illustreert de verering van Christus als verlosser gerelateerd aan de Mariakapel. Traditioneel voor dit type cultusplaats is de vergezellende boomaanplanting, hier zeven linden rondom de kapel op het omringende met boordstenen begrensde grasperk met tegen de kapel aangrenzend gekasseid pad.
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: Typologisch en stilistisch vertegenwoordigt de 1763 gedateerde kapel een authentiek en representatief mooi exemplaar van traditionele kapelbouw uit de 18de eeuw uitgevoerd in baksteenbouw met zandstenen plint, hoekstenen en omlijsting van de rondboogdeur met imposten en druiplijst; voorts met voor de 18de eeuw ook kenmerkende gesinterde bakstenen omlijstingen rondom de zijdeur, de zes steekboogvensters en getraliede oculus in de achtergevel. Het leien zadeldak is achter de voorpuntgevel bekroond met een spitse dakruiter voorzien van torenklok en bekroond door topkruis en haan. Binnenin vertoont de kapel een portiek opengewerkt met houten balustrade onder doksaal. De oorspronkelijke bepleisterde overwelving versierd met lijstwerk en ter hoogte van de trekankers verrijkt met stucornamenten bleef behouden. De kapel bewaart tevens een authentieke vloer van 1853 van zwarte kalkstenen tegels met witmarmeren siermotieven.
historische waarde
De huidige kapel Onze-Lieve-Vrouw Termuren werd als grote wegkapel toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw nieuw gebouwd in 1763 ter vervanging van een oudere te klein geworden kapel die onder de benaming Onze Lieve Vrouw ter Muren al vermeld werd in 1631. De oudst gekende vermelding in een akte van 1603 waarin sprake is van een nieuwe kapel laat een nog vroegere voorganger veronderstellen. De bedevaartkapel is bijgevolg representatief als in oorsprong oude Mariale vereringsplaats. Volgens overgeleverde legendarische bron zou ze nog teruggaan op een kapelletje binnen het middeleeuwse 'Hof ter Hale' opgericht nadat een afbeelding van Onze Lieve Vrouw aan een muur er miraculeus gespaard bleef na brand. De behouden barokke houten portiek van het vroegere altaar in de kapel zou al vervaardigd zijn in 1725 en bevat een ingelijste voorstelling van Onze-Lieve-Vrouw met Kind op geschilderd paneel dat wellicht sinds de 17de eeuw het miraculeuze schilderij vervangt.