Beschrijving
De bescherming omvat het herenhuis Saeys met inbegrip van het vroeger binnenerf met bijgebouwen, gekasseide oprit en tuinhek.
Waarden
De voor bescherming geselecteerde burgerlijke architectuur uit het geïnventariseerd bouwkundig erfgoed van de stad Dendermonde en deelgemeenten bestrijkt een zo ruim mogelijke typologische diversiteit die zowel betrekking heeft op privéwoningen als op openbare en overheidsgebouwen, binnen stedelijke én landelijke context. Zo komen op het vlak van woningbouw verschillende huizentypes en woonvormen aan bod gaande van kasteel, landhuis, villa, herenhuis, burgerwoning tot kwalitatieve volkshuisvesting binnen een arbeiderswijk en tuinwijkhuizen in seriebouw. Deze selectie vertoont sterke intrinsieke kwaliteiten op historisch, artistiek, wetenschappelijk en/of sociaal-cultureel vlak en qua authenticiteit, gaafheid, ouderdom, representativiteit en/of zeldzaamheid om het algemeen belang van het behoud te verantwoorden. Het merendeel van de voorgestelde privéwoningen zijn niet enkel architectuurhistorisch of artistiek belangwekkend doch tevens cultuurhistorisch betekenisvol. Mede door hun prestigieus karakter veruitwendigen zij de maatschappelijke positie en financiële draagkracht van de meest prominente en/of kapitaalkrachtige burgers die gedurende een specifieke periode de samenleving hebben beïnvloed. Andere bezitten een bijkomende waarde doordat zij een zeldzame rest vormen van een oudere historische woonsite. Door de aanwezigheid van hun kenmerkende oorspronkelijke aanhorigheden, zoals bijgebouwen, tuin of park met aanleg, tuinornamentiek, omheining en poort of hekwerk, vormen de geselecteerde items entiteiten, die in al hun componenten exemplarisch zijn en een uitzonderlijk karakter bezitten voor de regio. Tot dergelijk bijgaand landschappelijk kader behoren veelal één of meerdere opvallende bomen tot een uitgebreid bomenbestand, met een (natuur)wetenschappelijke waarde die tevens het historisch karakter van de woonsite opvallend visualiseren. De voorgestelde monumenten zijn overwegend in of nabij de dorpskern of aan belangrijke invalswegen gesitueerd, waar hun ruimtelijk structurerende waarde binnen het actueel stads- of dorpsweefsel hun betekenis als historische getuigenis voor de samenleving vergroot. Dit aspect geldt evenzeer voor de verschillende soorten overheidsgebouwen die tevens het oeuvre van vooraanstaande architecten vertegenwoordigen. Binnen de specifieke Dendermondse context, waarbij de stad tijdens de Eerste Wereldoorlog grotendeels werd vernield, zijn de geselecteerde items uitzonderlijke materiële getuigen van het vooroorlogse bouwkundig patrimonium.
Herenhuis Saeys met inbegrip van het vroeger binnenerf met bijgebouwen, gekasseide oprit en tuinhek is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde: Het herenhuis Saeys is een zeldzaam wordend exemplaar van de meest vooraanstaande neoclassicistisch getinte burgerwoningen gebouwd in de eerste helft van 19de eeuw binnen de context van een landelijke gemeente. Typologisch, naar bouwvolume en bouwstijl, bezit dit bakstenen dubbelhuis, met bepleisterde lijstgevel als voorgevel, een representatief 19de-eeuws voorkomen. Naast de gebruikelijke hardstenen voordeuromlijsting zijn hier ook de vensters in uitspringende omlijstingen gevat. Het uitzonderlijk karakter van de herenwoning wordt tevens bepaald door de nog aanwezige beraping van de zijgevels en de authentieke staat van de achtergevel. Door de integratie van een oudere woning, die minstens tot de tweede helft van de 18de eeuw opklimt en waarvan interieurelementen behouden bleven, getuigt het 19de-eeuws huis tevens van een oudere woonsite en wooncultuur. Voorts werd de interieuraankleding nog in het derde kwart van de 19de eeuw in neoclassicistische stijl verrijkt wat onder meer blijkt uit stucornamentiek, salon met marmeren schouwmantel, beschilderde deuren en plafond.
Het deel van de tuin met resten van bakstenen hoevegebouwen uit het derde kwart van de 19de eeuw getuigt van de vroegere aanleg rondom een rechthoekige binnenplaats achter het huis, waarbij vooral de oudere vleugel met knechtenhuis en paardenstallen zijn traditioneel karakter van landelijk bedrijfsgebouw behield. Het typisch ijzeren toegangshek en de gekasseide oprit zijn eveneens waardevolle elementen van het erf die historisch integrerend deel uitmaken van het goed.