Beschermd monument

Villa Coppin

Beschermd monument van tot heden

ID
97670
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/97670

Besluiten

Villa Coppin
definitieve beschermingsbesluiten: 30-03-2018  ID: 14619

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Deze bescherming betreft villa Coppin met omringende tuin en omheiningsmuren.



Waarden

Villa Coppin met omringende tuin en omheiningsmuren is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

De Villa Coppin werd in 1920 ontworpen door de twee Brusselse architecten Antoine Laenen en Clément Verhas in opdracht van François Coppin-Van Geetsom, oprichter van de leerlooierij 'Tanneries de Saventhem'. De imposante vrijstaande villa in cottagestijl is beeldbepalend ingeplant in een ruime ommuurde tuin, vlak aan het station van Zaventem. Het originele concept, de ruimteverdeling en zeer rijke interieurafwerking bleven tot in het kleinste detail bewaard. De zeer hoge mate van authenticiteit maakt van deze villa een uitzonderlijke en zeldzame getuige van de wooncultuur van de welvarende industrieel aan het begin van de 20ste eeuw. Als representatief en gaaf bewaard voorbeeld van een directeurswoning vormt de Villa Coppin bovendien een materiële getuige van het rijke industriële verleden van de gemeente Zaventem en van de rol die de fabrieksdirecteurs hebben gespeeld in de ontwikkeling van de Zaventemse maatschappij, vooral economisch maar ook op socio-cultureel, stedenbouwkundig en politiek vlak. De bouw van deze woning is tevens een schakel in de stedenbouwkundige ontwikkeling van Zaventem aan het begin van de 20ste eeuw, waarbij nieuwe residentiële wijken werden aangelegd als gevolg van de toenemende welvaart en bevolkingsaanwas. De wijk rond de vanaf 1909 aangelegde Watertorenlaan, waartoe ook de Villa Coppin behoort, is hiervan een representatief voorbeeld.

architecturale waarde

Villa Coppin is een voor zover bekend uniek voorbeeld van een villa in cottagestijl waarvan het ontwerp is ontstaan uit een samenwerking tussen de Brusselse architecten Antoine Laenen en Clément Verhas. Beide architecten waren vooral actief in Schaarbeek aan het begin van de 20ste eeuw. Deze vrijstaande villa in cottagestijl met verwijzingen naar de artnouveaustijl is uitzonderlijk voor hun oeuvre en getuigt van een weldoordacht architecturaal concept met aandacht voor oriëntatie, inplanting en planindeling. De architecturale uitwerking is typerend voor de cottagestijl, die wordt gekenmerkt door een pittoreske uitstraling die wordt bekomen door het gebruik van een onregelmatige plattegrond, gecombineerd met een veelheid aan in- en uitsprongen, erkers, loggia's en terrassen. De daken zijn complex, overkragend en bestaan uit een combinatie van verschillende dakvormen met dakkapellen, torenvormen en sterk uitgewerkte schouwen. Men kiest bij de Villa Cappin voor contemporaine bouwmaterialen zoals beton, baksteen en natuursteen in combinatie met traditionele technieken zoals (imitatie)vakwerkbouw en een leien bedaking. De mozaïekpanelen, het sierlijk smeedijzer, bepaalde delen van het beeldhouwwerk en de sgraffitopanelen verwijzen naar een late invloed van de art-nouveaustijl. De Villa Cappin is een representatief voorbeeld van de architectuurvorm van de landelijke villa, waarvan de opkomst vanaf het einde van de 19de eeuw gepaard ging met de voortschrijdende urbanisatie van stedelijke randgebieden en landelijke gebieden. Men wilde niet langer bouwen volgens conventionele grondplannen en ontwerpen, maar opteerde voor een eigen ontwerp op maat van de familie en met aandacht voor wooncomfort. De vrijstaande villa bood hiertoe de beste mogelijkheden. In de Villa Coppin koos men voor een grondplan waarbij de voornaamste ruimtes werden geschikt rondom de centrale inkomhal, die tevens kon fungeren als feest- en ontvangstruimte. De strikte ruimtelijke scheiding tussen bewoners en dienstpersoneel die kan worden herkend in het grondplan van de Villa Coppin, alsook de sterke relatie met de tuin zijn kenmerkende elementen van deze architectuurvorm. De relatie tussen binnen en buiten wordt steeds benadrukt door de grote raampartijen, erkers en loggia's. Waar bij de archetypische cottage-woning het uiterlijk vertoon van rijkdom ondergeschikt was aan het wooncomfort, is het duidelijk dat deze stelling niet opgaat voor de Villa Coppin. Deze villa behoort typologisch tot wat in de architectuurgeschiedenis wordt omschreven als een "cottage ornée". De cottagestijl was aan het begin van de 20ste eeuw populair geworden bij de welgestelde middenklasse, die er de ideale uitdrukking van hun bourgeois levensstijl in terugvond. De cottage-architectuur stond hen namelijk toe om hun verlangen naar modern wooncomfort te combineren met de voorliefde voor een architectuurstijl gebaseerd op lokale traditie. De Villa Cappin is in dit opzicht dus geen archetypische cottage, maar een directeurswoning die enkele typologische kenmerken en vooral de vormgeving van het exterieur ontleende aan de cottagestijL De woning bevindt zich op het spanningsveld tussen de huiselijkheid en individualiteit die in de cottagestijl wordt nagestreefd, en anderzijds de grandeur die van een directeurswoning wordt verwacht.

artistieke waarde

De artistieke waarde van de Villa Coppin wordt gevormd door de bijzonder hoogwaardige afwerking van zowel het exterieur als het interieur. De representatieve ruimtes van de directeurswoning zijn opgeluisterd met gebrandschilderde glas-in-loodramen, terrazzo-, mozaïek- en parketvloeren, lambriseringen, stucwerk voor wanden en plafonds, plafondschilderingen, hoogwaardig schrijnwerk en houtsnijwerk en veelkleurige marmeren schouwen. De vormentaal is eclectisch, waarbij in elke representatieve ruimte een afzonderlijke stijl werd toegepast gaande van empire-getint en neorococo tot neoclassicisme. Het houtsnijwerk van de trap en vermoedelijk ook het binnen- en buitenschrijnwerk zijn vervaardigd door Jozef Van Geetsom, schoonbroer van de bouwheer en schrijnwerker in Antwerpen. De allegorische plafondschilderingen van de traphal die deze centrale ruimte een voornaam karakter verlenen, alsook de overige wand- en plafondschilderingen zijn van de hand van E. Vermeulen, een met de bouwheer bevriende kunstschilder. De dienstvertrekken zijn eveneens voorzien van een sobere maar verzorgde afwerking. Dit alles maakt van de Villa Coppin een belangrijk ensemble van interieurkunst uit de vroege 20ste eeuw waarbij de kwalitatief hoogstaande afwerking getuigt van een bijzonder vakmanschap. De doorgedreven en gedetailleerde decoratieve uitwerking van het exterieur verleent het geheel eveneens een belangrijke artistieke waarde. De hier toegepaste decoratietechnieken, met name sgraffitopanelen, art-nouveauvormig en volplastisch beeldhouwwerk, smeedijzeren hekwerk en mozaïekpanelen zijn kenmerkend voor de late 19de en vroege 20ste eeuw.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Villa Coppin met portierswoning

Onderwijsstraat 3, Vilvoordelaan 2 (Zaventem)
Cottage-getinte villa met omringende tuin, ontworpen door de architecten Clément Verhas en Antoine Laenen, samen met de portierswoning kadastraal geregistreerd in 1920.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.