Inventaris
Beschermd monument

Kasteeldomein Ter Rijst met inbegrip van de kasteelhoeve

Beschermd monument van tot heden

ID
982
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/982

Besluiten

Kasteeldomein Ter Rijst en kapel Ter Linden
definitieve beschermingsbesluiten: 30-04-2004  ID: 4246

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Vlaams-Brabant
Gemeente
Pepingen
Deelgemeente
Heikruis
Straat
Terrest
Locatie
Terrest 2 (Pepingen)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
924 503m²
Beschermingsdossiers
4.01/23064/116.1
DB002201
OB001651

Beschrijving

De bescherming omvat het kasteeldomein Ter Rijst met inbegrip van de kasteelhoeve.



Waarden

Het kasteeldomein is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

van het kasteel met inbegrip van de kasteelhoeve: voor het eerst vermeld in 1211 als leen van de heren van Edingen getuigt Ter Rijst van de evolutie van een strategische op de grens van Brabant en Henegouwen, ter hoogte van de oude heerbaan Asse-Edingen ingeplante donjonmotte naar een neoclassicistisch landhuis, door Philippe Huysman d’Annecroix (1777-1848) in 1818-1824 opgericht op het hoogste punt van het domein, 200 meter ten noorden van het oude kasteel dat sinds het verdwijnen van de donjon – alleszins voor 1482 – gelokaliseerd was ter plaatse van het primitieve neerhof.

historische waarde

meer bepaald de architectuurhistorische waarde van het kasteeldomein: mooi voorbeeld van een vroeg neoclassicistisch landhuis (1818-1824) in de vorm van een ruim geproportioneerde, witbepleisterde kwadraatstructuur van vier, twee bouwlagen tellende rechthoekige vleugels met strak symmetrische-lineaire gevelopbouw onder een vrijwel ononderbroken doorlopend, natuurleien zadeldak. Gebouwd als jachtverblijf voor de vrijgezel Philippe Huysman d’Annecroix (1777-1848) – wat zich vertaald in een relatief beperkte woonruimte en ruimbemeten stal- en wagenhuisvleugels – weerspiegelen de gevels de achterliggende functies: de woonvleugel met dubbel register van hoge beluikte vensters, licht geprononceerde hoektraveeën en risalietvormig accent met kolossale pilasters en driehoekig fronton met ovaalrond oculus; de stallingen en wagenhuisvleugels met een geleding van blinde rondbogen, langgerekte spiegels en rechthoekige openingen. Daarnaast getuigt de monumentalisering van de zuidwestvleugel met een hardstenen zuilenarcade in de vorm van een pseudotriomfboog van een circa 1860 te dateren aanpassing die volledig kaderde in het parkconcept dat rond dezelfde periode werd voltooid. Karakteriserend voor de binnenindeling is de ruime traphal met houten wenteltrap in empirestijl, de “en enfilade” opgestelde salons en de slaapkamers, waaronder enkele alkoofkamers , uitgevend op de lange gang langs de binnenkoergevel evenals de sobere, overwegend 19de-eeuwse aankleding met marmeren schouwen, eenvoudig lijstwerk, paneeldeuren en tenslotte de huiskapel (circa 1905) in late eclectische neogotiek.

historische waarde

meer bepaald cultuurhistorische waarde van het kasteeldomein: op het vlak van de tuinkunst interessant voorbeeld van een in de periode 1840-1870 in twee opeenvolgende fasen gerealiseerd landschappelijk park van 10 hectare, geënt op een oude feodale site waarvan de motte als eilandje in het concept werd geïntegreerd. Karakteristieke elementen van dit “coulisselandschap” met het neoclassicistische landhuis (1818-1824) als belangrijkste onderdeel van het decor – nutspercelen zoals boomgaard en ommuurde moestuin liggen verscholen achter het kasteel – zijn de diverse vijvers, het weids slingerende riviermotief, de schitterende vista richting Edingen, de als neogotische follies opgevatte portiersloge (1840 en 1870) en kapelletje (1870), de eveneens als eye-catcher ontworpen, naar buiten toe neogotisch ogende kasteelhoeve (1840) en tenslotte de monumentale, solitair of in groep opgestelde oude bomen.

wetenschappelijke waarde

van het kasteeldomein: op dendrologisch vlak is het park van Ter Rijst vooral interessant omwille van zijn monumentale oude bomen met stamomtrekken tussen 350 en 480 cm - vooral bruine beuken (Fagus sylvatica 'Atropunicea') maar ook Amerikaanse en zomer- wintereiken (Quercus rubra, Q. robur, Q. rubra), grootbladige en kleinbladige linden (Tilia platyphyllos, T. cordata), gewone plataan (Platanus x hispanica) en tamme kastanje (Castanea sativa) - met daarnaast kampioenexemplaren van elsbes (Sorbus tormic nalis) en een cultivar van gewone es met kleine blaadjes (Fraxinus excelsior 'Elegantissima'). Uitzonderlijk wat de struikétage betreft is rode kamperfoelie (Lonicera xylosteum) terwijl de rijke flora van het bos van Strihoux/Ter Rijst ook hier opduikt in de bosschages, met soorten als daslook (Allium ursinum), wilde hyacint (Hyacinthoides non-scripta), bosanemoon (Anemone nemorosa) en Bosereprijs (Veronica montana).

Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Kasteel ter Rijst

Terrest 2 (Pepingen)
Classicistisch kasteel daterend van circa 1818-1831, vier vleugels van twee bouwlagen onder doorlopend leien zadeldak, gelegen binnen bebost domein met waterpartijen.

Kasteeldomein Ter Rijst

Terrest 1-2, 3, 1A (Pepingen)
Classicistisch kasteel gebouwd rond 1820 in opdracht van Philippe Huysman d'Annecroix (1777-1848) met toevoeging van kasteelhoeve ter vervanging van een ouder kasteelcomplex en conciërgewoning rond circa 1840 (deze laatste aangepast in 1870) omgeven door landschappelijk park van 10 hectare met neogotische follies; kasteelpark met vijvers, rivier­motief en schitterende vista, aangevat rond 1840 en voltooid rond 1870.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Kasteeldomein Ter Rijst en omgeving

Herfelingen, Herne (Herne), Heikruis (Pepingen)
Ter Rijst ligt tussen Herne en Halle, langs de steenweg Asse-Edingen. Het Bos ter Rijst, een onderdeel van het boscomplex Strihoux, onderging sinds het einde van de 18de eeuw nagenoeg geen veranderingen op landschappelijk vlak. Door het bosgebied stroomt de Hernebeek. In de nabijheid ligt een aantal grote hoeven, waaronder Ter Rijst en Te Nanove, temidden een heuvelend agrarisch landschap.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Ter Rijst met inbegrip van de kasteelhoeve [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/982 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.