Geografisch thema

Sint-Onolfsdijk

ID
15238
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15238

Beschrijving

De Sint-Onolfsdijk ligt ten noordwesten van de stad Dendermonde en volgt de Schelde. Tot 1968-1978 reikte de dijk tot aan de stad tot deze door de opnieuw kanaliseerde Dender werd doorsneden en een nieuwe Dendermonding en tijsluis werden gerealiseerd.

Sluis van Dendermonde, vlak voor de splitsing van Dender en Schelde gelegen. Tijsluis die in beide richtingen kan schutten, hierdoor is de Dender niet meer rechtstreeks onder invloed van de getijden.

Al in een 13de-eeuwse tekst werd het broek van Sint-Odulf vermeld, zie de patroonheilige van de Sint-Odulfkapel. Op de Ferrariskaart van 1771-1778 is er sprake van het Sint-Onolfsbroek. In de historische literatuur wordt de Sint-Onolfspolder afwisselend polder en broek genoemd in de zin van "beheerde gebieden". De onduidelijkheid in terminologie werd opgelost met de polderwet van 1957 waarbij deze gebieden officieel polders werden genoemd. Deze polders zijn lagergelegen gebieden die voortdurend onder water liepen. Om de waterhuishouding te regelen waren ze doorsneden met een grachten- (of goten-) en sluizensysteem. In de winterperiode stonden delen van de polders noodgedwongen onder water, waardoor deze gronden meer als wei- en hooi- dan als zaailand geschikt waren. De grachten deden ook dienst als afpaling van de percelen en als transportweg voor het vervoer van onder meer materiaal, dieren, hooi en gewassen van en naar de kleine boerderijen.

Thans wordt de afwatering door pompstations geregeld.

Pompstation Sint-Onolfspolder, gebouwd in 1971, met huiszwaluwenkolonie. Gelegen achter groot spaarbekken om grachten van voldoende water te voorzien. Rechthoekig tweelaags volume opgetrokken uit gele baksteen, onder plat dak. Gedenksteen Dedecker met bas-reliëf van Ros Beiaard en inscriptie met opdrachtgevers en uitvoerders.

In de volksmond was de dijk als Kolendijk of Notendijk gekend, verwijzend naar de teelt van rode en witte kool tijdens de Eerste Wereldoorlog en de – intussen verdwenen - notelaars op de dijk. De uitgestrekte en achterliggende Sint-Onolfspolder, begrensd door de Schelde, bestrijkt een gebied van Dendermonde tot Appels waarvan de begrenzing bij MB van 05.02.1987 definitief werd vastgelegd.

Volgens kaartmateriaal kwam er al bebouwing voor aan de Sint-Onolfsdijk in de tweede helft van de 18de eeuw (zie de Ferrariskaart van 1771-1778). Thans merendeels lagergelegen en verbouwde kleine dijkhuisje en kleine hoeven verbouwd (nummer 10, 32) of vervangen door nieuwbouw; slechts enkele zijn bewaard gebleven.

  • DE VRIENDT M., Geschiedenis van de Polders en Wateringen in Dendermonde, Grembergen, 1997.
  • STROOBANTS A., Door het vuur gespaard. Bouwkundige resten van het vooroorlogse Dendermonde, Dendermonde, 1999, p. 28.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Burgerhuis

  • Omvat
    Dijkhoeve

  • Omvat
    Dijkhuisje

  • Omvat
    Dijkhuisje

  • Omvat
    Kapel Sint-Odulf

  • Omvat
    L-vormige dijkhoeve

  • Omvat
    School met onderwijzerswoning

  • Is deel van
    Dendermonde


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Onolfsdijk [online], https://id.erfgoed.net/themas/15238 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.