Beschermd monument
Begraafplaats: grafkruisen
Beschermd monument van tot heden
- ID
- 8389
- URI
- https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8389
Besluiten
Delen van de burgerlijke begraafplaatsen
definitieve beschermingsbesluiten: 03-11-2003 ID: 4107
- Provincie
- Oost-Vlaanderen
- Gemeente
- Dendermonde
- Deelgemeente
- Baasrode
- Straat
- Baasrodestraat
- Locatie
- Baasrodestraat (Dendermonde)
- Nauwkeurigheid zone
- Tot op 15m
- Oppervlakte zone
- 41m²
- Beschermingsdossiers
- 4.01/42006/168.1
4.01/42006/288.1
4.01/42006/308.1
4.01/42006/309.1
4.01/42006/310.1
4.01/42006/311.1
4.01/42006/312.1
4.01/42006/313.1
4.01/42006/314.1
4.01/42006/315.1
4.01/42006/316.1
4.01/42006/317.1
4.01/42006/318.1
4.01/42006/319.1
4.01/42006/320.1
4.01/42006/321.1
4.01/42006/322.1
4.01/42006/323.1
4.01/42006/324.1
4.01/42006/325.1
4.01/42006/326.1
4.01/42006/327.1
4.01/42006/328.1
4.01/42006/329.1
4.01/42006/330.1
4.01/42006/331.1
4.01/42006/332.1
4.01/42006/333.1
4.01/42006/334.1
4.01/42006/335.1
4.01/42006/336.1
4.01/42006/337.1
4.01/42006/338.1
4.01/42006/339.1
4.01/42006/340.1
4.01/42006/341.1
4.01/42006/342.1
4.01/42006/501.1
DO002240
OO002907
OO002908
OO002909
OO002910
OO002911
OO002912
OO002913
OO002914
OO002915
OO002916
OO002917
OO002918
OO002919
OO002920
OO002921
OO002922
OO002923
OO002924
OO002925
OO002926
OO002927
OO002928
OO002929
OO002930
OO002931
OO002932
OO002933
OO002934
OO002935
OO002936
OO002937
OO002938
OO002939
OO002940
OO002941
Typologie: grafkruisen
Datering: 20ste eeuw
Datering: 20ste eeuw
Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van tot )
Beschrijving
De bescherming als monument omvat 35 gietijzeren grafkruisen. Ook de muur met toegang tot de begraafplaats, het lijkenhuis, de bergplaats van de grafmaker en de middengang en het Hofken zijn als monument beschermd.
Waarden
De drie begraafplaatsen zijn illustratief voor de geschiedenis van de gemeentelijke en stedelijke 'begraafplaatsen' die onder invloed van de wetgeving inzake volksgezondheid en verorderingen evolueerden van een ommuurd kerkhof rond de parochiekerk in het centrum van de gemeente en gemeenschap (zie Mespelare), tot een buiten de dorpsgemeenschap geïsoleerde aangelegde begraafplaats. Baasrode geldt hiervoor als een uitzonderlijk vroeg voorbeeld (1837); de stedelijke begraafplaats van Dendermonde (1882) als een door de stadsarchitect monumentaal ontworpen ensemble in neogotische stijl.
Zowel de begraafplaats van Mespelare, van Baasrode als van Dendermonde bezitten een architectonisch geaccentueerde toegang met een zeldzaam en beeldbepalend karakter.
De oorspronkelijke gebouwen die tot de infrastructuur van een begraafplaats horen, namelijk een dodenhuisje en/of de woning/bergplaats van de grafdelver bleven in tegenstelling tot veel andere begraafplaatsen in situ bewaard.
Baasrode beschikt over een opmerkelijke en uitzonderlijke collectie gietijzeren grafkruisen die geldt als belangwekkende getuigenis van het funeraire erfgoed van de lagere maatschappelijke bevolkingsklasse. Dendermonde daarentegen herbergt een groot aantal fraaie 19de- en 20ste-eeuwse praalgraven vervaardigd voor de welstellende lokale notabelen en die door vorm, materiaalgebruik, symboliek de rijkdom en welvaart van de hogere sociale klasse visualiseren en het wereldlijk onderscheid tussen arm en rijk benadrukken.
