Geografisch thema

Sint-Laurentiusstraat

ID
15829
URI
https://id.erfgoed.net/themas/15829

Beschrijving

Eerder rechte weg tussen de Snellegemsestraat en de Kronestraat. De straat behoort tot het historisch stratenpatroon van de gemeente. De aloude straat staat op de Grote Kaart van het Brugse Vrije door Pieter Pourbus (1571) gekopieerd door Pieter Claeissens (1601) als onderdeel van de weg tussen Zedelgem en Aartrijke. Volgens De Flou is er in de 16de eeuw sprake van Sinte Laureyns noortwege houc en Sinte Laureyns oostpleyne houc als twee gehuchten van Zedelgem.

Vroeger vormde de straat een geheel met de Kronestraat en de dreef ten zuidwesten van de hoeve "Noortweghe" (zie Diksmuidse Heirweg nummer 1). Op een kadastrale kaart (1808-1810) uit de Napoleontische periode staat het geheel aangeduid als "chemin de zerkeghem". Op de Atlas der Buurtwegen (1844) in zijn geheel aangeduid als Chemin n°. 5, "Kroonestraat. Chemin de Zedelghem à Zerkeghem". De oprit naar nummer 58 is een restant van de op de Atlas afgebeelde Sentier n° 32, "Den Doornwegel. Sentier de Zedelghem au cabaret dit Den Doorn" die loopt tot aan de Diksmuidse Heirweg, nummer 58 is op de Atlas aangeduid als "Ferme de Martelez". Ertegenover loopt de Molendreef, nu als voetwegel richting dorpskern. Het kadaster registreert in 1887 verbreding van de straat.

Op kadastrale mutatieschetsen, vanaf de tweede helft van de 19de eeuw tot zeker aan de Tweede Wereldoorlog Failliestraat genoemd, wellicht maakt de straat dan deel uit van de aansluitende en in zuidwestelijke richting lopende Faliestraat. Op een kaart, getekend door de Duitsers tijdens de Eerste Wereldoorlog, als "Kronenstrasse" aangeduid. Pastoor Ronse duidt de straat in 1934 aan als "Sint-Laurensstraat". In de dorpskern dominerende aanwezigheid van de *Sint-Laurentiuskerk (zie Kerkplein) waarnaar de straat nu is genoemd.

Op de Ferrariskaart (1770-1778) gedeeltelijk afgezoomd met bomen, de bewoning bestaat uit enkele hoeves gelegen op een afgebakend perceel, zie nummers 5, 15, 20-24. Op de hoek met de Snellegemsestraat ligt de oude herberg "Sint-Hubrecht" (zie Snellegemsestraat nummer 1). Een figuratieve kaart (circa 1782) van de weg tussen de herberg "De Blauwe Kroon" en de herberg "Zuidwege" beeldt de straat af, grotendeels afgeboord met grachten aan weerszijden en verspreide bebouwing aan de straatkant, voornamelijk aan de zuidzijde van de straat. De achterin gelegen bebouwing is op deze kaart niet afgebeeld. Op deze kaart is een klein gebouwtje ten westen van de herberg "Sint-Hubrecht" aangeduid als "smisse". Van oost naar west vinden we vervolgens de "pastorieweg", die leidt naar de pastorie, de "costerie sedelghem" en de "wagemakerije" van de weduwe en kinderen Emanuel Storme (zie nummers 20-22, nummer 24). Op de Atlas is de bebouwing weinig of niet toegenomen, in de loop van de 20ste eeuw wordt de straat verder volgebouwd.

De straat met overwegend woonfunctie, de oudste bebouwing gaat terug tot het tweede kwart van de 19de eeuw, (zie nummer 24). In de dorpskom min of meer aaneengesloten huizenrijen uit het einde van de 19de en de loop van de 20ste eeuw. Voorts aanwezigheid van enkele winkels en distributiecentra. Beeldbepalende basisschool op de hoek van het Kerkplein (zie Kerkplein nummer 4).

De lage dorpswoning, nummer 14, aangeduid op het primitief kadasterplan (circa 1830) heeft een oudere kern maar een recente voorgevel. Het straatje tussen nummers 10 en 14 volgt het tracé van de toegangsweg naar de oude, achterin gelegen omwalde pastorie (zie Snellegemsestraat nummer 13), en ontsluit nu een chirolokaal (nummer 12). Verder halfvrijstaande of vrijstaande woningen uit het interbellum en de tweede helft van de 20ste eeuw. De kleine villa, nummer 36, met boomgaard, is circa 1942 door koster Plaetevoet gebouwd.

De landelijke bebouwing ter hoogte van nummer 62 is al te zien op het primitief kadasterplan (circa 1830), het huis wordt circa 1841 gesplitst, in 1884 weer samengevoegd, in 1902 vergroot en in 1942 gedeeltelijk herbouwd (zie huidig). Huis met aangebouwd, lager schuurstalvolume in oranje baksteen onder zadeldaken (mechanische pannen), muuropeningen onder lateien met afgeschuinde hoeken, bewaard schrijnwerk met horizontale roedeverdeling in de bovenlichten.

  • KADASTERARCHIEF WEST-VLAANDEREN TE BRUGGE, 207: Mutatieschetsen, Zedelgem, 1851/6, 1884/7, 1887/1, 1902/2, 1942/2, 1942/3.
  • RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en Plannen, nr. 1607: Kaartboek met kadastrale kaarten (Napoleontische periode) van Jabbeke, Sint-Michiels, Sint-Andries, Snellegem, Varsenare, Zerkegem en Zedelgem, 1808-1810.
  • RIJKSARCHIEF BRUGGE, Kaarten en Plannen van de Watering van Blankenberge, nr. 1449: Kaart van de weg gelegen te Zedelgem lopende van de steenweg op Torhout, van aan de herberg Zuidwege, tot aan de herberg de Blauwe Kroon, circa 1782.
  • De bevrijding van Zedelgem in 1944, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 2, nr. 3, 1981, p. 90.
  • BONDUEL L., Het Zedelgem, Veldegem, Loppem en Aartrijke van toen. Een verzameling foto's en prentbriefkaarten aangevuld met beknopte historische gegevens, Brugge, 1983, p. 20-23.
  • POLLET J., Jacob van Gerensdael, pastoor van Zedelgem (1647-1658), deken van Torhout (1649-1664), in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis Pastoor Ronse, jg. 4, nr. 3, 1983, p. 91-98.
  • DECEUNINCK V., Zedelgem gedurende de Eerste Wereldoorlog, in Zilleghem. Handelingen van de Kring voor heemkunde en geschiedenis pastoor Ronse, jg. 12, nr. 2, 1991, p. 67-80.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1925, Deel I, kolommen 837-840; Deel XIV, kolommen 739-740.
  • RONSE F., De geschiedenis van Zedelgem-Veldegem. Anastatische herdruk, Zedelgem, 1979, 293 + 39 p.

Bron: VAN VLAENDEREN P. & VRANCKX M. 2010: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zedelgem met deelgemeenten Aartrijke, Loppem en Veldegem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL47, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Van Vlaenderen, Patricia; Vranckx, Martien
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Arbeiderswoning

  • Omvat
    Arbeiderswoning

  • Omvat
    Burgerhuis uit het interbellum

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Dorpswoning

  • Omvat
    Sint-Laurentiushoeve

  • Is deel van
    Zedelgem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sint-Laurentiusstraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/15829 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.