Geografisch thema

Snellegemsestraat

ID
15830
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15830

Beschrijving

Licht bochtige verbindingsweg tussen de dorpskommen van Zedelgem en Snellegem (zie Jabbeke), op grondgebied Snellegem verdergezet als Isenbaertstraat. De weg vertrekt aan het kruispunt met de Loppemsestraat en klimt richting in noordelijke richting naar het hoger gelegen Maantjeveld (zie Maantjeveld) en Keiorum (op grondgebied Snellegem) tot aan de grens met Snellegem. Van zuid naar noord kruist de straat achtereenvolgens de ingekokerde Plaatsebeek, de Zabbeek en de oude spoorwegbedding van de voormalige treinverbinding tussen het station van Zedelgem (zie Ruddervoordsestraat nummer 65-67) en het munitiedepot van het *"Vloethemveld". Deze voormalige bedding is thans een onderdeel van de provinciale fiets- en wandelroute Vloetemveldzate.

Tussen 1910 en 1951 loopt de tramlijn Brugge-Leke over het grondgebied van Zedelgem. De tram komt vanuit Snellegem (Jabbeke) en volgt ongeveer de loop van de Snellegemsestraat zuidwaarts tot in de dorpskern. Aan de grens met Snellegem wordt de tramhalte tijdens de Eerste Wereldoorlog als "Waldbahnhof" tot station opgewaardeerd.

Het kruispunt aan de Diksmuidse Heirweg is heraangelegd in 1996-1998.

De straat behoort tot het historisch stratenpatroon van de gemeente. De aloude straat staat reeds aangeduid op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1571) gekopieerd door Pieter Claeissens (1601) met in de dorpskern een weinig bewoning, onder meer ter hoogte van de pastorie (zie nummer 13). Merkwaardige afbeelding op de Pourbuskaart van twee hoogstammige bomen, even ten noorden van het kruispunt van de Snellegemsestraat met de Diksmuidse Heirweg, hangt mogelijk samen met de benaming "viereeckestraete". Straat vermeld in een kerkregister uit 1557 als "straete die loopt vander kercke te vier eecken waert". In de ommeloper van 1674 staat het eerste gedeelte van de straat, tot aan de hoek met de Kezelbergstraat, bekend als "Thourout wegh". Het tweede gedeelte van de straat wordt aangeduid met "Vereeckestraete" of "Viereeckestraete". Op de Ferrariskaart (1770-1778) afgezoomd met bomen, ten zuiden van de kruising met de Diksmuidse Heirweg komt het toponiem Jeruzalem voor. Staat op een kadastrale kaart (1808-1810) uit de Napoleontische periode, aangeduid als "chemin de snelleghem à zedelghem".

Staat op de Atlas der Buurtwegen (1844) als Chemin n° 4, "Vier Eekestraet. Chemin de Zedelghem à Snelleghem" aangeduid met schaarse bebouwing. Aan het kruispunt met de Diksmuidse Heirweg ligt het "Cabaret Noordweghe". Later ontstaat rond dit kruispunt een woonwijk met onder meer de herberg "Vierweghe" en café "Noordwandeling" (de vroegere herberg "Noordweghe"). Op een kaart, opgemaakt tijdens de Eerste Wereldoorlog door de Duitsers, blijkt de bewoning ten zuiden van het kruispunt al in belangrijke mate te zijn toegenomen.

De straat met heterogene bebouwing heeft overwegend een woonfunctie, de oudste bebouwing gaat terug tot het laatste kwart van de 19de eeuw (zie onder meer nummer 78). Aaneengesloten huizenrijen worden afgewisseld met halfvrijstaande of vrijstaande huizen.

In de dorpskern enige commerciële activiteit (horeca, winkels), hoofdzakelijk ondergebracht in nieuwbouw tegenover de kerk en met aanpalende parking. Aan de westkant dominante aanwezigheid van de *Sint-Laurentiuskerk met kerkhof (zie Kerkplein) en sedert 2007 van het Administratief Centrum (zie nummer 1).

In het café "Sint-Joris" (nummer 2) op de hoek met de Loppemsestraat was tussen 1830 en 1855 het gemeentehuis van Zedelgem gevestigd (zie nummer 1). De vroegere benaming "Het Oud Stadhuis" zoals te zien op een foto uit de jaren 1920 refereert aan die voormalige functie. Het lage huis wordt in de jaren 1930-1940 vervangen door het huidige hoekpand van twee bouwlagen, getypeerd door de rechthoekige muuropeningen onder betonnen lateien.

