Beschermd monument

Militair Hospitaal

Beschermd monument van tot heden

ID
8326
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8326

Besluiten

Burgerlijke architectuur
definitieve beschermingsbesluiten: 05-01-2004  ID: 4161

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming omvat vleugels met binnenkoeren, de omheiningsmuur, het poortgebouw en de conciërgewoning van het voormalig Militair Hospitaal.



Waarden

De voor bescherming geselecteerde burgerlijke architectuur uit het geïnventariseerd bouwkundig erfgoed van de stad Dendermonde en deelgemeenten bestrijkt een zo ruim mogelijke typologische diversiteit die zowel betrekking heeft op privéwoningen als op openbare en overheidsgebouwen, binnen stedelijke én landelijke context. Zo komen op het vlak van woningbouw verschillende huizentypes en woonvormen aan bod gaande van kasteel, landhuis, villa, herenhuis, burgerwoning tot kwalitatieve volkshuisvesting binnen een arbeiderswijk en tuinwijkhuizen in seriebouw. Deze selectie vertoont sterke intrinsieke kwaliteiten op historisch, artistiek, wetenschappelijk en/of sociaal-cultureel vlak en qua authenticiteit, gaafheid, ouderdom, representativiteit en/of zeldzaamheid om het algemeen belang van het behoud te verantwoorden. Het merendeel van de voorgestelde privéwoningen zijn niet enkel architectuurhistorisch of artistiek belangwekkend doch tevens cultuurhistorisch betekenisvol. Mede door hun prestigieus karakter veruitwendigen zij de maatschappelijke positie en financiële draagkracht van de meest prominente en/of kapitaalkrachtige burgers die gedurende een specifieke periode de samenleving hebben beïnvloed. Andere bezitten een bijkomende waarde doordat zij een zeldzame rest vormen van een oudere historische woonsite. Door de aanwezigheid van hun kenmerkende oorspronkelijke aanhorigheden, zoals bijgebouwen, tuin of park met aanleg, tuinornamentiek, omheining en poort of hekwerk, vormen de geselecteerde items entiteiten, die in al hun componenten exemplarisch zijn en een uitzonderlijk karakter bezitten voor de regio. Tot dergelijk bijgaand landschappelijk kader behoren veelal één of meerdere opvallende bomen tot een uitgebreid bomenbestand, met een (natuur)wetenschappelijke waarde die tevens het historisch karakter van de woonsite opvallend visualiseren. De voorgestelde monumenten zijn overwegend in of nabij de dorpskern of aan belangrijke invalswegen gesitueerd, waar hun ruimtelijk structurerende waarde binnen het actueel stads- of dorpsweefsel hun betekenis als historische getuigenis voor de samenleving vergroot. Dit aspect geldt evenzeer voor de verschillende soorten overheidsgebouwen die tevens het oeuvre van vooraanstaande architecten vertegenwoordigen. Binnen de specifieke Dendermondse context, waarbij de stad tijdens de Eerste Wereldoorlog grotendeels werd vernield, zijn de geselecteerde items uitzonderlijke materiële getuigen van het vooroorlogse bouwkundig patrimonium.

Voormalig Militair Hospitaal, thans onderdeel van Middenschool Zwijveke (KTA) van het gemeenschapsonderwijs, omvattende: vleugels met binnenkoeren, afsluitmuur, poortgebouw en conciërgewoning is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde, sociaal-culturele waarde

in casu architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde: Het voormalig Militair Hospitaal, thans gebruikt door een onderwijsinstelling, is een eindpunt in de evolutie van (semi-) openbare functies ten dienste van de gemeenschap die opklimt tot de 13de eeuw. Deze locatie in het historisch stadscentrum huisvestte achtereenvolgens het Sint-Gillishospitaal, een cisterciënzerinnenabdij, de parochiezetel van de nabijgelegen Sint-Gilliskerk in combinatie met bewoning voor begijnen en kluizenaressen, een kloosterorde, een krankzinnigengesticht, het Militair Hospitaal, noodopvang en een onderwijsinstelling.
Het complex is een representatief voorbeeld van een openbaar gebouw in de 19de eeuw ontworpen als krankzinnigengesticht in opdracht van de Burgerlijke Godshuizen door de gerenommeerde stadsbouwmeester Jan-Baptist Segers, die te Dendermonde een grote reputatie genoot en van wie slechts enkele realisaties behouden bleven. Het gebouwencomplex werd gerealiseerd in verschillende bouwfasen in een zeer herkenbare vormgeving met dito materiaalgebruik en centrale inplanting in het stadscentrum in de nabijheid van de Sint-Gillis-binnenkerk, het nieuw Zwijvickkwartier (arbeiderskwartier) en Heldenplein waar het stilistisch een eenheid mee vormt.
Met zijn beeldbepalend karakter en ongeschonden authentiek voorkomen is het complex een betekenisvolle materiële getuige van de 19de-eeuwse sociale voorzieningen. De situering van het voormalige Militair Hospitaal in een stadsgedeelte dat niet vernield werd tijdens de Eerste Wereldoorlog, waardoor de complexe vooroorlogs situatie behouden bleef, onderstreept het uitzonderlijk karakter van dit geheel in de stad Dendermonde.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Militair Hospitaal

Zwijvickstraat 6-8 (Dendermonde)
Het voormalig Militair Hospitaal is een volledig ommuurd beeldbepalend complex gelegen in het centrum van Dendermonde. Het oudste gedeelte, ontworpen door architect Jan-Baptist Segers, bestaat uit drie parallelle panden rond twee binnenkoeren van de straat afgescheiden door een hoge muur met twee poorttoegangen. Door geldgebrek had men in 1865 de werken vroegtijdig moeten staken waardoor de derde vleugel niet afgewerkt was geraakt. Ten zuidwesten, ligt de tegenaan gebouwde jongere L-vormige vleugel met binnentuin, conciërgewoning, poortgebouw en afsluitingsmuur, opgetrokken enkele jaren na 1868, in dezelfde materialen, in eclectische stijl.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.