beschermd monument
Kasteeldomein Ter Rijst met inbegrip van de kasteelhoeve
beschermd monument van tot heden
- ID
- 982
- URI
- https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/982
Besluiten
Kasteeldomein Ter Rijst en kapel Ter Linden
definitieve beschermingsbesluiten: 30-04-2004 ID: 4246
Beschrijving
De bescherming omvat het kasteeldomein Ter Rijst met inbegrip van de kasteelhoeve.
Waarden
Het kasteeldomein is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:historische waarde
van het kasteel met inbegrip van de kasteelhoeve: voor het eerst vermeld in 1211 als leen van de heren van Edingen getuigt Ter Rijst van de evolutie van een strategische op de grens van Brabant en Henegouwen, ter hoogte van de oude heerbaan Asse-Edingen ingeplante donjonmotte naar een neoclassicistisch landhuis, door Philippe Huysman d’Annecroix (1777-1848) in 1818-1824 opgericht op het hoogste punt van het domein, 200 meter ten noorden van het oude kasteel dat sinds het verdwijnen van de donjon – alleszins voor 1482 – gelokaliseerd was ter plaatse van het primitieve neerhof.historische waarde
meer bepaald de architectuurhistorische waarde van het kasteeldomein: mooi voorbeeld van een vroeg neoclassicistisch landhuis (1818-1824) in de vorm van een ruim geproportioneerde, witbepleisterde kwadraatstructuur van vier, twee bouwlagen tellende rechthoekige vleugels met strak symmetrische-lineaire gevelopbouw onder een vrijwel ononderbroken doorlopend, natuurleien zadeldak. Gebouwd als jachtverblijf voor de vrijgezel Philippe Huysman d’Annecroix (1777-1848) – wat zich vertaald in een relatief beperkte woonruimte en ruimbemeten stal- en wagenhuisvleugels – weerspiegelen de gevels de achterliggende functies: de woonvleugel met dubbel register van hoge beluikte vensters, licht geprononceerde hoektraveeën en risalietvormig accent met kolossale pilasters en driehoekig fronton met ovaalrond oculus; de stallingen en wagenhuisvleugels met een geleding van blinde rondbogen, langgerekte spiegels en rechthoekige openingen. Daarnaast getuigt de monumentalisering van de zuidwestvleugel met een hardstenen zuilenarcade in de vorm van een pseudotriomfboog van een circa 1860 te dateren aanpassing die volledig kaderde in het parkconcept dat rond dezelfde periode werd voltooid. Karakteriserend voor de binnenindeling is de ruime traphal met houten wenteltrap in empirestijl, de “en enfilade” opgestelde salons en de slaapkamers, waaronder enkele alkoofkamers , uitgevend op de lange gang langs de binnenkoergevel evenals de sobere, overwegend 19de-eeuwse aankleding met marmeren schouwen, eenvoudig lijstwerk, paneeldeuren en tenslotte de huiskapel (circa 1905) in late eclectische neogotiek.historische waarde
meer bepaald cultuurhistorische waarde van het kasteeldomein: op het vlak van de tuinkunst interessant voorbeeld van een in de periode 1840-1870 in twee opeenvolgende fasen gerealiseerd landschappelijk park van 10 hectare, geënt op een oude feodale site waarvan de motte als eilandje in het concept werd geïntegreerd. Karakteristieke elementen van dit “coulisselandschap” met het neoclassicistische landhuis (1818-1824) als belangrijkste onderdeel van het decor – nutspercelen zoals boomgaard en ommuurde moestuin liggen verscholen achter het kasteel – zijn de diverse vijvers, het weids slingerende riviermotief, de schitterende vista richting Edingen, de als neogotische follies opgevatte portiersloge (1840 en 1870) en kapelletje (1870), de eveneens als eye-catcher ontworpen, naar buiten toe neogotisch ogende kasteelhoeve (1840) en tenslotte de monumentale, solitair of in groep opgestelde oude bomen.wetenschappelijke waarde
van het kasteeldomein: op dendrologisch vlak is het park van Ter Rijst vooral interessant omwille van zijn monumentale oude bomen met stamomtrekken tussen 350 en 480 cm - vooral bruine beuken (Fagus sylvatica 'Atropunicea') maar ook Amerikaanse en zomer- wintereiken (Quercus rubra, Q. robur, Q. rubra), grootbladige en kleinbladige linden (Tilia platyphyllos, T. cordata), gewone plataan (Platanus x hispanica) en tamme kastanje (Castanea sativa) - met daarnaast kampioenexemplaren van elsbes (Sorbus tormic nalis) en een cultivar van gewone es met kleine blaadjes (Fraxinus excelsior 'Elegantissima'). Uitzonderlijk wat de struikétage betreft is rode kamperfoelie (Lonicera xylosteum) terwijl de rijke flora van het bos van Strihoux/Ter Rijst ook hier opduikt in de bosschages, met soorten als daslook (Allium ursinum), wilde hyacint (Hyacinthoides non-scripta), bosanemoon (Anemone nemorosa) en Bosereprijs (Veronica montana).Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Kasteeldomein Ter Rijst met inbegrip van de kasteelhoeve [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/982 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Contact
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.