Geografisch thema

Welvaartstraat

ID
11336
URI
https://id.erfgoed.net/themas/11336

Beschrijving

De Welvaartstraat is een rechte straat tussen Vrijheid- en Kasteelpleinstraat. De straat maakt deel uit van de oorspronkelijke verkaveling van het Zuid, zoals opgemaakt in 1875. De straat ligt aan de rand van de wijk, aansluitend bij de oude stad.

De naam van de straat, toegekend in 1876, refereert naar de afschaffing van de tol op de scheepvaart op de Schelde in 1863, die een periode van grotere welvaart moest inluiden. Deze historische gebeurtenis is een centraal thema op het Zuid, vertaald in monumenten en straatnamen.

Typerend voor het Zuid is de grote homogeniteit van de bebouwing, bestaande uit eenvoudige neoclassicistische burgerhuizen van drie traveeën en drie bouwlagen onder zadeldaken. Zowel individuele eigenaars als investeerders kozen massaal voor een gestandaardiseerde opbouw en afwerking van de woningen, waardoor een ensemblewerking in de straten ontstond. In het gedeelte van de Welvaartstraat tussen de Vrijheid- en de Verbondstraat, zijn een aantal gave neoclassicistische gevelrijen bewaard, zowel aan de zuid- als aan de noordkant. Ze zijn grotendeels door aannemers gerealiseerd, die rijen kavels opkochten en met reeksbouw vulden.

Een zeer actieve aannemersfamilie in de Welvaart- en in de Tolstraat was Van den Berghe. Zij waren gevestigd in de Begijnenvest, een straat in de oude stad die grensde aan de nieuwe verkaveling van het Zuid. Voorbeelden van hun realisaties zijn de nummers 8, een woning met werkplaats uit 1882, nummers 16-18, een samenstel van woon- en winkelhuis uit 1884 dat in 1910 werd aangepast met onder meer loggia en nummers 21-23,burgerhuizen het handelsgelijkvloers uit 1885. Op deze manier stonden deze aannemers is voor een groot deel van de bebouwing in de Welvaartstraat, waarvan talrijke nog gaaf bewaarde voorbeelden. Tussen hun realisaties in, op nummer 14, bouwde naamgenoot Ger. Van den Berghe een gelijkaardig woonhuis met werkplaats, in 1883.

Een tweede aannemer die zeer vaak terug komt in deze straat is Lixon. Frans Constant Lixon-Van Zurk diende verschillende bouwaanvragen in met telkens dezelfde opvallende woning van twee traveeën. Enkel op nummers 40-42 vinden we nog een sterk verbouwd voorbeeld terug van deze reeksbouw uit 1883.

Jean Baptiste Bourguignon, een aannemer die in de Welvaartstraat woonde, laat zich ook niet onbetuigd. Het samenstel op nummers 3-5 werd in 1884 gerealiseerd voor rekening van juwelier Gorge-Coecke. Een reeks van vier woningen door Bourguignon vinden we op nummers 11-17.

Hoewel de woningen op nummers 19-21 vrij onopvallend zijn, deels te wijten aan de witschildering van het oorspronkelijke parement, hebben ze hun belang voor de architectuurgeschiedenis van het Zuid. Ze werden in 1881 gebouwd als modelwoningen voor de Société Anonyme du Sud d’Anvers. Een architect is niet in het dossier vermeld.

Architect Henri Thielens, die voor gelijkaardige modelwoningen in de Brederodestraat tekent, was in deze straat vertegenwoordigd met een woning voor mevrouw De Backer uit 1881, echter niet meer in het straatbeeld te herkennen. Een eenvoudig neoclassicistisch winkelhuis ten slotte vinden we terug op nummer 76, in 1882 ontworpen door Victor Durlet voor loodgieter Vander Bruggen.

Tussen al deze neoclassicistische gevels valt de woning op nummer 66 op door zijn rode bakstenen gevel in neo-Vlaamse renaissance. De woning werd samen met een achterliggend werkhuis in 1893 ontworpen door aannemer Magnus voor rekening van mevrouw S. Haesaert. In de geveltop zijn jaarankers 1894 bewaard; de fantasierijke bovengevel is bewaard, de begane grond is volledig verbouwd.

Tegen de gevel van de woning op nummer 46 is een gedenkplaat aangebracht: "Aan Frans Vergauwen / Door de Duitsers voor het vaderland neerschoten op 25 juni 1917".

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1882 # 1464 (8), 1883 # 1267 (14), 1884 # 604 (16-18), 1910 # 1594 (16-18), 1885 # 527 (21-23), 1893 # 1745 (66), 1882 # 775 (76), 1881 # 802 (Thielens).

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Modelwoningen

  • Omvat
    Neoclassicistisch burgerhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch burgerhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch ensemble

  • Omvat
    Neoclassicistisch hoekensemble

  • Omvat
    Neoclassicistisch samenstel

  • Omvat
    Neoclassicistisch samenstel

  • Omvat
    Twee neoclassicistische burgerhuizen

  • Omvat
    Vier neoclassicistische burgerhuizen

  • Is deel van
    Het Zuid


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Welvaartstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/11336 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.