Geografisch thema

Ardooisestraat

ID
15536
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15536

Beschrijving

Straat met lichtgebogen tracé en zuidwaarts verloop vanaf het Dorpsplein tot aan de grens met Ardooie, eerst als centrumstraat met beperkt autoverkeer, vanaf het kruispunt met de Oude Ardooisestraat als verbindingsweg. Op grondgebied Ardooie verdergezet als Stationsstraat die langs het spoorwegstation de dorpskern van Ardooie bereikt. Vormt samen met de Zwevezeelsestraat en de Oude Ardooisestraat de verbinding tussen Zwevezele en Ardooie. De Ferrariskaart (1770-1778) toont nog het oude tracé dat vertrekt vanaf het kruispunt Tieltsestraat (N35) en de Zwevezeelsestraat en met twee haakse bochten langs "Cense 't ays hove" loopt waarna de weg zich kronkelend verder zuidwaarts baant.

Volgens De Flou vermeld als "hardoyestraete" op een kaart van Mosscherambacht uit 1773. Het tracé wordt in de Atlas der Buurtwegen (1846) "Ardoye straet" genoemd en omschreven als "Chemin de Coolscamp à Ardoye". Een steegje, de "Pastorij wegel", wordt omschreven als "Sentier de la place de Coolscamp à la cabaret dit: Spinne pype" en loopt zuidwaarts tussen de huizenrij van het Dorpsplein en sluit even verder aan op de "Ardoye straet". In 1865 wordt café "de Zwaan" onteigend en afgebroken, op die manier krijgt het huidige tracé vanaf het Dorpsplein zijn vorm. De "Chaussée de Coolcamp à Ardoye" wordt over de ganse lengte verbreed en rechtgetrokken, onder meer de S-bocht aan de "Spinnepijp" verdwijnt. Wagens moeten niet langer omrijden langs de kronkelende Oude Ardooisestraat. Op de kaart van P. Vander Maelen (1850) wordt tegenover de huidige Sint-Maartensstraat de herberg "Spinne Pype Cabaret" weergegeven. In 1937 wordt de weg verder verbreed, genivelleerd en voorzien van een fietspad. Op een gemeentelijk kaartje in de publicatie "Dit is West-Vlaanderen" (1960) wordt de straat aangeduid als "steenweg van groot verkeer". In 1969 wordt het smalle noordelijke deel van de Ardooisestraat ontlast van doorgaand verkeer door de aanleg van de Oude Ardooisestraat langs het onbruik geraakte tracé van de tramlijn.

De stoomtramlijn Hooglede-Roeselare-Ardooie-Zwevezele-Tielt wordt in 1889 aangelegd. Binnen Koolskamp loopt deze lijn van noord naar zuid langs de Zwevezeelsestraat, vanaf het kruispunt met de verbindingsweg Pittem-Lichtervelde (N35) via een eigen bedding (nu Oude Ardooisestraat) om verder aan te sluiten op de Ardooisestraat. In 1952 wordt de tramverbinding tussen Ardooie en Zwevezele opgedoekt en vervangen door een buslijn.

In 1896 wordt op initiatief van pastoor Louis Van der Beke (1890-1902) een onderpastorie opgetrokken. Na de Eerste Wereldoorlog wordt ter hoogte van huidig nummer 16 een Amerikaanse legerbarak, oorspronkelijk een veldhospitaal uit Aarsele, ingericht als zaal van de Vlaams-nationalistische toneelkring Kerlinga en de Vlaamse Boekenhalle Kerlinga. Na de bevrijding in 1944 brandt deze barak uit. Andere gekende herbergen zijn "De Posthoorn" (ter hoogte van nummer 9), "De Zon" (ter hoogte van nummer 12), "Het Bierhuis" (nummer 44), "De Wandeling"-"Casino"- "Tramstatie" (nummer 48), "De Spinnepijp"-"De Trompet" (nummer 112), "Het Haantje" (nummer 114). Tijdens de Tweede Wereldoorlog is deze straat het ontspanningcentrum voor de Duitse soldaten. Op initiatief van pastoor Henri Faict (1946-1964) wordt in 1961 de parochiezaal "’t Zonneke" gebouwd, waar voorheen herberg "De Zon" stond. Het huidige gebouw (nummer 12) doet dienst als gemeentelijk cultureel centrum en dateert uit 2004.

De Flou citeert een oudere benaming uit de ommeloper van 1762 "den hoogen wegh", het renteboek van Mosscherambacht uit 1773 vermeld "hardoyestraet, genaemt den hooghen wegh".

Voornamelijk woonfunctie met bebouwing uit de late 19de maar vooral uit de 20ste eeuw. Eerste deel met bebouwing aan beide zijden, rij- en halfopen bebouwing aan de westzijde, voornamelijk open bebouwing aan oostzijde. Voorbij het kruispunt met de Oude Ardooisestraat lagere densiteit aan de westzijde, geen bebouwing aan oostzijde behoudens een hoevesite (nummer 23).

