Geografisch thema

Groeningestraat

ID
7433
URI
https://id.erfgoed.net/themas/7433

Beschrijving

Van het Deken Zegerplein naar het Plein. Straat met licht gebogen tracé aangelegd in het voormalige grafelijke domein. Beschermd als stadsgezicht bij M.B. van 21.08.2003. Oudste vermelding van 1327 als "in vico Canonicorum". Aangelegd in het voormalige grafelijke domein. Tot het eerste kwart 18de eeuw "Canuencstraete" genaamd, zie vestigingsplaats Kannunikpoort. Vanaf 1727 huidige benaming. Van 1807 tot 1814 "Rue de l'imperatrice". De Kanunnikpoort was gelegen ter hoogte van de huidige nummers 4-6, de bijbehorende brug en Gruzenbergtoren bevinden zich onder de straat. Het steegje zogenaamd "Bersacques Poortje" lag ter hoogte van Sint-Vincentiusziekenhuis, heden ouderlingentehuis. Resten van de poort worden teruggevonden tijdens opgravingen in 1934, 1945, 1961, 1990, 1993 en 1994. De Kanunnikpoort wordt gebouwd in 1300-1302 als onderdeel van de voorburcht van het Franse dwangkasteel en gesloopt in 1675-1677, de omliggende grachten worden opgevuld. De halfronde toren wordt in 1359 vermeld als "Gruzenberg" en wordt herbouwd in 1489; de brug, de Nedervijver en een watermolen worden verwoest tijdens de oorlog van 1382 en gesloopt circa 1675-1677.

In de middeleeuwen wonen in de straat talrijke kanunniken en leden van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel en andere vooraanstaanden. Ter hoogte van het huidige Guido Gezellepleintje lag vroeger het Kanunnikenkerkhof. In 1903 wordt aldaar een borstbeeld van Guido Gezelle geplaatst. Het eerste huis van de straat wordt verwoest in 1944 (bombardement) en dan opgenomen in het Guido Gezellepleintje. In 1982 wordt het zogenaamd "Patershuis" van de Groeningeabdij, opgericht in 1766 door abdis V. Van Houtte voor de biechtvader, afgebroken. Van 1908 tot 1957 lopen de tramsporen voor de tram naar Deerlijk door de straat.

Het huidige straatbeeld wordt gedomineerd door grote herenhuizen en de kapel van de Groeningeabdij. De bebouwing klimt in kern zeker op tot de 14de eeuw. Voornamelijk breedhuizen van twee tot drie bouwlagen met bepleisterde en beschilderde lijstgevels voornamelijk uit de 19de eeuw. Ook enkele laat 19de- vroeg 20ste-eeuwse bakstenen parementen aanknopend bij de toen gangbare modetendenzen. Daarnaast ook verscheidene bakstenen parementen onder meer voor panden die beschadigd werden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook invularchitectuur met lijstgevels. In de 19de eeuw ook industrie: onder meer blekerij (zie nummer 17). Nummers 9-11 voorheen weverij Benoit, opgevolgd door "Apprêts Textiles" verdelingsbedrijf opgericht in 1927. Rechts van nummer 29 voorheen poortje met toegang tot Poortje Catteautje, twintig huizen gebouwd in 1876 door E. Catteaux; tussen het poortje en de Leie weverij F. Catteaux-Gauquié en aan de overzijde van de Groeningestraat. Fabriek aan noordkant van straat van 1901-1919 van de familie Van Eecke die gasmotoren La Fourmi vervaardigde; vervolgens verkocht aan firma Omer Saey. Naast woonfunctoe ook verzorgende en onderwijsfunctie en religieuze functie; heden ook museale functie (Groeningeabdij).

  • DESPRIET P., De Franse dwangburcht van Kortrijk (1300-1302), het onderzoek van de kanunnikpoort (1945-1994), Kortrijk, 1994.
  • VAN HOONACKER E., Duizend Kortrijkse straten, Kortrijk, 1986, p. 153-156.

Bron: DE GUNSCH A., DE LEEUW S. & METDEPENNINGHEN C. met medewerking van CALLENS T., SCHEIR O & VAN DEN MOOTER M. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Kortrijk, Deel IA: stad Kortrijk, Straten A-K, Deel IB: stad Kortrijk, Straten L-Z, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL5, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callens, Toon; Scheir, Olivier; Van den Mooter, Maarten; De Gunsch, Ann; Metdepenninghen, Catheline; De Leeuw, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Eenheidsbebouwing van burgerhuizen

  • Omvat
    Groeningeabdij

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Herenhuis

  • Omvat
    Herenhuis in empirestijl

  • Omvat
    Herenhuis in neo-Vlaamserenaissance-stijl

  • Omvat
    Herenhuis met neoclassicistische lijstgevel

  • Omvat
    Herenhuis, brouwerswoning en kapel

  • Omvat
    Hotel Meysseyne met tuin

  • Omvat
    Neoclassicistisch burgerhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch burgerhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch burgerhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch burgerhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch herenhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch herenhuis

  • Omvat
    Neoclassicistisch herenhuis met ommuurde tuin

  • Omvat
    Neoclassicistische notariswoning

  • Omvat
    Vlaams Huis

  • Is deel van
    Kortrijk


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Groeningestraat [online], https://id.erfgoed.net/themas/7433 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.