Geografisch thema

Sint-Elooistraat

ID
15828
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15828

Beschrijving

Maakt deel uit van de wijk De Leeuw of de parochie Sint-Elooi.

De straat maakt in een bocht van 90° de verbinding tussen de Torhoutsesteenweg en de Ruddervoordsestraat. Aangelegd in de jaren 1950, kaderend in een urbanisatieproject voor de ontwikkeling van de Sint-Elooisparochie, of de wijk De Leeuw. Naamgeving verwijst zowel voor de straat, de kerk, de wijk en de parochie naar Sint Elooi. Op een kadastrale schets van 1964 staat de straat opgetekend als Kerkstraat.

De wijk Sint-Elooi ontwikkelt zich op het oude gehucht De Leeuw langs het grote kruispunt van Zuidwege. In een kerkregister van 1518 met de opsomming van de wijken is er sprake van bewoning in "Ten Zuudtweghe gheheeten ten Torre", gesitueerd langs de "Ruddervoorschen herrewech" en de "Ijperschen herrewech" (zie Ruddervoordsestraat). De wijk krijgt in de tweede helft van de 18de eeuw de naam De Leeuw, naar de herberg "De Gouden Leeuw" (Torhoutsesteenweg nummer 188).

De bevolkingsconcentratie krijgt een eerste stimulans met de aanleg van de Torhoutsesteenweg in 1751-1754. De vestiging in 1758 van een smidse, in 1824 overgenomen door Alexander Claeys, ligt aan de wieg van de industriële ontwikkeling van de wijk vanaf het einde van de 19de eeuw onder impuls van de familie Claeys (zie Aimé Claeysstraat, Léon Claeysstraat, Remi Claeysstraat en Ruddervoordsestraat). De aanleg in 1846 van de spoorweg Brugge-Kortrijk met een station in Zedelgem (zie Ruddervoordsestraat nummer 65-67) is een belangrijke factor in de vestiging en ontwikkeling van de lokale industrie. De spoorweg zorgt voor een tweede bevolkingstoename, rond de spoorweg ontstaat de Stationswijk.

De groeiende bevolking maakt het oprichten van een nieuwe parochie bij K.B. van 25 augustus 1938 noodzakelijk. Medestichter van de parochie is Léon Claeys. Zijn bedrijf ligt in het gebied en de familie Claeys stelt een deel van hun magazijn ter beschikking als noodkerk. Léon Claeys helpt mee bij het vastleggen van de parochiegrenzen. De keuze van Sint-Elooi als patroonheilige van de smeden verwijst naar het prille begin als smidse van de bedrijven Claeys.

Baron de Crombrugghe staat tussen de Torhoutsesteenweg, de Ruddervoordsestraat en de Hoge Vautestraat een gebied af voor het bouwen van een kerk met kerkhof en pastorie, klooster, scholen (zie Pastoor Staelensstraat) en de mogelijkheid tot het aanleggen van een wijk. Provinciaal ingenieur Lezey ontwerpt een urbanisatieproject, architect Antoine Dugardyn (Brugge) maakt plannen voor een kerk. Het gehele project vindt zowel bij de gemeente als bij het ministerie in Brussel weinig weerklank. Uiteindelijk keurt de gemeenteraad op 22 november 1945 een urbanisatieproject, onder meer met stratenaanleg, van urbanist Lantsoght goed. Ondertussen is reeds in 1942 een meisjesschool gebouwd (zie Pastoor Staelensstraat) en in 1950 een jongensschool (zie nummer 25). In 1953 wordt een klooster voor de zusters van liefde uit Heule (zie Pastoor Staelensstraat nummer 3) opgericht. De bouw van de kerk wordt pas in 1959 aangevat, de wijding volgt in 1960.

In 1969 komt er een parochiaal "CENTRUM ONTMOETING" (nummer 23) dat hoofdzakelijk door Louis Claeys wordt gefinancierd. Het is een laag, geelbakstenen gebouw onder zadeldak (mechanische pannen). In de voorgevel zit een gedenkplaat in blauwe hardsteen, erboven een tegeltableau met opschrift "IN HET JAAR 1952 / IN DEZE PAROCHIE / KONSTRUEERDE / LOUIS CLAEYS / DE EERSTE EUROPESE / ZELFRIJDENDE MAAIDORSER / HIERDOOR GROEIDE ZIJN / BEDRIJF UIT TOT EEN / GROOT-INDUSTRIE. / CLAEYS". Links een tegeltableau met een evocatie van de industriële activiteit van de familie Claeys, zie opschrift uitgevoerd in 1969 door Attila.

De straat omsluit samen met de Pastoor Staelensstraat de beeldbepalende en dominerende kerk met het kerkplein, alles samen het hart vormend van de Sint-Elooisparochie. Op het kerkplein staat de beeldbepalende sculptuur "Solidariteit met het Zuiden" van Paul Perneel (Jabbeke), ingehuldigd op 29 juni 2006. Straat met meerdere functies die verband houden met het buurtleven in deze wijk die haar ontstaan volledig heeft te danken aan en door de familie Claeys (zie Ruddervoordsestraat, Aimé Claeysstraat, Léon Claeysstraat, Remi Claeysstraat).

Religieuze functie (zie de Sint-Elooiskerk), pedagogische functie door de aanwezigheid van enkele scholen (nummer 2 op de hoek met de Ruddervoordsestraat en nummer 25), socio-culturele functie ingevuld door een parochiaal centrum. Deze functies zijn ook aanwezig in de aanpalende Pastoor Staelensstraat. Vanaf de jaren 1950 huizenbouw, onder meer voor de werknemers van de fabrieken Claeys. Meestal open of halfopen bebouwing met tuinen. Achter de kerk is een parkje aangelegd met ernaast de pastorie (nummer 16), gebouwd in 1957. Op het kerkplein wordt op donderdagvoormiddag de markt gehouden.

  • KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN TE BRUGGE, 207: Mutatieschetsen, Zedelgem, 1964/54.
  • Boschvogelroute Zedelgem, Aartrijke, s.d., p. 7.
  • KISS M., De familie Claeys en "De Westvlaamse Leeuw", in Het andere erfgoed in Ginter. Eindwerken erfgoedbeleiders 2004, 2004, p. 69-76.
  • POLLET J., Parochie St.-Elooi. Zedelgem – De Leeuw. 1938-1988. Een terugblik, Zedelgem, 1988.
  • S.n., Zedelgem. St.-Eligius. Feestelijkheden ter gelegenheid van de kerkwijding 28 augustus 1960, Zedelgem 1960.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Beeld Moeder en Kind

  • Omvat
    Beeldhouwwerk Solidariteit met het Zuiden

  • Omvat
    Parochiekerk Sint-Elooi

  • Omvat
    Standbeeld Léon Claeys

  • Omvat
    Vrije basisschool De Leeuw

  • Is deel van
    Zedelgem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Elooistraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15828 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.