Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Dorpskom Berchem

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
9191
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/9191

Besluiten

Dorpskom van Berchem
definitieve beschermingsbesluiten: 19-09-1997  ID: 3212

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De dorpskom van Berchem is beschermd als dorpsgezicht.



Waarden

De dorpskom van Berchem, gevormd door Berchemstraat, Berchemplein, Stationsstraat, deel van Klooster- en Molenstraat, is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: : door de aanwezigheid van een groot aantal bouwkundige getuigen uit verschillende fazen van de geschiedenis van het dorp, meer bepaald 17de-eeuwse gebouwen en 19de-eeuwse woningen zowel van het stedelijk type met twee tot drie bouwlagen, als grote dorpswoningen van twee bouwlagen, dorpswoningen van anderhalve bouwlaag en kleine arbeidershuisjes , dit alles hoofdzakelijk met bepleisterde, geschilderde of gerotste gevels, voorts een neoclassicistisch gemeentehuis van het tweede kwart van de 19de eeuw met annexe open galerij, een brouwerijcomplex uit de 19de eeuw, een pastorie in eclectische stijl van het midden van de 19de eeuw en een in oorsprong 12de en 14de-eeuwse, in de 19de en eerste kwart 20ste eeuw neogotisch gerestaureerde parochiekerk.

historische waarde

van een dorpskern, sedert de 12de-13de eeuw als dorpsheerlijkheid, leen van het land tussen Marke en Ronne, niet rond een kerk doch wel hoofdzakelijk langs twee verkeersassen (Stationsstraat en Berchemstraat) ontwikkeld en achtereenvolgens tot aan de Franse revolutie in het bezit van verschillende geslachten.

Aanduiding van

Is de bescherming van

Dorpskom Berchem

Berchemstraat, Kloosterstraat, Molenstraat, Stationsstraat (Kluisbergen)
De dorpskern van Berchem ontwikkelde zich sinds de 12de-13de eeuw als dorpsheerlijkheid. De aanwezigheid van een groot aantal waardevolle relicten getuigt van verschillende fasen van de geschiedenis van het dorp.

Is de omvattende bescherming van

Boerenarbeiderswoning

Berchemstraat 42A (Kluisbergen)
Leegstaand boerenarbeidershuis van circa 1860 met vijf traveeën onder zadeldak.


Boerenarbeiderswoning

Berchemstraat 38-42 (Kluisbergen)
Langgerekt boerenarbeidershuis van jaren 1860. Tweegezinswoning van twee + zes traveeën en anderhalve bouwlaag onder doorlopend zadeldak.


Burgerhuis

Berchemstraat 10 (Kluisbergen)
Burgerhuis uit eind 19de-begin 20ste eeuw, met twee bouwlagen en drie traveeën onder zadeldak .


Burgerhuis gedateerd 1778

Berchemstraat 19 (Kluisbergen)
Burgerhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, in kern uit vierde kwart 18de eeuw, met in de loop van de 19de eeuw verschillende aanpassingen. Naar verluidt begin 19de eeuw gendarmerie en later winkel.


Burgerhuis van 1904

Berchemstraat 6 (Kluisbergen)
Burgerhuis van 1904 in neo-Vlaamserenaissance-stijl van twee bouwlagen en vier traveeën met rechts lagere aanbouw, onder verspringend zadeldak.


Café In 't Vosken

Molenstraat 4 (Kluisbergen)
Café In 't Vosken uit midden 19de eeuw; hoekhuis van vijf + vier traveeën en twee bouwlagen onder schilddak.


Dorpswoning

Berchemstraat 14 (Kluisbergen)
Naar verluidt vroegere conciërgewoning van nummer 16. Enkelhuis van jaren 1870 met bepleisterde en heden geel- en bruingeschilderde gevel met schijnvoegen.


Herenhuis

Stationsstraat 3 (Kluisbergen)
Herenhuis gelegen in bochtig straatverloop, uit het eerste kwart van de 19de eeuw met latere aanpassingen. Vijf traveeën en twee bouwlagen onder afgeknot kunstleien tentdak.


Herenhuis

Stationsstraat 10 (Kluisbergen)
Groot onderkelderd herenhuis uit midden 19de eeuw van vijf traveeën en drie in hoogte afnemende bouwlagen onder schilddak.


