Beschrijving
De bescherming omvat het herenhuis Luyckx met zijn tuin met 19de-eeuwse ijskelder en koetshuis uit de periode van het interbellum. Het langwerpig gebouw aansluitend bij het herenhuis behoort niet tot de afbakening van de bescherming.
Waarden
Op basis van het systematisch geïnventariseerd bouwkundig patrimonium van de gemeente Laarne kon het onroerend erfgoed worden geselecteerd dat voor de cultuurhistorische en architecturale evolutie zijn betekenisvol karakter binnen de ruimere regio Oost-Vlaanderen het best heeft geconserveerd. In de objecten en ensembles zijn duidelijk aantoonbare intrinsieke kwaliteiten aanwezig van historische, artistieke, volkskundige, wetenschappelijke, industrieel-archeologische en/of sociaal-culturele waarde. Hun waardevol karakter van algemeen belang ligt tevens vervat in hun ouderdom, representativiteit, authenticiteit, zeldzaamheid of gaafheid. De beschermingswaardige objecten vertegenwoordigen een diversiteit aan gebouwentypes die veelal met hun bijhorende cultuurlandschappelijke omgevingscomponenten een historische entiteit vormen die het dorpsbeeld karakteriseren. Als onroerend erfgoed behielden zij een eigenheid die typerend is voor een landelijk gebied.
Voormalig huis Luyckx en tuin met ijskelder en koetshuis (met uitsluiting van het gebouw op perceel 579F) is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde, historische waarde
in casu architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde: Dit landhuis is een zeldzaam en representatief exemplaar van elitaire woningbouw uit het begin van de 19de eeuw in een landelijke context en tevens een exceptionele en vroege uiting van neoclassicistische burgerlijke architectuur met empire stijlcomponenten. Kenmerkend voor de bouwperiode en het woningtype zijn onder meer de horizontale gerichtheid van het brede rechthoekig bouwvolume onder schilddak en met bepleisterde lijstgevels, de symmetrische dubbelhuis aanleg, de toepassing van een breed en geaccentueerd middenrisaliet, de smalle zijrisalieten, een benadrukte centrale deur in de voorgevel. Karakteristieke elementen illustratief voor de empirestijl zijn onder meer de zuilenportiek van de centrale deur met fijne empire balkonleuning, de rondboogvensters, booglijsten op imposten, karakteristiek houtwerk, ondiepe nissen die vensters omvatten, de pilasters met lijstkapiteel en lisenen van het middenrisaliet, markerend lijstwerk. Deze elementen zijn tevens bepalend voor gevelordonnantie en -ritmiek en getuigen van een artistiek verfijnd gevelontwerp. De achtergevel heeft dezelfde opbouw maar uitsluitend met rechthoekige vensters. Binnenshuis bleef minstens de originele indeling behouden. De tuin vormt als inherente cultuurlandschappelijke context een historische entiteit met het landhuis en bewaart waardevolle elementen die zijn historisch karakter illustreren. Een deel van het oud bomenbestand werd in een stijlvol tuinontwerp van 1985 met structurerende buxus aanplantingen op gepaste wijze geïntegreerd. Bovendien bleef achterin de diepe tuin een 19de-eeuwse ijskelder behouden onder een voor dit historisch gebouwentype gebruikelijke beboomde heuvel met tuinpad, een karakteristieke wijze waarop dergelijke constructie werd opgenomen in de tuinaanleg. Daarnaast vormt het koetshuis een beeldbepalende architecturale component in de tuin in visuele relatie met het landhuis.
Architectuurhistorisch betreft de ijskelder voor de tuinarchitectuur een representatief voorbeeld van een kleine 19de-eeuwse utilitaire tuinconstructie die getuigt van een historische koeltechniek die vrijwel uitsluitend bij kastelen en woonhuizen van gegoede burgers werd toegepast sedert eind 17de tot eind 19de begin 20ste eeuw. De ijskelder is bijgevolg betekenisvol als historische aanhorigheid binnen het domein van een landhuis en vormt cultuurhistorisch gezien een illustratie van het maatschappelijk leven en wooncomfort van een bevoorrechte klasse. Typologisch betreft het een minder courant type gebouwd uit steen, namelijk met een tongewelf boven een kleine rechthoekige opslagplaats en zonder portaal. Het koetshuis vertegenwoordigt een dienstgebouw dat als bouwtype al minstens sedert de 17de eeuw traditioneel gebruikelijk was als aanhorigheid op het domein van kastelen, buitenplaatsen, grotere huizen. Het koetshuis met opmerkelijke puntgevel als voorgevel is een typerende constructie voor de jaren 1920-1930 en leunt stilistisch aan bij de cottagebouw uit het interbellum. Daarvan getuigt onder meer de dakoverstek van de voorpuntgevel die met decoratief houtwerk op pittoreske wijze geaccentueerd wordt. Architecturaal is het koetshuis een illustratie van de geëvolueerde vormgeving en bouwstijl van dit type dienstgebouw. Het voormalig huis Luyckx is als monumentaal landhuis met tuin sterk beeldbepalend in het oud dorpscentrum.