Persoon

Van Parys, Antoon

ID
6747
URI
https://id.erfgoed.net/personen/6747

Beschrijving

Antoon Van Parys (Deinze, 1884 – Gentbrugge, 1968) volgde onder meer een opleiding aan de Academie te Gent onder leiding van J. Delvin en Oscar Vandevoorde. Hij beeldhouwde onder meer in het atelier van Mathias Zens en Aloïs De Beule.

Hij ontwierp tijdens zijn leven veel grafmonumenten voor begraafplaatsen in onder meer Deinze, Kruishoutem, Emelgem, Oeselgem, Campo Santo (Sint-Amandsberg) en de Westerbegraafplaats (Gent). Daarnaast vervaardigde hij veel standbeelden, religieuze werken, oorlogsgedenktekens, (vrouwen)figuren, naakten, portretten en meisjeskoppen. Hij gebruikte blauwe hardsteen van Sprimont of graniet, ebben- en mahoniehout, witte marmer van Carrara en Balegemse zandsteen. Heel typisch voor zijn grafmonumenten en oorlogsgedenktekens is het gebruik van een specifiek lettertype.

Zijn werk wordt als sobere, strenge en gestileerde kunst omschreven. “Soberheid en stilering kenmerken zijn oeuvre. Later vond hij meer artistieke soelaas in de weergave van het vrouwelijk lichaam”. Anderen schrijven over zijn werk: “Zijn beelden zijn uit blote steen gehouwen. Door een minimum aan materie uit te kappen verkrijgt hij prachtig gestileerde beelden die alle een mystieke expressie hebben” of “Antoon Van Parys is een denker en een dichter, die lange tijd een beeld of een emotie in zich kan dragen, ze ontdoet van al hun bijkomstigheden, en dan, gaaf en lapidair, in klei en marmer kan verwerken”.

Tussen 1920 en 1930 kreeg Antoon Van Parys zestien opdrachten voor het ontwerpen en uitvoeren van oorlogsgedenktekens. Behalve in Klerken zijn ook oorlogsgedenktekens van hem terug te vinden in Deinze, Lo, Woumen, Passendale, Petegem, Vinkt, Astene, Deurle, Kruishoutem, Zedelgem, Sint-Baafs-Vijve, Eke, Dranouter, Machelen en Edelare (deze laatste is ondertussen reeds vervangen).

In zijn oorlogsgedenktekens wordt door Van Parys geen heldenmoed opgehemeld, maar legt hij de nadruk op de verwoesting, het leed, het verdriet. Als antimilitarist maakte hij veeleer vredesgedenktekens dan oorlogsgedenktekens, hoewel dit niet steeds zo door zijn opdrachtgevers begrepen werd.

  • CASSIMAN P. e.a. 1995: Twee generaties beeldhouwers. Antoon en Luc Van Parys, Deinze.
  • ENGELEN C. & MARX M. 2002: Beeldhouwkunst in België vanaf 1830, Brussel.
  • PIRON P. 1999: De Belgische beeldende kunstenaars uit de 19de en 20ste eeuw, Brussel.

 

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier DW002435, Oorlogsgedenktekens te Houthulst (DECOODT H., 2009)

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Erfgoedobjecten

Ontwerper van

Begraafplaats

Kerkhofweg 6 (Kruisem)
Rechts van de dekenij ligt de begraafplaats, aangelegd vanaf 1844 op grond gekocht van de toenmalige kasteelheer, burggraaf Desmanet de Biesme. Ingezegend op 25 maart 1848 door pastoor Senesal. Het is een volledig omhaagd terrein met een toegangshek tussen vierkante, gewitte bakstenen pijlers. Aan de zuidoostzijde bleef een imposante geschoren taxushaag met aan de binnenzijde een rij populieren bewaard.


Begraafplaats Petegem-aan-de-Leie

Sint-Hubertstraat (Deinze)
Begraafplaats, kadastraal geregistreerd in 1903. Traditioneel aangelegde en ommuurde begraafplaats met kruisstructuur en op de kruising een sokkel, mogelijk de aanzet voor een calvarie. Op de begraafplaats bevinden zich beelden van George Minne en de Deinzense expressionistische kunstenaar Antoon Van Parys, evenals een Frans ereperk.


Begraafplaats van Asse

Mollemseweg (Asse)
Naoorlogse begraafplaats gestructureerd door een lijnaanplanting van taxus en hulst leidend naar een calvarie ontworpen door Antoon Van Parys (1886-1963).


