Beschrijving
De bescherming omvat de directeurswoning van katoenfabriek L. Gorus-De Block met inbegrip van de tuin, het koetshuis en de stallen.
Waarden
De voor bescherming geselecteerde burgerlijke architectuur uit het geïnventariseerd bouwkundig erfgoed van de stad Dendermonde en deelgemeenten bestrijkt een zo ruim mogelijke typologische diversiteit die zowel betrekking heeft op privéwoningen als op openbare en overheidsgebouwen, binnen stedelijke én landelijke context. Zo komen op het vlak van woningbouw verschillende huizentypes en woonvormen aan bod gaande van kasteel, landhuis, villa, herenhuis, burgerwoning tot kwalitatieve volkshuisvesting binnen een arbeiderswijk en tuinwijkhuizen in seriebouw. Deze selectie vertoont sterke intrinsieke kwaliteiten op historisch, artistiek, wetenschappelijk en/of sociaal-cultureel vlak en qua authenticiteit, gaafheid, ouderdom, representativiteit en/of zeldzaamheid om het algemeen belang van het behoud te verantwoorden. Het merendeel van de voorgestelde privéwoningen zijn niet enkel architectuurhistorisch of artistiek belangwekkend doch tevens cultuurhistorisch betekenisvol. Mede door hun prestigieus karakter veruitwendigen zij de maatschappelijke positie en financiële draagkracht van de meest prominente en/of kapitaalkrachtige burgers die gedurende een specifieke periode de samenleving hebben beïnvloed. Andere bezitten een bijkomende waarde doordat zij een zeldzame rest vormen van een oudere historische woonsite. Door de aanwezigheid van hun kenmerkende oorspronkelijke aanhorigheden, zoals bijgebouwen, tuin of park met aanleg, tuinornamentiek, omheining en poort of hekwerk, vormen de geselecteerde items entiteiten, die in al hun componenten exemplarisch zijn en een uitzonderlijk karakter bezitten voor de regio. Tot dergelijk bijgaand landschappelijk kader behoren veelal één of meerdere opvallende bomen tot een uitgebreid bomenbestand, met een (natuur)wetenschappelijke waarde die tevens het historisch karakter van de woonsite opvallend visualiseren. De voorgestelde monumenten zijn overwegend in of nabij de dorpskern of aan belangrijke invalswegen gesitueerd, waar hun ruimtelijk structurerende waarde binnen het actueel stads- of dorpsweefsel hun betekenis als historische getuigenis voor de samenleving vergroot. Dit aspect geldt evenzeer voor de verschillende soorten overheidsgebouwen die tevens het oeuvre van vooraanstaande architecten vertegenwoordigen. Binnen de specifieke Dendermondse context, waarbij de stad tijdens de Eerste Wereldoorlog grotendeels werd vernield, zijn de geselecteerde items uitzonderlijke materiële getuigen van het vooroorlogse bouwkundig patrimonium.
Voormalig herenhuis van Leopold Gorus-De Block met tuin, koetshuis en stallingen is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde, historische waarde
in casu architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde: Het gaaf behouden en beeldbepalend ensemble van het voormalig directeurshuis, de conciërgewoning en het notarisbureel in neotraditionele stijl geldt als een merkwaardig voorbeeld en uitzonderlijke getuige van het industrieel verleden van Dendermonde en van de positie die de stad bekleedde op textielgebied. Het uitzonderlijk karakter wordt bepaald door de zeldzaamheid van dit stilistisch en visueel eenvormig ensemble binnen de specifieke context van Dendermonde. De kenmerkende neotraditionele stijl uit zich in het gebruik van baksteen- en zandsteenbouw, trapgeveltjes, aflijnende baksteenfriesjes, kruisvensters en kloosterkozijnen, sierankers. De verschillende functies die ondergebracht waren in de gebouwen zijn kenmerkend voor de permanente ontwikkelingen die dergelijk industrieel complex tot op heden doormaakten.
Het herenhuis van Leopold Gorus-De Block van circa 1880, met bijhorend koetshuis en stallingen, is een mooi voorbeeld van een voormalige directeurswoning niet kasteelallures uit de tweede helft van de 19de eeuw in neotraditionele stijl met gaaf behouden interieurelementen. Het beeldbepalend gebouw is illustratief voor de architectuur uit de periode van ontstaan en getuigt van het aanzien en de welvaart van de lokale nijveraars evenals van het belangrijk industrieel verleden van de stad Dendermonde.
De woning is een ontwerp van de gerenommeerde provinciaal architect Pieter Van Kerkhove, leerling en docent van de Sint-Lucasschool. Het gebouw getuigt van zijn gedegen architectuurkennis en herkenbare stijl, waarbij hij op een ambachtelijk-archeologische wijze met zin voor eenheid, detail en afwerking deze woning concipieerde. De architect slaagde erin een strakke opbouw te verlevendigen door het doordacht gebruik van vier verschillende verspringende gevels met erkers en uitbouwen én door met de plaatsing van een westtoren een verticaliserend effect te bewerkstelligen.
De artistieke waarde blijkt uit het origineel en rijkelijk uitgewerkt interieur, inzonderheid van twee salons in neorenaissancestijl met onder meer verzorgde fijne stucdecoratie, origineel schrijnwerk, marmeren en houten schouwen.