Delen van de burgerlijke begraafplaats van Baasrode, met name: 35 gietijzeren grafkruisen
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIJ1b / Philomena V. Hemelryk 1957" / Vak 1 (rij U)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIJ1b / Benoit-Van Geert" / Vak 1 (rij R)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA1a1 / Vak 1 (rij R)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA5k / Rosalie Van Damme 1958/ Vak 1 (rij I)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA5k / Vak 1 (rij I)
Gietijzeren grafkruis (met ijzeren ketting aan paaltjes rond grafperceel) type: Hourant IIA1a1; Petrus Florkinger (19)57 / Vak 1 (rij E)
Vol gietijzeren grafkruis type: Hourant IA6a / Joseph Knockaert 1958/ Vak 1 (rij E)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIK13d5 / Vak 2 (rij Y)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IID2a / Vak 2 (rij X)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IID2a / Vak 2 (rij X, nr. 1777)
Gietijzeren grafkruis (met ijzeren omheining grafperceel) type: Hourant IIA1a1 / Albert van Muylders 1922/ Vak 2 (rij V)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIK13d5 / Vak 2 (rij U)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIK13d5 / Vak 2 (rij U)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIH1a / Charles Florkin 1948 / Vak 2 (rij R)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA2b / Anna Catharina Volkaert/ Vak 2 (rij O)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA1a1 / Saerens Joanna 1932/ Vak 2 (rij N)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA1a3 / (Verhuist Johannes) / Vak 2 (rij M)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIJ1b / Vak 3 (rij 22)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA5J / Vak 3 (rij 20)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIK11a / De Roover Maria 1940/ Vak 3 (rij 17)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIB1a / Vak 3 (rij 15)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIK11a / Vak 3 (rij 14)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA2a / Emmanuel van de Meerssche 1908 en Leonie Possemiers 1934/ Vak 3 (schuine rij op het Hofken)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA2b / Vak 3 (rij 10)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA2b / De Roover Jozef 1959/ Vak 3 (rij 8)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IID2a / Vak 3 (rij 8)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant II4Aa1 / Van Belle / Vak 3 (rij 6)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA5k / Vak 3 (rij 5)
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IID2a / Vak 4
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA1a1 / Judocus Moens 1967/ Vak 7
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA1e2 / Rosalia Verhaevert 1966/ Vak 7
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA5k / Vak 7
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA5k / Therese Christians 1965 / Vak 7
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA1a1 / (19)'64 / Vak 7
Gietijzeren grafkruis type: Hourant IIA2e / Jan-Bapt. Van Keer 1957/ Vak 7
zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde, historische waarde, sociaal-culturele waarde
in casu cultuurhistorische waarde: Als representatieve en vroege getuige van een landelijke begraafplaats, al in 1837 aangelegd ter vervanging van het parochiaal kerkhof door het gemeentebestuur. De aanvankelijke kleine begraafplaats bijgenaamd het 'Hofken' is aan de straat opvallend gemarkeerd door een fraai architectonisch geheel van 1894 dat een zeldzame getuige is van dergelijk type funeraire architectuur in een landelijke context. De constructie in decoratieve baksteenarchitectuur met eclectische stijlinvloeden omvat het dodenhuisje en de bergplaats van de grafmaker verbonden door een uitgewerkte afsluitmuur met centrale ingang en met kruismotief.
Het middenpad leidt naar het deel van het 'Hofken' dat een uitzonderlijk voorbeeld biedt van een historisch gegroeide vrije opstelling van graftekens, contrasterend met de veeleer gebruikelijke strakke planmatige aanleg op begraafplaatsen. De kern ervan wordt bepaald door een traditioneel, ingevolge het christelijk geloof, op begraafplaatsen aanwezige kerkhofkruis, hier opgericht in 1874 naar ontwerp van bouwkundige J. Saeys, met aan de voet ervan een ensemble van in kruisvorm staande graftekens van pastoors. Min of meer concentrisch daar rond staan de mooiste praalgraven en graftekens van aanzienlijke families opgesteld. Zij vertegenwoordigen de meest vooraanstaande politici, gezagdragers, scheepsbouwers en andere industriëlen die van bijzondere betekenis geweest zijn voor de industriële groei en sociaal-economische evolutie van Baasrode. De hardstenen graftekens binnen het centraal deel van het 'Hofken' vormen binnen de oude begraafplaats naar materiaal, vormgeving, stijl, symboliek en ornamentiek, een representatief geheel van waardevol lokaal funerair erfgoed van het derde kwart van de 19de eeuw tot het tweede kwart van de 20ste eeuw afkomstig van bekwame grafzerkmakers en/of steenkappers.
De 35 gietijzeren grafkruisen vertegenwoordigen, met hun variëteit aan types en hun specifieke ornamentiek en iconografie, als uitzonderlijk grote groep van funeraire gedenktekens eigen aan de lagere maatschappelijke bevolkingsklasse op een zelfde begraafplaats, een belangwekkende· materiële getuigenis voor de geschiedenis van de dodenverering.
Aanduiding van
Is de gedeeltelijke bescherming van
Begraafplaats met het Hofken
Baasrodestraat (Dendermonde)
In 1837 liet het gemeentebestuur deze nieuwe begraafplaats aanleggen. Middengang en centraal deel van het zogenaamde Hofken uit 1874 met kerkhofkruis en graftekens, 35 gietijzeren grafkruisen; latere uitbreidingen. In 1894 werd aan de Baasrodestraat ter breedte van de begraafplaats van 1837 een bakstenen muur met centrale poort en aansluitend op de hoeken een dodenhuisje en bergplaats voor de grafmaker gebouwd.
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Begraafplaats: grafkruisen [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/8389 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Contact
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.