Herenhuis

Molenstraat 1 (Kluisbergen)
Groots hoekhuis uit begin 19de eeuw van drie bouwlagen onder pannen schilddak.


Herenhuis

Berchemstraat 8 (Kluisbergen)
Herenhuis uit eerste kwart 19de eeuw met achterbouw en achterin gelegen dienstgebouw uit derde kwart 19de eeuw, naar verluidt van vroegere likeurstokerij. Aangepaste straatgevel van zeven traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak.


Herenhuis

Berchemstraat 18-20 (Kluisbergen)
Herenwoning naar verluidt gebouwd voor de familie van Meldert in de 17de eeuw. Complex gebouw, minstens sinds midden 19de eeuw met gesloten vierkante aanleg, waarvan heden L-vormig gebouw rest.


Herenhuis met winkelpui

Stationsstraat 12 (Kluisbergen)
Tweelaagse 19de-eeuwse woning van vijf traveeën onder pannen zadeldak, mogelijks teruggaand op een oudere kern.


Hoekhuis

Stationsstraat 9-11 (Kluisbergen)
Groot hoekhuis van twee bouwlagen onder pannen schilddak uit midden 19de eeuw.


Hoekhuis met slagerij Vande Walle

Stationsstraat 14 (Kluisbergen)
Restaurant Au Saumon en rechts slagerij Vande Walle van 1856. Hoekhuis gelegen in bochtig straatverloop; vijf, twee en drie traveeën en twee bouwlagen onder afgewolfd kunstleien zadeldak.


Neoclassicistisch herenhuis

Berchemstraat 7 (Kluisbergen)
Voormalige dokterswoning van eind jaren 1830, eind jaren 1850 aangepast, en begin 20ste eeuw rechts achterin uitgebreid tot U-vorm. Naar verluidt verschillende functies, onder meer metaalweverij en later houthandel.


Notariswoning

Berchemstraat 16 (Kluisbergen)
Vroegere notariswoning van jaren 1870 met oudere kern. Groots onderkelderd herenhuis van zes traveeën, verhoogde begane grond en twee bouwlagen onder schilddak.


Oud Gemeentehuis van Berchem

Molenstraat 2 (Kluisbergen)
Voormalig gemeentehuis van 1847, confer opschrift in kroonlijst "MDCCCXXXXVII", op plaats van ouder gemeentehuis en opgetrokken in neoclassicistische stijl.


Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw van de Carmelberg

Stationsstraat 1 (Kluisbergen)
Georiënteerde parochiekerk gelegen in het noordwesten, op een 15 tot 18 meter hoge, evenwijdig met de Schelde lopende rug, in een bochtig straatverloop en vlakbij een oude Schelde-arm.


Pastorie Onze-Lieve-Vrouw van de Carmelbergparochie met tuin

Stationsstraat 8 (Kluisbergen)
Vroegere pastorie naar bouwplan van 2 juli 1846, met moeilijk leesbare signatuur van bouwmeester L. Bourgois. Gebouwd ter vervanging van de oudere, dieper achterin gelegen pastorie, waarvan een deel van de ommuurde tuin rest.


Twee arbeiderswoningen

Berchemstraat 21-23 (Kluisbergen)
Twee arbeidershuisjes in spiegelbeeld uit midden 19de eeuw. Twee + twee traveeën en anderhalve bouwlaag onder doorlopend zadeldak.


Twee burgerhuizen

Stationsstraat 34-36 (Kluisbergen)
Burgerwoningen uit midden 19de eeuw van drie en vijf traveeën onder één zadeldak, met donker beraapte lijstgevel versierd met witte bepleisterde loodrechte gevelbanden op gecementeerde plint.


Twee burgerhuizen

Berchemstraat 34-36 (Kluisbergen)
Twee burgerhuizen opklimmend tot de 17de eeuw, sporen van verschillende aanpassingen. Drie + drie traveeën en twee bouwlagen met verhoogde begane grond onder steile pannen zadeldaken.


Twee herenhuizen en brouwerij

Stationsstraat 5-7, 5A (Kluisbergen)
Voormalige brouwerij Foulon, gelegen in doodlopend straatgedeelte, gesticht in 1865 en gestopt in 1962. Geheel van twee herenhuizen uit de eerste helft van de 19de eeuw met aansluitend en achterin gelegen vroegere dienstgebouwen van gewitte baksteen onder pannen zadeldaken, in U-vorm rond gekasseid erf.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.