Gedenkteken gesneuvelden

Rijksweg (Wielsbeke)
Na de Eerste Wereldoorlog wordt in het dorpscentrum op de kruising van Rijksweg en Sint-Bavostraat een gedenkteken voor de gesneuvelde soldaten uit Sint-Baafs-Vijve opgericht, naar ontwerp van beeldhouwer Antoon Van Parys uit Deinze (°1884-†1968). Op het voetstuk staan oorspronkelijk de namen van de tien gesneuvelde soldaten en drie burgerlijke slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog. In 1946 worden de namen van zeven militaire en burgerlijke slachtoffers, gevallen tijdens de Tweede Wereldoorlog, toegevoegd.


Gedenkteken voor de militaire doden van de Eerste Wereldoorlog

Markt (Lo-Reninge)
Gedenkteken voor de militaire doden van de Eerste Wereldoorlog uit Lo. Het gedenkteken werd op 30 september 1923 onthuld in aanwezigheid van de beeldhouwer Antoon Van Parys uit Deinze.


Grafteken Moreau-Deneve

Mechelsesteenweg (Vilvoorde)
Hardstenen grafteken vervaardigd voor de familie Moreau-Deneve in 1927 door de beeldhouwer Antoon Van Parys in mystieke stijl.


Oorlogsgedenkteken

Passendaleplaats (Zonnebeke)
Gedenkteken voor de militaire en burgerlijke slachtoffers van Passendale uit beide wereldoorlogen, met het beeld van een treurende Christusfiguur. Het gedenkteken, onthuld in 1928, is het werk van beeldhouwer Antoon Van Parys uit Deinze.


Oorlogsgedenkteken

Dorpsstraat (Houthulst)
Oorlogsgedenkteken voor de militaire en burgerlijke doden van beide wereldoorlogen uit Klerken. Het gedenkteken is het werk van Antoon Van Parys uit Deinze en werd in 1924 onthuld.


Oorlogsgedenkteken

Woumenweg (Diksmuide)
Oorlogsgedenkteken voor de militaire en burgerlijke slachtoffers van beide wereldoorlogen uit Woumen, vervaardigd door Antoon Van Parys en onthuld in 1927.


Oorlogsmonument

Kerkplein (Zedelgem)
Ten noordoosten van de kerk een oorlogsmonument door beeldhouwer "ANT. VAN PARIJS / DEINZE" zie opschrift op de sokkel. Gelegen binnen het beschermde dorpsgezicht van de kerkomgeving. Onthuld op 15 augustus 1923. Het gedenkteken bevond zich oorspronkelijk op de hoek van de Loppemsestraat en de Snellegemsestraat. Beeldengroep in witsteen met afbeelding van een militair en een gevangene die een kruis vasthouden op blauwhardstenen sokkel. Het monument wordt geflankeerd door halfronde grafstenen.


Oorlogsmonument De Puinruimer

Markt (Deinze)
Oorlogsmonument genaamd de 'Puinruimer' of 'Piocheur', voor de gesneuvelden, de burgerlijke slachtoffers en de opgeëisten van beide Wereldoorlogen van de stad Deinze. De beeldhouwer van dit herinneringsteken is Antoon Van Parys.


Oorlogsmonument Eerste en Tweede Wereldoorlog

Markt (Kruisem)
Oorlogsmonument voor de gesneuvelden en burgerlijke slachtoffers van Kruishoutem, van beide Wereldoorlogen.


Oorlogsmonument Machelen-aan-de-Leie

Dorpsstraat (Zulte)
Oorlogsmonument met vredesboom, voor de slachtoffers uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog, opgericht circa 1920-1925 naar ontwerp van Antoon Van Parys.


Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Antonius Abt

Dorp 11 (Nazareth)
De neobarokke kerk werd in 1861-1865 opgetrokken naar ontwerp van Edmond de Perre-Montigny. Het kerkhof wordt onder meer gekenmerkt door bomenrijen van gekandelaarde Hollandse lindes en witte paardenkastanjes, een vrijheidsboom en een oorlogsmonument. Langs de ommegang met De Vijftien Mysteries van de Rozenkrans staan dertien kapelletjes. De kerk is ingeplant in een vierkant, voorheen omgracht kerkhof van ongeveer 1 hectare groot, afgesloten deels door een laag muurtje en deels door een beukenhaag.


