Geografisch thema

Valmeer

ID
13807
URI
https://id.erfgoed.net/themas/13807

Beschrijving

Woonforenzen- en landbouwgemeente, met voorheen mergelontginning, later kampernoeliekwekerijen (eerste helft 20ste eeuw). De twee kernen Val en Meer waren tot de Franse tijd twee afzonderlijke gemeenten. Beide zijn straatdorpen, de bebouwing, met een opvallend aantal verbouwde hoeven en resten van hoeven, geconcentreerd aan de Valmeerstraat en Bergstraat (Meer) en de Bampstraat en Grotestraat (Val).

De bewoning klimt op tot de prehistorie (vondst van een vuurstenen bijl). Belangrijke Romeinse resten: een Romeins graf (met mobilair), sporen van centuriatio en van een Romeinse nederzetting op de Meerberg (noorden van de gemeente), aan de heerbaan Tongeren-Maastricht-Heerlen die de grens volgt met Herderen en Riemst; hier werden in 1966 de bouwresten van een villa (2de-3de eeuw) opgegraven.

Eerste vermelding in 1147 als Falla. Val was een Loonse heerlijkheid, die in 1366 naar het prinsbisdom overging. De schepenbank sprak Loons recht, en ressorteerde onder de buitenbank van Bilzen, soms ging ze ook in beroep bij het oppergerecht van Vliermaal.

Meer en Bolder (confer Zichen-Zussen-Bolder) vormden één, oorspronkelijk Loonse heerlijkheid, vanaf 1366 van de prinsbisschop van Luik en achtereenvolgens in leen gegeven aan de familie van Guigoven (14de eeuw) en de Méan (1588-1796, kasteel in Bolder). De schepenbank sprak Luiks recht en ging in beroep bij de Luikse schepenbank. In 1794-95 wordt Bolder bij Zichen-Zussen gevoegd, Meer bij Val.

Val en Meer waren twee kwartkapellen van de parochie Millen. De rector van de Sint-Stefanuskapel van Val bediende ook de Sint-Severinuskapel van Meer. Begin 19de eeuw werden Val en Meer afzonderlijke parochies. In 1898 wordt Meer bij de parochie Val gevoegd.

Oppervlakte: 509 hectare. Aantal inwoners (1990): 1.663.

  • BAUWENS-LESENNE M., Bibliografisch repertorium van de oudheidkundige vondsten in Limburg behoudens Tongeren-Koninksem (vanaf de vroegste tijden tot de Noormannen), Brussel, 1968, p.355-356.
  • BOUVEROUX P., Bondige geschiedkundige schets van Fal-Meer, (Limburg, 12, 1931, p.218-220).
  • DE BOE G., Val-Meer: Romeinse villa, (Archeologie, 1966, 2, p.69).
  • HARDENBERG H., Het Limburgsch gedeelte van de Romeinse Heerbaan Keulen-Tongeren, (De Maasgouw, 62, 1942, p.24).
  • ROBYNS O., De Parochie Fall-Mheer, (Limburg, 8, 1926, p.65-68).
  • VAN DOORSLAER A., Repertorium van de begraafplaatsen uit de Romeinse tijd in Noord-Gallië, Brussel, 1964, vol.I, p.147-148.

Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van VANTHILLO C. 1990: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Tongeren, Kantons Riemst - Tongeren, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 14n1, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Breedhuis, parochiaal centrum

  • Omvat
    Burgerhuis en dienstgebouwen

  • Omvat
    Dienstgebouw van verdwenen hoeve

  • Omvat
    Dwarsschuur

  • Omvat
    Gemeentehuis van Valmeer

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Omvat
    Gesloten hoeve

  • Omvat
    Gietijzeren kruis

  • Omvat
    Gietijzeren wegkruis

  • Omvat
    Hoekhuis

  • Omvat
    Hoekhuis

  • Omvat
    Hoekhuis

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve

  • Omvat
    Hoeve Burrefetwinning

  • Omvat
    Hoeve losstaande bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve losstaande bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Hoeve Odehof

  • Omvat
    Klooster-school der Zusters van Liefde

  • Omvat
    Kruis

  • Omvat
    Kwartjesboom

  • Omvat
    Langgestrekte hoeve

  • Omvat
    Onze-Lieve-Vrouwekapel

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Stefanus met kerkhof

  • Omvat
    Resten gesloten hoeve

  • Omvat
    Resten van gesloten hoeve

  • Omvat
    Resten van woning

  • Omvat
    School

  • Omvat
    Sint-Severinuskapel

  • Is deel van
    Riemst


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Valmeer [online], https://id.erfgoed.net/themas/13807 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.