Beschrijving
Deze bescherming betreft woning Heyvaert met tuin (volledig perceel).
Waarden
De woning Heyvaert is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde
Woning Heyvaert kan beschouwd worden als een totaalconcept, bekomen door een sterke
ensemblewaarde tussen interieur en exterieur. Het plan en het gebruik vormen de
voornaamste aandachtspunten binnen het concept, en de architectuur staat ten dienste van
een aangenaam leefklimaat. De logische, functionele, doch vrije en flexibele opbouw van het
interieur en de planindeling vertaalt zich in het exterieur en creëert onder andere door de
grote transparantie van de bovenverdieping een belangrijke relatie en dialoog met de
landelijke omgeving. De openheid van de wanden aan de bovenzijde draagt bij tot de
openheid van de indeling. Zowel interieur als exterieur worden gekenmerkt door een eerlijk
en consequent materiaalgebruik, waarbij de eenvoudige, minimale materialen zichtbaar zijn
gelaten. De materialiteit van de golfplaten aan de buitenzijde, de transparante golfplaten in
het interieur en de structuur van de houtvezelplaten, krijgen elk afzonderlijk aandacht in de
architectuur van Heyvaert. De losstaande buitentrap, eigenhandig vervaardigd door de
architect, vormt een sculpturaal element. Het totaalconcept van het ontwerp wordt versterkt
door de interieuraankleding en ontwerp van vast meubilair onder leiding van en door de
architect zelf. René Heyvaert voorzag functionele ingemaakte kasten die door hun
materiaalgebruik (golfplaat van het type 'Scobalit' en houtvezelplaat) aansluiten bij de
afwerking van het interieur, Oorspronkelijk maakte Heyvaert ook abstracte, kleurrijke
composities op de houtvezelplaten. Dit aspect is heden verdwenen maar wordt
gecompenseerd door kunst van Heyvaert die in het interieur op een weloverwogen manier
werd aangebracht. De woning bewaart ook los meubilair naar ontwerp van Heyvaert, dat
aansluit bij zijn eenvoudige, minimale vormgeving. Deze vertoont ook een duidelijke parallel
met zijn beeldend werk en zijn latere carrière als kunstenaar. Het thema van vergankelijkheid
is een continue in zijn volledige oeuvre, evenals een aandacht voor 'objets trouvés',
dagdagelijkse voorwerpen die door zijn hand een bijzondere, nieuwe betekenis krijgen. Dit
komt tot uiting in de zichtbaarheid van de materialen en de subtiele schikking van de
verschillende elementen in Woning Heyvaert. Het ontwerp balanceert tussen een aandacht
voor abstractie en geometrie aan de ene kant, en een grote aandacht voor het menselijke en
organische anderzijds.
architecturale waarde
Woning Heyvaert vormt als een ver doorgedreven minimumwoning een representatief
voorbeeld van het denken omtrent het moderne wonen tijdens de vroege naoorlogse periode.
De woning is bovendien heel representatief voor het architecturaal oeuvre van René Heyvaert,
die vanaf 1955 een associatie had gevormd met zijn studiegenoot Olivier Nowé. Beide
architecten lieten zich onder andere inspireren door het internationale modernisme, zoals het
voorbeeld van de Case Study Houses, en wilden eveneens nadenken over het rationaliseren
van het bouwproces met gebruik van prefabricatie en hedendaagse materialen, onder meer
vanuit een sociale bewogenheid. Woning Heyvaert vormt een manifestatie van dit denken,
aangezien de opdracht eruit bestond om een zo groot mogelijke woonruimte te realiseren
met een minimum aan middelen. Door de familierelatie tussen de architect en de
opdrachtgever, zijn broer Gilbert, kreeg het ontwerp een uniek karakter. Heyvaert kreeg
immers carte blanche en had de kans om eigenhandig het ontwerp aan te passen gedurende
de bouw en ook nadien. Flexibiliteit maakt dus onlosmakelijk deel uit van het ontwerp: de
hoger opgetilde woning kon uitgebreid en aangepast worden afhankelijk van de gezinsnoden
van het specifieke moment, wat ook in de praktijk meermaals gebeurde. Woning Heyvaert
vormt als losstaande woning een voorloper en vergaand voorbeeld van de architecturale
principes die Heyvaert samen met Nowé toepaste in het modelensemble aan de Korte
Rijakkerstraat in Mariakerke bij Gent. Het ontwerp voor Woning Heyvaert ontstond niet vanuit
een esthetische bekommernis, maar wel vanuit het geplande gebruik en de bewoners,
waardoor een interne en onlosmakelijke wisselwerking ontstond tussen de verschillende
karakteristieken van het ontwerp, namelijk het materiaal, de vorm en de inhoud. Een
weloverwogen gebruik van de middelen zorgde ervoor dat er geld vrijkwam om onder meer
dubbel glas te bekostigen en deed Heyvaert - net zoals sommige tijdgenoten - kiezen voor
een houtskelet, omwille van de stevigheid en eenvoudige bouwmethode. Het houtskelet is
benut volgens een modulair systeem, dat werd ingevuld met geprefabriceerde elementen
volgens standaardafmetingen, meer bepaald houtvezelplaten. Dit materiaal werd
gecombineerd met voor die tijd typische materialen als golfplaten, Ytong, plexi,... De
inherente en noodzakelijke vervangbaarheid van deze materialen, in combinatie met de
lichte, eenvoudig monteerbare constructie, maken essentieel deel uit van het oorspronkelijke
architectuurconcept, dat zo ook parallellen vertoont met internationale ontwikkelingen op het
vlak van eenvoudig (de)monteerbare vrijetijdsarchitectuur. Het gedeeltelijk vervangen van
origineel materiaal en de aanpassingen en verbouwingen door de bouwheer vloeien op
logische, organische en functionele manier voort uit het architecturale concept en staan
daardoor de herkenbaarheid en authenticiteit van dit specifieke, unieke ontwerp niet in de
weg; ze maken er integendeel onlosmakelijk deel van uit.