Beschrijving
Deze bescherming betreft de gehele Sint-Bartholomeuskerk met het kerkhof en de kerkhofmuur.
Waarden
De Sint-Bartholomeuskerk en het ommuurd kerkhof van Waanrode is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
vermeld sinds 1231 als afhankelijkheid van de abdij van Maagdendal te Oplinter en begraafplaats van de invloedrijke dorpsheren de familie d'Arschot de Schoonhoven vormt de op een hoogte en te midden van een ommuurd kerkhof ingeplante Sint-Bartholomeuskerk - een stilistisch heterogene, in baksteen met verwerking van witte natuursteen opgetrokken ruim geproportioneerde plattelandskerk - een architectuurhistorisch opmerkelijk g¬heel. De met speklagen druk geritmeerde en door steunberen en spitsboogvensters verticaal gearticuleerde oostpartij met driezijdig gesloten koor, noordsacristie- en transept vormt een reprensentatief voorbeeld van laat 16de-eeuwse, Brabantse plattelandsgotiek. Daarnaast getuigt de neogotische uitbreiding uit 1902 met driebeukig, drie traveeën tellend schip, zuidtransept en westtoren met aanleunende doopkapel van de vernieuwende en tijdstyperende aanpak van Augustin Van Arenbergh (1870-1937), laatste vertegenwoordiger van een Leuvense architectenfamilie die drie generaties lang als provinciaal architecten de 19de-eeuwse kerkenbouw in Oost Brabant domineerden. Met het oog op stijleenheid en harmonie met de bewaarde oostpartij werd geopteerd voor een identiek stijlidioom terwijl de stereotiepe opbouw werd verlaten voor een krachtiger volumewerking ontleend aan als dwarskapellen uitgewerkte zijbeuken en een sterk gestructureerde, asymmetrische westpartij.
artistieke waarde
de driebeukige binnenruimte gearticuleerd door spitsboogarcades en een houten spitstongewelf is gestoffeerd met een overwegend uit de eerste helft van de 19de eeuw daterend meubilair met daarnaast drie begin 19de-eeuwse brandglasramen in het koor, een 13de eeuwse, hardstenen doopvont, een 16de-eeuwse grafsteen van de familie d'Arschot de Schoonhoven en een orgel van Van Overbeek uit 1817 (Koninklijk Besluit 12.10.1981).