Inventaris
Beschermd monument

Pastorie Sint-Pietersbandenparochie

Beschermd monument van tot heden

ID
8288
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8288

Besluiten

Pastorieën
definitieve beschermingsbesluiten: 14-07-2004  ID: 4303

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Oost-Vlaanderen
Gemeente
Gavere
Deelgemeente
Semmerzake
Straat
Dorpstraat
Locatie
Dorpstraat 1 (Gavere)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
1 832m²
Beschermingsdossiers
4.01/44020/120.1
DO002268
OO003126

Beschrijving

De pastorie van Semmerzake is beschermd als monument.



Waarden

De pastorie van Semmerzake is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde, historische waarde, wetenschappelijke waarde

De lijst van beschermde gebouwen is een selectie uit de inventaris van pastorieën uit de 18de tot begin 20ste eeuw. De 13 panden vertegenwoordigen 22,4% en zijn allen representatief en toonaangevend voor de pastorie en haar evolutie. Het zijn panden met één of meerdere historische, artistieke en/of wetenschappelijke waarden.
De historische waarde van de pastorie bestaat uit de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een 'pastoreel huis'. Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd. Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden. De tiendenheffers werden daartoe verplicht. Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard, wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van het Concordaat van 1801. De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, het gemeentehuis en de dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.
De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand. De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd. De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik, dat van op de verdieping kan gesloten worden. De tuinen getuigen allen van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorzienig van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin met alle daaruit volgende nutsgebouwen als schuren, stallen, bakoven, volières, opslagruimtes, .... De aanleg inclusief onder meer de ommuring, poortgebouwen, kleine tuinelementen als kapellen, grotten, vijvers, wallen, paden, serres, bruggen, tuinpaviljoenen, loverpriëlen, beelden, ... is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.
Verschillende tuinen hebben wetenschappelijke, meer bepaald dendrologische waarde door hun bijzondere bomenbestand.

artistieke waarde, historische waarde, wetenschappelijke waarde

De kern van de pastorie van Semmerzake klimt op tot de 18de eeuw, werd verhoogd in de 19de eeuwen de zijvleugels zijn gemoderniseerd in 1955. De aansluitende vleugels deden in de 19de eeuw dienst als schooltje (circa 1830) en werden later gebruikt als vergaderlokalen en de gemeentelijke bibliotheek. Het pand is een representatief voorbeeld van de evoluerende architectuur en gebruik van een gebouw in de 18de tot 20ste eeuw. Uit de 18de eeuw rest nog de kelder, de indeling van een dubbelhuis en de balkenlaag. De verbouwing en herinrichting uit de 19de eeuw bleef intact bewaard (T -structuur, binnenschrijnwerk, stucwerk, muurschilderingen circa 1850, hang- en sluitwerk, inrichting archief/bibliotheekkamer, vloeren, ... ). Zeer opvallend en uniek is de archiefkamer met een houten onderbouw, marmeren tablet en een bovenbouw in hout en glas. De structuur van het meubilair wordt benadrukt door basementen, halfzuilen, eenvoudige kapiteeltjes, muizentandfries. Het imposante gebouw is achterin gelegen in een ommuurde tuin met wetenschappelijk waardevol bomenbestand.

Aanduiding van

Is de bescherming van

Pastorie Sint-Pietersbandenparochie met tuin

Dorpstraat 1 (Gavere)
De kern van deze pastorie klimt op tot de 18de eeuw. Het pand onderging aanpassingen in de 19de en de 20ste eeuw. Het imposante gebouw is gelegen in een ommuurde tuin met waardevol bomenbestand. Een ijzeren hek tussen ronde, gemetste pijlers met dekplaten en bolornamenten sluit het perceel af. Het gecementeerde dubbelhuis telt vijf traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak. Aansluitend staat een L-vormig bijgebouw van één bouwlaag, drie en vier traveeën onder een zadeldak.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Pastorie Sint-Pietersbandenparochie [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8288 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.