Inventaris
Beschermd monument

Pastorie

Beschermd monument van tot heden

ID
9197
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/9197

Besluiten

Pastorieën
definitieve beschermingsbesluiten: 27-01-2003  ID: 4003

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Oost-Vlaanderen
Gemeente
Zottegem
Deelgemeente
Grotenberge
Straat
Grotenbergestraat
Locatie
Grotenbergestraat 162 (Zottegem)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
4 976m²
Beschermingsdossiers
4.01/41081/158.1
DO002213
OO002697

Beschrijving

De voormalige pastorie en de pastorietuin zijn beschermd als monument.



Waarden

De pastorie is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde, historische waarde

De pastorie werd opgericht eind 18de eeuw, ze was de eerste pastorie van Grotenberge. Ze werd heringericht in de 19de eeuw.
Typisch voorbeeld van een evoluerend gebouwentype van l8de tot 19de eeuw. Het gebouw is naar vorm, constructie, aankleding en indeling representatief voor de classicistische pastorie in de l8de eeuw. De interieuraankleding werd aangepast in 19de eeuw (directoire en empire) waardoor een vermenging van beide eeuwen ontstond.

historische waarde

De historische waarde van de pastorie wordt gevormd door de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een 'pastoreel huis'. Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd.
Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden onder druk van de politieke overheid. De tiendenheffers werden daartoe verplicht. Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van Concordaat van 1801.
De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, gemeentehuis en dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.

artistieke waarde

De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd.
De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik dat van op de verdieping kan gesloten worden.
De tuinen getuigen alle van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorziening van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.

Aanduiding van

Is de bescherming van

Pastorie Sint-Pieters-Banden en Sint-Berlindis met tuin

Grotenbergestraat 162 (Zottegem)
De laat 18de-eeuwse pastorie telt vijf traveeën en twee bouwlagen en is gelegen tussen een voorplein en ruime beboomde tuin. De axiale as is prominent aanwezig. Het geasfalteerd voortuintje is van de straat afgesloten door middel van een muur met gietijzeren hek. Links en rechts bevindt er zich een bijgebouw van één travee en één bouwlaag onder een lessenaarsdak.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/9197 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.