Beschrijving
Deze bescherming betreft drie mijnkraters bij de hoeve Hollandse Schuur.
Waarden
De drie mijnkraters bij hoeve Hollandse Schuur, die het resultaat zijn van de ontploffing van Britse dieptemijnen op 7 juni 1917 zijn voorlopig beschermd als monument omwille van het algemene belang gevormd door de:
archeologische waarde
Mijnkraters vormden na hun ontstaan ideale locaties voor constructies, zoals schuilplaatsen
of nieuwe aanzetten tot ondergrondse galerijen. Op hun beurt werden kraters als versterking
in de frontlinies ingebouwd. Zij vormen dus ook potentiële vindplaatsen van archeologische
resten van de Eerste Wereldoorlog. Zeldzame bovengrondse getuigen van mijnkraters als
versterkingen in de frontlijn zijn ingebouwde bunkers die zich in situ in de kratermond of de
kraterlip bevinden.
ruimtelijk-structurerende waarde
Eigen aan de drie mijnkraters bij Hollandse Schuur is dat ze ruimtelijk-structurerend zijn voor
de inplanting van de hoeve. De uitbreiding van de bedrijfsgebouwen werd volledig binnen de
ruimte tussen de mijnkraters gerealiseerd. De landschappelijke context, met name de
samenhang tussen de mijnkraters, weiland en de hoeve (een voormalig bolwerk aan het
front) op de flank van de heuvelrug Wijtschate-Mesen (structurerend reliëfelement) in een
half open omgeving heeft een hoge contextwaarde. Het open zicht vanaf de Vierstraat op de
hoger gelegen kraterlip van krater 2 en 3 draagt bij tot de publieke belevingswaarde van deze
relicten.
technische waarde
Ook al zijn ondermijningen traditionele vormen van oorlogsvoering, de ondergrondse oorlog
in de Westhoek evolueerde en kende technische vernieuwingen. Deze mijnkrater is het
resultaat van de plaatsing van een dieptemijn, grote hoeveelheden springstof die op grote
diepte in de ondergrond werden ingegraven. Technisch werd dat pas mogelijk nadat met
behulp van stalen zinkschachten de moeilijk bereikbare tertiaire kleilagen in de ondergrond
konden worden aangeboord. De omvang van de kraters is representatief voor de fase in de
oorlog waarbij men op grote diepte, vanuit de diepliggende droge kleilagen, het front
ondermijnde.
culturele waarde
De mijnkraters bij hoeve Hollandse Schuur herinneren aan het dodelijke ondergrondse kat- en
muisspel aan het front. Soldaten kwamen om tijdens ondergrondse gevechten of werken
in de tunnels, of tijdens bovengrondse infanterieaanvallen die op de explosies volgden. Niet
altijd slaagde men erin om de lichamen te evacueren. Voor de volgende generaties en in het
bijzonder voor de nabestaanden is de mijnkratersite een herdenkingsplaats voor wie hier
naamloos en zonder graf in de aarde rust. In die zin vormt de site de laatste rustplaats voor
militaire slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog.
historische waarde
De mijnkraters bij hoeve Hollandse Schuur getuigen van de ondergrondse mijnenoorlog zoals
die in de periode 1914-1918op het front in de Westhoek werd gevoerd. Kenmerkend voor de
Eerste Wereldoorlog was zijn statische karakter: een vier jaar durend, bloedig conflict dat tot
volledige stilstand was gekomen. Bovengronds lukte het niet om tot een doorbraak te komen
en dus probeerde men het ondergronds. Historisch gezien paste de techniek van
ondermijningen in de traditie van de belegering van vestingen, zoals die in lang vervlogen
tijden vaak was toegepast.
De mijnkraters bij hoeve Hollandse Schuur vormen in het bijzonder de restanten van de
mijnenslag die op 7 juni 1917 met de gelijktijdige ontploffing van negentien dieptemijnen
uitbarstte. Zij maken deel uit van het slagveld van de derde slag om Ieper (juni-november
2017) en markeren samen met de andere relicten de historische frontlijn van waaruit het
geallieerde offensief vertrok. Bijzonder aan de mijnenslag is dat hij een in de tijd en ruimte
beperkte doorbraak op het front in de Westhoek realiseerde, in tegenstelling tot eerdere
initiatieven elders op het westelijke front.
Kenmerkend voor historische ontwikkeling van de mijnkratersite van Hollandse Schuur is zijn
ligging bij een hoeve, die als een bolwerk aan het front diende. Bovendien lagen de frontlijnen
hier op heel korte afstand tegenover elkaar. Dat maakte de site aantrekkelijk voor
ondermijningen en verklaart waarom precies op deze locatie werd ondermijnd. Het schema
van de mijnenslag onderging in de jaren tussen het bedenken van het plan en de uitvoering
verschillende veranderingen. Hollandse Schuur was één van de vier oorspronkelijke locaties,
waar al in december 1915 met de ondertunneling is gestart.
Goed bewaarde landschappelijke relicten van de Eerste Wereldoorlog die nog zichtbaar zijn
op het terrein, zijn zeldzaam. Na de oorlog lag de frontzone bezaaid met miljoenen
granaattrechters en resten van militaire infrastructuur. Tijdens de reconversie van het
oorlogslandschap naar een genormaliseerde, leefbare agrarische omgeving werden de
meeste oorlogsrestanten weggewerkt: gronden werden geëffend, landbouwterreinen
gediepgrond, loopgraven ontmanteld, percelen opnieuw gebruiksklaar gemaakt. De
mijnkraters zijn één van de weinige relicten van het vroegere oorlogslandschap die nog in
situ op het terrein herkenbaar zijn.