Beschrijving
De bescherming omvat de pastorie van de Sint-Machariusparochie, de bijhorende pastorietuin en het koetshuis.
Waarden
Op basis van het systematisch geïnventariseerd bouwkundig patrimonium van de gemeente Laarne kon het onroerend erfgoed worden geselecteerd dat voor de cultuurhistorische en architecturale evolutie zijn betekenisvol karakter binnen de ruimere regio Oost-Vlaanderen het best heeft geconserveerd. In de objecten en ensembles zijn duidelijk aantoonbare intrinsieke kwaliteiten aanwezig van historische, artistieke, volkskundige, wetenschappelijke, industrieel-archeologische en/of sociaal-culturele waarde. Hun waardevol karakter van algemeen belang ligt tevens vervat in hun ouderdom, representativiteit, authenticiteit, zeldzaamheid of gaafheid. De beschermingswaardige objecten vertegenwoordigen een diversiteit aan gebouwentypes die veelal met hun bijhorende cultuurlandschappelijke omgevingscomponenten een historische entiteit vormen die het dorpsbeeld karakteriseren. Als onroerend erfgoed behielden zij een eigenheid die typerend is voor een landelijk gebied.
Pastorie van de Sint-Machariusparochie en pastorietuin met koetshuis is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde, historische waarde, sociaal-culturele waarde
in casu architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde: De pastorie gebouwd in 1874-1875 gaat terug op een historische site palend aan het vroeger kerkhof, waar sedert 1666 de pastoor gehuisvest was. In associatie met de naastliggende parochiekerk en het gemeentehuis bezit de pastorie een sociaal-culturele waarde en betekenis als veruiterlijking van het kerkelijk naast het wereldlijk gezag in een dorpsgemeenschap. De pastorie illustreert als woonhuis een specifiek gebouwentype uit het divers architecturaal oeuvre van de Gentse wetenschapper en bouwmeester Theophile Bureau. Typologisch en stilistisch is de pastorie van Laarne representatief voor het pastorietype uit de tweede helft van de 19de eeuw. Kenmerkend voor dit dubbelhuis met imposant voorkomen is de voorgevel met symmetrische opstand, gebouwd van baksteen en diverse natuursteen en uitgewerkt in een eclectische stijl met neogotische componenten. De evenwichtige verhoudingen, smaakvolle accenten en verfijnde detaillering van deze kwaliteitsvolle gevelarchitectuur beklemtonen, met het ijzeren topkruis, de gezaghebbende status van de pastorale woonfunctie. De bewaarde interieurindeling is een treffende illustratie van het functionele concept van het toenmalige type pastorie. Marmeren schouwmantels met neoclassicistische vormgeving decoreren de meeste kamers ook op de bovenverdieping.
De pastorietuin maakt als een volwaardig en vast element historisch onlosmakelijk deel uit van het pastorieconcept; de bewaarde stalling is als bijgebouw evenals het toegangshek in de muur aan de straat gebruikelijk voor de 19de eeuw. In de tuin getuigen het slingerpad en reliëfverschillen van een landschappelijke aanleg. Het voorkomen van een deels omhaagd parkbos met sterk aanwezige voorjaarsvegetatie verleent een zeer specifiek en besloten karakter aan de pastorietuin waardoor de pastoriesite als geheel in de dorpskern een sterk beeldbepalende en een cultuurlandschappelijk belangrijke historische entiteit vormt.