Een aantal woningen in (meestal) verankerde baksteenbouw onder zadeldaken dateren uit het einde van de 19de of begin van de 20ste eeuw. Enkele lage dubbelhuizen (nummers 95, 144) zijn gedeeltelijk verbouwd, nummer 78 is opgetrokken circa 1888 zie kadastergegevens. Nummer 38 (volgens kadastergegevens gebouwd circa 1891 door metselaar Pieter Misseeuw) had oorspronkelijk een magazijn. Nummer 17 is een halfvrijstaand dubbelhuis, volgens jaarsteen in de zijgevel daterend van "1902", met op de verdieping een arduinen kordon ter hoogte van de onderdorpels. Voorts huizen uit het interbellum, waaronder enkele koppelwoningen, nummer 71 heeft een opvallende gecementeerde plint, versierd met Sint-Jacobsschelpen. Langs de voormalige spoorwegbedding staat op de hoek met de Kezelbergstraat de kleine, witbeschilderde villa (nummer 56) zogenaamd "IN 'T GOE LEVEN" zie opschrift boven de ingangsportiek en daterend van circa 1938. Recente huizen tussen de dorpskern en het kruispunt met de Diksmuidse Heirweg.

Weinig landelijke bebouwing. Op het primitief kadasterplan (circa 1830) is er ter hoogte van het achterin gelegen nummer 145 op het Maantjeveld een kleine koppelwoning met bijgebouw te zien. Het kadaster registreert in 1863 een samenvoeging van de woningen en het vervangen van het bijgebouw door een schuur. In 1934 wordt het huis vergroot, huis en schuur met uitzicht uit die periode (onder meer betonnen lateien) bewaren eventueel een oudere kern.

  • KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN TE BRUGGE, 207: Mutatieschetsen, Zedelgem, 1863/6, 1888/2, 1891/2, 1934/1, 1935/9, 1937/3, 1938/4.
  • RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en Plannen, nr. 1607: Kaartboek met kadastrale kaarten (Napoleontische periode) van Jabbeke, Sint-Michiels, Sint-Andries, Snellegem, Varsenare, Zerkegem en Zedelgem, 1808-1810.
  • ARNOU P., De Heren van Zedelgem te Jabbeke, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 1, nr. 1, 1980, p. 3-11.
  • ARNOU P., Een nieuw gemeentehuis in het oude kostershuis (1939-1940), in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 15, nr. 3, 1994, p. 116.
  • ARNOU P., Vroeger en nu, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis pastoor Ronse, jg. 2, nr. 2, 1981, p. 42-43.
  • BONDUEL L., Het Zedelgem, Veldegem, Loppem en Aartrijke van toen. Een verzameling foto's en prentbriefkaarten aangevuld met beknopte historische gegevens, Brugge, 1983, p. 16-17, p. 20-23.
  • BRAET J., MALENGIER H. en VANDENDRIESSCHE W., Info Zedelgem, Het nieuwe gemeentehuis, jg. 25, extra editie, maart 2007, Zedelgem, p.5-6.
  • CAPPON G., De herberg Sint-Hubrecht te Zedelgem, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 1, nr. 1, 1980, p. 19-25.
  • CAPPON G., De ommelooper der prochie van Zedelgem. Pieter Lust, landmeter, Zedelgem, 1996.
  • CAPPON G., De onderpastorie van Zedelgem in de periode 1735-1775, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 3, nr. 4, 1982, p. 161-164.
  • CAPPON G., De Zedelgemse ommeloper (1674) en de kaart van Zedelgem naar P.C. Popp, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 13, nr. 4, 1992, p. 137-151.
  • CAPPON G., Het leenhof van Zedelgem: leen en heerlijkheid, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 24, nr. 3, 2003, p. 95-113.
  • DECEUNINCK V., Zedelgem tijdens het ancien régime, in Zedelgem 900 jaar, Zedelgem, Heemkundige Kring Pastoor Ronse i.s.m. het Comité 900 jaar Zedelgem, 1989, p. 19-20.
  • DECEUNINCK V., Zedelgem gedurende de Eerste Wereldoorlog, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis pastoor Ronse, jg. 12, nr. 2, 1991, p. 67-80.
  • Heirwegpad, Zedelgem, 1980, p. 1-2.
  • RAMON A., LEROY P.J. (ed.), Gebouwen en wegen: enkele belangrijke realisaties, in LEROY P.J., Vier maal een is vijf. Terugblik op 25 jaar fusiegemeente Zedelgem, Zedelgem, 2003, p. 89.
  • PEIRSEGAELE W., Vroeger en nu, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 2, nr. 1, 1981, p. 26-27.
  • POLLET J., Pastoor Oliverius Tratsaert (1658-1673), in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 5, nr. 2, 1984, p. 43-55.
  • POLLET J., Pastoors te Zedelgem in de 16de eeuw, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 3, nr. 1, 1982, p. 4-31.
  • RYHEUL J., De Kroonhoek en de Kezelberg, twee archeologische sites langs de Diksmuidse Heirweg te Zedelgem, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 5, nr. 3, 1984, p. 95-105.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Administratief Centrum en gemeentepark

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Hoekhuis

  • Omvat
    Kapel De Noordwandeling

  • Omvat
    Pastorie Sint-Laurentius

  • Omvat
    Villa

  • Omvat
    Winkelhuis

  • Is deel van
    Zedelgem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Snellegemsestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15830 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.