Kleine 19de-eeuwse eenlaagse woningen onder zadeldak met Vlaamse pannen. Nummer 44, voormalige herberg "Bierhuis", vernieuwde gootlijst en baksteenfries en dito horizontale banden, onleesbaar opschrift, aangepaste muuropeningen. Nummer 114, voormalige herberg "Het Haantje"-"De Trompet" is een achterliggend huisje, aangebouwd bij nummer 116 (nok dwars op de straat), geschilderd parement, vernieuwde gootlijst schrijnwerk en rolluikkasten, aangepaste vensteropeningen.

Nummer 10, voormalige onderpastorie uit 1896, gebouwd op initiatief van pastoor Louis Van der Beke (1890-1902), op grond van de gemeente en met de kerkfabriek als erfpachter. Vrijstaande tweelagige baksteenbouw van vier traveeën onder zadeldak (nok evenwijdig met de straat, mechanische pannen). Nieuwe gootlijst, getoogde muuropeningen en nieuw schrijnwerk.

Tweelagige roodbakstenen woningen (nok evenwijdig met straat, mechanische pannen, vernieuwde gootlijst) uit de eerste helft van 20ste eeuw. Nummer 48, voormalige herberg "De Wandeling" - "Casino" - "Tramstatie", vrijstaande baksteenbouw van vijf traveeën met segmentbogige muuropeningen en bewaard schrijnwerk, verbouwde benedenverdieping. Nummer 28, half vrijstaande interbellumwoning met betonnen lateien, bewaarde ramen, vernieuwde deur en garagepoort. Nummers 80-82, rijhuizen van twee traveeën in repeterend schema. Vernieuwde gootlijst en schrijnwerk. Getoogde vensteropeningen onder strek met afwisselend rode en witte baksteen en gecementeerde plint. Nummer 84, dubbelhuis van drie traveeën. Vernieuwde gootlijst. Roodbakstenen parement met horizontale banden in gele baksteen. Rechthoekige muuropeningen onder witgeschilderde betonlateien en natuurstenen onderdorpels. Plint met siercementering. Bewaarde schuiframen op de benedenverdieping. Nummer 86, roodbakstenen enkelhuis met gecementeerde plint, rechthoekige muuropeningen onder betonlateien. Nummer 104, enkelhuis met rechthoekige muuropeningen onder betonlateien met decoratief motief. Toegang via brede beglaasde dubbele deur. Bij nummer 60, dieper gelegen Lourdesgrot langs de oprit naar de garage.

Nummer 16, ruime dokterswoning uit 1950 gebouwd door Albert Delesie-Reyntjens, geneesheer uit Koolskamp. Achteruitspringend ten opzichte van de rooilijn, twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; zwartgeglazuurde mechanische pannen); houten kroonlijst. Roodbakstenen lijstgevel verlevendigd door gebruik van natuursteen en witsteen voor onder meer plint, deur- en vensteromlijstingen, onderdorpels, rechthoekige muuropeningen; centrale erker over twee bouwlagen met puntgevel en ruitvormig zoldervenster. Verzorgd houtwerk met gekleurd glas in lood in ruitvormig patroon op de benedenverdieping. Noordelijke zijgevel van nummer 18 in dezelfde rode baksteen met twee langgerekte blinde rondboognissen en houten kroonlijst.

Nummer 12, gemeentelijk ontmoetingscentrum "'t Zonneke" in 1961 gebouwd als parochiezaal. In 2004 ingrijpend vernieuwd. Voorliggende geasfalteerde parking. Achteruitgelegen eenlaags volume onder plat dak.

  • Kadasterachief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Koolskamp, 1865/22, 1897/1, 1937/11/2.
  • CALLEWAERT A., Toen de pastoor van Koolskamp nog in de pastorie woonde, in Jaarboek van de heemkundige kring Ardooie-Koolskamp, jg. 2, 2006, p. 34.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Deel I, Brugge, 1914, kolom 279; Deel VI, Brugge, 1926, kolom 413.
  • DENDOOVEN L., Dit is West-Vlaanderen. Steden, gemeenten, bevolking, 1960, p. 799.

Bron: SANTY P. & BOONE B., met medewerking van CALLAERT G. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Ardooie, deelgemeente Koolskamp, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL44, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Santy, Pieter; Boone, Benjamin
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Boerenwoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning met pakhuis

  • Omvat
    Duitse bunker

  • Omvat
    Herberg de Spinnepijpe

  • Omvat
    Hoeve met losse bestanddelen

  • Omvat
    Notariswoning

  • Omvat
    Samenstel van dorpswoningen

  • Omvat
    Tweegezinswoning

  • Omvat
    Villa

  • Is deel van
    Koolskamp


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Ardooisestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15536 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.