Beschrijving
De bescherming omvatte het landhuis Kasteel Denderhof met zijn omgeving, omvattende het beboomd park met voormalige stallingen, de restant van het tuinpaviljoen en de Onze-Lieve-Vrouwekapel langs de Steenweg van Aalst.
Op 8 februari 2024 werd de bescherming van het landhuis kasteel Denderhof en omgeving voorlopig en op 17 mei 2024 definitief gedeeltelijk opgeheven. In 2015 werd op het zuidelijke perceel van de bescherming een nieuwbouw vergund met zwembad, poolhouse en nivellering van de tuin. Hierdoor zijn de erfgoedwaarden van het zuidelijke deel van het beboomd park met kunstmatig heuveltje en het restant van een tuinpaviljoen onherstelbaar aangetast of verloren gegaan. Deze fiche toont de situatie voor de gedeeltelijke opheffing. De situatie na de gedeeltelijke opheffing raadpleeg je hier.
Waarden
De voor bescherming geselecteerde burgerlijke architectuur uit het geïnventariseerd bouwkundig erfgoed van de stad Dendermonde en deelgemeenten bestrijkt een zo ruim mogelijke typologische diversiteit die zowel betrekking heeft op privéwoningen als op openbare en overheidsgebouwen, binnen stedelijke én landelijke context. Zo komen op het vlak van woningbouw verschillende huizentypes en woonvormen aan bod gaande van kasteel, landhuis, villa, herenhuis, burgerwoning tot kwalitatieve volkshuisvesting binnen een arbeiderswijk en tuinwijkhuizen in seriebouw. Deze selectie vertoont sterke intrinsieke kwaliteiten op historisch, artistiek, wetenschappelijk en/of sociaal-cultureel vlak en qua authenticiteit, gaafheid, ouderdom, representativiteit en/of zeldzaamheid om het algemeen belang van het behoud te verantwoorden. Het merendeel van de voorgestelde privéwoningen zijn niet enkel architectuurhistorisch of artistiek belangwekkend doch tevens cultuurhistorisch betekenisvol. Mede door hun prestigieus karakter veruitwendigen zij de maatschappelijke positie en financiële draagkracht van de meest prominente en/of kapitaalkrachtige burgers die gedurende een specifieke periode de samenleving hebben beïnvloed. Andere bezitten een bijkomende waarde doordat zij een zeldzame rest vormen van een oudere historische woonsite. Door de aanwezigheid van hun kenmerkende oorspronkelijke aanhorigheden, zoals bijgebouwen, tuin of park met aanleg, tuinornamentiek, omheining en poort of hekwerk, vormen de geselecteerde items entiteiten, die in al hun componenten exemplarisch zijn en een uitzonderlijk karakter bezitten voor de regio. Tot dergelijk bijgaand landschappelijk kader behoren veelal één of meerdere opvallende bomen tot een uitgebreid bomenbestand, met een (natuur)wetenschappelijke waarde die tevens het historisch karakter van de woonsite opvallend visualiseren. De voorgestelde monumenten zijn overwegend in of nabij de dorpskern of aan belangrijke invalswegen gesitueerd, waar hun ruimtelijk structurerende waarde binnen het actueel stads- of dorpsweefsel hun betekenis als historische getuigenis voor de samenleving vergroot. Dit aspect geldt evenzeer voor de verschillende soorten overheidsgebouwen die tevens het oeuvre van vooraanstaande architecten vertegenwoordigen. Binnen de specifieke Dendermondse context, waarbij de stad tijdens de Eerste Wereldoorlog grotendeels werd vernield, zijn de geselecteerde items uitzonderlijke materiële getuigen van het vooroorlogse bouwkundig patrimonium.
Voormalig kasteel Denderhof met bijhorende Onze-Lieve-Vrouwekapel, omringend beboomd park met voormalige stallingen en rest van tuinpaviljoen was beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde, volkskundige waarde
in casu architectuurhistorische waarde: Het gaaf bewaard en beeldbepalend zogenaamd kasteel Denderhof, met bijhorend voormalig dienstgebouw én park met wegkapel en rest van tuinfolie, is illustratief voor een buitengoed in eclectische stijl. Het domein was eertijds eigendom van de lokaal belangrijke Dendermondse nijveraar-olieslager J.E. De Bruyn en gold als veruitwendiging van diens welstand en sociale positie binnen de gemeenschap.
Het kasteel gaat in oorsprong terug op drie in U-vorm geplaatste losstaande vleugels uit het derde kwart van de 19de eeuw die als landbouwuitbating gebruikt werden. Gelijktijdig met de bouw van de kapel in 1898 werden de gebouwen vergroot en nogmaals uitgebreid tussen 1909 en 1911, waarbij het hoofdgebouw evolueerde tot een kasteeltje in eclectisch landelijke stijl. Het bijhorend park vertoont een aanleg met kenmerkend gevarieerd bomenbestand en glooiende gazons met zicht op kunstmatig heuveltje met rest van tuinpaviljoen.
De aan de straat palende Onze-Lieve-Vrouwekapel, die tot het domein behoort en circa 1898 opgericht werd door de eigenaars, maar een publiek karakter heeft, is een fraai voorbeeld van een landelijke devotiekapel in neogotische stijl. Het betreft een zeer verzorgde sobere kapel in bak-en zandsteen met opschrift in de voorgeveltop onder een overstekend zadeldak op schoorwerk, die stilistisch aansluit bij de architectuur van het kasteeltje. De kapel heeft een merkwaardig eenvormig interieur in neogotische stijl onder een bepleisterd en beschilderd tongewelf met medaillon en onder meer een tegelvloer met leliemotieven in ruitvormig patroon, een hoge lambrisering én een gepolychromeerd houten altaar met Onze-Lieve-Vrouwebeeld in spitsbogige nis. De kapel is als uiting van de sterk verspreide Mariaverering een belangrijk materieel relict voor de religieuze volkscultuur.