Beschrijving
De bescherming als monument van Goed te(n) Cattenaye omvat de volledige hoeve, hoevesite en de dreven die naar het goed leiden. De recente aanbouwen met paardenloods zijn niet beschermd. Deze bescherming vormt de uitbreiding van de reeds in 1995 als monument beschermde toegangspoort en walgrachten.
Waarden
Op basis van het systematisch geïnventariseerd bouwkundig patrimonium van de gemeente Laarne kon het onroerend erfgoed worden geselecteerd dat voor de cultuurhistorische en architecturale evolutie zijn betekenisvol karakter binnen de ruimere regio Oost-Vlaanderen het best heeft geconserveerd. In de objecten en ensembles zijn duidelijk aantoonbare intrinsieke kwaliteiten aanwezig van historische, artistieke, volkskundige, wetenschappelijke, industrieel-archeologische en/of sociaal-culturele waarde. Hun waardevol karakter van algemeen belang ligt tevens vervat in hun ouderdom, representativiteit, authenticiteit, zeldzaamheid of gaafheid. De beschermingswaardige objecten vertegenwoordigen een diversiteit aan gebouwentypes die veelal met hun bijhorende cultuurlandschappelijke omgevingscomponenten een historische entiteit vormen die het dorpsbeeld karakteriseren. Als onroerend erfgoed behielden zij een eigenheid die typerend is voor een landelijk gebied.
Goed te Cattenaye, heden hoeve Kattenheye, uitbreiding van de bij MB van 18 oktober 1995 als monument beschermde toegangspoort en walgrachten tot de volledige hoeve en site met dreven (met uitsluiting van de recente aanbouwen met loods voor paarden), is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische en cultuurhistorische waarde: Het Goed te Cattenaye is als grote historische hoevesite met een zeldzaam exemplaar van een oude toegangspoort duidelijk herkenbaar in het agrarisch landschap behouden en vormt een uitzonderlijke getuige voor de occupatiegeschiedenis in de regio. Van deze pachthoeve in de westelijke uithoek van het Land van Dendermonde dateren de oudste bronvermeldingen al uit de 14de eeuw. Als investering en exploitatie door leden van het welstellende Gentse stadspatriciaat maatschappijhistorisch typerend. Het ontstaan ervan kadert wellicht in de laatste grote ontginningsbeweging van de 13de eeuw. De huidige hoeve ligt op een vroeger tweedelige site met walgrachten uit de late Middeleeuwen en vertegenwoordigt het type dat was samengesteld uit een neerhof en een achter aansluitend opperhof. Het ten zuiden aanpalend opgehoogd perceel met relict van gracht getuigt van voorgaande bewoning en van een landbouwuitbating die mogelijk zelfs tot de periode 10de-13de eeuw opklimt en maakt met de bijhorende dreven onlosmakelijk deel uit van de historische hoevesite. De geëvolueerde constellatie van hoevegebouwen op het neerhof resulteert uit een belangrijke bouwcampagne te situeren in het tweede kwart van de 19de eeuw. Door hun opstelling, traditionele bouwkenmerken, volumes en verhoudingen gerelateerd aan de (landbouw)functie vormen zij voor de geschiedenis van de hoevebouw een relevant architecturaal ensemble dat tevens de eigenheid en het belang van de hoevesite illustreert; zij visualiseren het contextueel, functioneel en bouwhistorisch verband met het beschermde poortgebouw en omgrachting van het boerenerf. Het karakteristiek gewit bakstenen boerenhuis, deels nog uit de tweede helft van de 18de eeuw, bewaart in zijn erfgevel een voor dit woonhuistype karakteristieke bakstenen deuromlijsting, terwijl de vensters in gepleisterde banden gevat zijn. Binnenshuis zijn structureel en naar indeling typerende traditionele aspecten van de boerenhuisbouw aanwezig, zoals de samengestelde balklaag en brede open haard in de centrale woonkamer. De naar oud gebruik bij het woonhuis aanleunende vroegere paardenstal behoort tot een stalvleugel die constructief een verlengstuk van het woonhuis vormt. De grote dubbele dwarsschuur bewaart opgeklampte poorten en een indrukwekkend gebinte gedateerd 1839. De vroegere schaapsstal centraal op het erf is als staltype een merkwaardige constructie met gevels geritmeerd door lisenen.