Inventaris
Beschermd monument

Dorpsplein met openbare ruimte

Beschermd monument van tot heden

ID
9026
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/9026

Besluiten

Geografisch pakket Kaprijke
definitieve beschermingsbesluiten: 12-12-2002  ID: 3985

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Oost-Vlaanderen
Gemeente
Kaprijke
Deelgemeente
Kaprijke
Straat
Plein
Locatie
Plein (Kaprijke)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
33 012m²
Beschermingsdossiers
4.01/43007/112.1
4.01/43007/162.1
DO002199
OO002646

Beschrijving

Het dorpsplein (Plein) is beschermd als monument.



Waarden

Het dorpsplein en de openbare ruimte zijn samen beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde, sociaal-culturele waarde

In de stedenbouwkundige structuur van de huidige dorpskern met het bewaarde oude stratenpatroon, nemen het Plein en aansluitend de Voorstraat zowel cultuurhistorisch als visueel de meest opvallende plaats in. Beide straten behielden hun bijzondere karakter met ruimtelijke kwaliteit en beeldbepalende boombeplanting.
De brede, rechte Voorstraat is een mooi voorbeeld van een vroegere dries. De grote rechthoekige driesen werden vanaf eind 11de eeuw aangelegd in functie van de commerciële veeteelt ten behoeve van de laken- en wolnijverheid. Door de latere beplanting met een dubbele rij essen met grasvelden en hagen ertussen, bleef het drieskarakter goed bewaard. Nu vormt de Voorstraat de belangrijkste commerciële as van de gemeente en een belangrijke verbindingsweg met Eeklo.
Het Plein, voorheen bekend als het Veld, was een zeer groot rechthoekig dorpsplein ten oosten voor de kerk en het 'stadhuis', met invalswegen op de vier hoeken. In de tweede helft van de 19de eeuw werd het zuidelijke deel verkaveld voor woningbouw, waardoor tevens een tweede plein werd gevormd en een volledig omlopende straat. Het noordelijke deel van het Plein is nu nog het grootste dorpsplein van Oost-Vlaanderen. De twee begraasde pleinen worden omzoomd met dubbele rijen monumentale bomen, respectievelijk kastanjes en essen. In de cultuurhistorische en stedenbouwkundige ontwikkeling van de gemeente speelde het plein een cruciale rol. In de middeleeuwen, toen Kaprijke uitgroeide tot een centrum van wolverwerking, had het Veld een proto-industriële functie. In 1421 verleende de hertog Filips de Goede de toelating om droogramen voor lakens op te stellen en werden er waterputten voor de volders gegraven. Na de 16de eeuw verdween de lakennijverheid uit Kaprijke en werd vervangen door vlas- of lijnwaadnijverheid. Op de noordoosthoek van het Veld stond tot 1891 op een omgrachte terp de grafelijke windmolen. Het plein vervulde als marktplaats en als locatie voor feestelijkheden een belangrijke rol in de sociale en culturele activiteiten binnen de gemeenschap, een traditie die nog steeds verder gezet wordt. Op het zuidelijk gedeelte van het Plein werd een arduinen oorlogsmonument opgericht met een symbolisch ridderfiguur gebeeldhouwd door A. De Beule-Van Hecke in een architecturaal ontwerp van architect Wilfrid Rooms.

Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Lijnaanplantingen van paardenkastanje en es Plein Kaprijke

Plein (Kaprijke)
De begraasde pleinen zijn met dubbele rijen monumentale bomen afgezoomd, respectievelijk witte paardenkastanjes (Aesculus hippocastanum) en essen (Fraxinus exelsior). Het noordelijke deel van het beboomde Plein met zijn unieke aanleg is het grootste dorpsplein van Oost-Vlaanderen.

Sint-Franciscuskapel

Plein (Kaprijke)
Ingeplant op de noordoostelijke hoek van het Plein. Achtkantige kapel, vermoedelijk uit de 18de eeuw, met aan de westzijde toegevoegd portaal uit de 19de eeuw.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Dries van Kaprijke

Plein, Voorstraat (Kaprijke)
Het centrum van Kaprijke wordt door twee grote ruimten gevormd. Enerzijds is er het trapeziumvormig ‘Plein’ en daarop aansluitend is er de brede straat ‘Voorstraat’. De stedenbouwkundige structuur van de dorpskern van Kaprijke omvat nog het oude stratenpatroon. Beide straten behielden hun bijzondere karakter met ruimte- en beeldbepalende boombeplanting.

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.