Parochiekerk Onze-Lieve-Vrouw en Sint-Jan-Baptist met kerkhof

Ooidonkdreef 1D (Deinze)
De neogotische kerk, gebouwd in 1877-1880 naar ontwerp van architect A. Van Assche en ingeplant op de historische site van het oude, tot de 12de eeuw opklimmende kerkje, vormt de kern van het vroegere dorp Sint-Maria-Leerne.


Parochiekerk Sint-Amandus met kerkhof

Zeverenkerkstraat 1A (Deinze)
Gelegen te midden van een deels met bakstenen en deels met betonplaten ommuurd kerkhof met graftekens, met toegang tussen vierkante bakstenen pijlers. Huidige bakstenen kerk gebouwd in 1861-62 naar ontwerp van Charles 't Kindt ter vervanging van het oude, tot de 14de eeuw teruggaand kerkje dat in 1860 afgebroken werd. De in 1918 opgeblazen toren werd na de oorlog heropgebouwd.


Parochiekerk Sint-Antonius van Padua

Sint-Antoniusstraat 3A (Meulebeke)
Parochiekerk Sint-Antonius van Padua, ook gekend als "kerk van 't Veld" of "kerk van de Sneppen", kerk in neoromaanse stijl gebouwd in de periode 1940-1951 naar de plannen van architect Willem Nolf (Torhout) met integratie van beeldhouwwerk van de gekende kunstenaars Antoon en Luc Van Parys.


Parochiekerk Sint-Laurentius met kerkhof

Poeseledorp 1A (Deinze)
Kerk heropgebouwd naar ontwerp van J.-A. Clarysse in 1850, voltooid in 1852 met omringend omhaagd kerkhof. Op het kerkhof voornamelijk graftekens uit het interbellum en de naoorlogse periode.


Parochiekerk Sint-Martinus en Sint-Eutropius met kerkhof

Ardense Jagersstraat-Gottem 5B (Deinze)
Mogelijk is de vierkante onderbouw van de kruisingstoren van romaanse oorsprong. Behouden vroeggotisch koor en transept van het eenbeukig kruiskerkje vermoedelijk uit eind 13de eeuw. Achthoekige klokkenkamer van Lediaanse steen toegevoegd eind 14de tot 15de eeuw. In 1951-53, huidig eenbeukig schip van vijf traveeën gebouwd naar ontwerp van architect G.J. Callens en ingeplant op een kleine heuvel ten westen van de oude Leie met nog omringend kerkhof, met lage bakstenen ommuring en verschillende graftekens.


Parochiekerk Sint-Niklaas met kerkhof

Pastoriestraat 5 (Deinze)
Parochiekerk, ingeplant in ommuurd en omhaagd kerkhof. Pseudobasilicale kruiskerk circa 1731 nagenoeg volledig heropgebouwd met een driebeukig schip van drie traveeën met iets uitspringend transept, vierkante westtoren op de zuidwesthoek, koor met rechte afsluiting. Oudste gedeelten uit breuksteen in noordelijke transeptarm en koor kunnen opklimmen tot de eerste helft van de 13de eeuw. De stenen kapelletjes van de ommegang van de Bebloede Kolom, gesticht in 1724, werden in 1933 vervangen door vijf staties in hardsteen door Oscar Sinia. Op het kerkhof een collectie graftekens uit de 20ste eeuw.


Standbeeld burgerlijke en militaire doden

Dikkebusstraat (Heuvelland)
Oorlogsgedenkteken voor de militaire en burgerlijke doden van Dranouter. Het standbeeld van Antoon Van Parys werd opgericht op initiatief van de Vlaamse Oud-Strijders (V.O.S.) en onthuld op 25 mei 1924.


Villa ’t Kleen Werkent Kasteel

Kapellestraat 101 (Deinze)
Vrijstaande villa opgevat als een dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder een pseudomansardedak, gebouwd in opdracht van ondernemer Baziel Van de Ginste volgens een bouwaanvraag van 1929. De toegang wordt gemarkeerd door vier beelden van beeldhouwer Antoon Van Parys uit 1930.


Wijkschool Kloosterbos

Schoolstraat 11 (Nazareth)
Typisch wijkschooltje op het platteland met bijhorende woning in ommuurde tuin. Aan de straatkant met bakstenen omheiningsmuur geritmeerd door lisenen en spaarvelden, brugje over gracht naar poort. Rechthoekig schoolgebouw van één bouwlaag onder zadeldak. Bijhorende woning van baksteen met getoogde muuropeningen onder zadeldak.



Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Van Parys [online], https://id.erfgoed.net/personen/6747 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.