Beschrijving
Het Torenhuis van Albert Servaes is met uitzondering van de omringende tuin en de bijgebouwen beschermd als monument.
Waarden
Latem is in de Belgische context een uniek voorbeeld van een kunstenaarskolonie of kunstenaarsdorp, ontstaan naar het voorbeeld van het legendarische Barbizon in Frankrijk. Het belang van de Latemse kunstenaarskolonie is met zijn internationale uitstraling onmiskenbaar. In Sint-Martens-Latem en Deurle is de voormalige aanwezigheid van de kunstenaars nog tastbaar in de gebouwen waarin zij gewoond en gewerkt hebben, en in de landschapssites die het onderwerp vormden van hun kunst. Kenmerkend voor deze kunstenaarsdorpen is dat kunstenaars er vaak onderdak vonden in de bestaande woningen of boerderijtjes, die thans ook zeldzame getuigen zijn van het kleinschalig bouwkundig erfgoed van de vroegere plattelandsgemeenten, nu uitgegroeid tot residentiële villadorpen. De huizen en ateliers die in opdracht van de kunstenaars zelf werden gebouwd, George Minne, Albert Servaes, Gust. De Smet, zijn representatief voor de typologie van de kunstenaarswoning, zij vertonen aldus een architectuurhistorische waarde. De schilderateliers maakten integrerend deel uit van de woning. Dergelijke atelierwoningen waren duidelijk herkenbaar door het daklicht of de grote atelierramen op het noorden. Het beeldhouwatelier van George Minne was ondergebracht in een afzonderlijk gebouw, nu verdwenen, in de woning kwamen talrijke tekeningen tot stand.
Het Torenhuis van Albert Servaes, met uitzondering van de omringende tuin en de bijgebouwen, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde, sociaal-culturele waarde
in casu architectuurhistorische waarde: Het "Torenhuis", voormalig woonhuis en atelier van de kunstschilder Albert Servaes, is gebouwd in 1917, naar een ontwerp van professor ingenieurarchitect August Desmet. Voor het ontwerp inspireerde architect A. Desmet zich in samenspraak met Servaes op de Romaanse kloosterarchitectuur en de traditionele hoevebouw. De toren draagt het jaaranker 1917, maar werd pas na het einde van de oorlog, in 1919, voltooid. Mede vanwege de markante toren houdt het gebouw nog in sterke mate de herinnering vast aan Albert Servaes. In het Torenhuis heeft Albert Servaes een der belangrijkste expressionistische Latemse schilders onder andere de hand gelegd aan de befaamde getekende Kruisweg voor de kapel van Luithagen. Hier ontving Servaes ook een groot aantal prominente gasten, zoals Felix Timmermans, Ernest Claes, Stijn Streuvels, Marnix Gijsen, Pieter van der Meer de Walcheren, Lieven Duvosel, Emile Claus, Hubert Malfait, Constant Permeke, George Rouault en Paul Claudel.
De kunstenaarswoning vormt een belangrijk voorbeeld van een atelierwoning door een kunstenaar gebouwd naar een ontwerp van een gerenommeerd architect, namelijk prof. ingenieur-architect August Desmet, in een unieke bouwstijl die volkomen beantwoordde aan de levensstijl van de kunstenaar. Het gebouw is tevens een representatief werk in het oeuvre van architect Desmet. Het complex gebouwen op U-vormige plattegrond met aangelegd binnenpleintje heeft aan de straatkant een vierkante toren met de zogenaamde "tekenzolder". In de achter de toren aanleunende vleugel bevond zich het atelier, met hoge ramen uitziend op het noorden. De drie gevels die naar analogie van een kloosterpand de binnenplaats omsluiten worden gekenmerkt door rondboogvensters in rondboognisjes, op de begane grond van elkaar gescheiden door steunberen.