erfgoedobject

Huizengroep Scaldis

bouwkundig element
ID
11088
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11088

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het opvallende eclectische ensemble "Scaldis" is een vierdelige vrijstaande huizengroep, waarvoor bouwaanvraag van 1903 naar ontwerp van Frans Van Dijk in opdracht van de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen in het Oostkwartier.

Deze maatschappij was opgericht met als doel de nieuwe wijk Zurenborg te ontwikkelen. De maatschappij bouwde talrijke ensembles voor eigen rekening, die ze verhuurde of verkocht sleutel-op-de-deur. Het is duidelijk dat de maatschappij een stedenbouwkundige en architecturale stempel op de nieuwe wijk wilde drukken. Door hun investeringen in grote, opvallende ensembles in de centrale as door de wijk, bouwde de maatschappij de Cogels-Osylei uit tot het pronkstuk van Zurenborg.

Frans Van Dijck, een populaire architect die in die tijd grote realisaties kon doen, werd aangesproken voor een aantal van hun grote projecten in de Cogels-Osylei en in de straten daarrond. Telkens koos hij voor een eclectische bouwstijl, met bakstenen gevels en een speelse, pittoreske en druk versierde decoratie die verwijst naar de gotiek, de cottagestijl, de neo-Vlaamserenaissance en de art nouveau.

De woningen die de maatschappij bouwde, werden doorgaans meteen doorverkocht aan welgestelde particulieren. Zo woonde begin 20ste eeuw Frans Ubbelohde op nummer 71. Hij gaf architecten Cols & Defever in 1911 de opdracht om op een aansluitend perceel achter zijn huis, een gebouw met paardenstallen en een remise op te trekken, op de hoek van de Uitbreiding- en de Velodroomstraat. De familie Ubbelohde was afkomstig uit Duitsland en was naar Antwerpen geëmigreerd om zich in de haven toe te leggen op de export van metaal en ijzer.

Qua compositie is Scaldis enigszins vergelijkbaar met het ensemble Apolloon, een ontwerp van Ernest Stordiau in dezelfde straat, maar dan wel duidelijk onder invloed van de Venetiaanse gotiek in plaats van de Italiaanse renaissance.

Het is een strak symmetrisch ontwerp met overwegend bakstenen muurvlakken, waarin de vier woningen dor de afwisselende volumes, de nadruk op de centrale gevelpartij en de doorlopende gevelafwerking tot één groot geheel zijn samengevoegd. De natuurstenen omlijstingen en het maaswerk van de loggia’s hebben een afbakenende functie, de schaarse stenen lijsten en bepleisterde attieken dienen als bindend element. Originele, overdachte kleureffecten door diepblauwe en okerkleurige faiencebekleding in de loggia's en polychrome mozaïeken.

De huisnaam Scaldis is de oudst gekende naam voor de Schelde, gegeven door de Romeinen. De bekronende gietijzeren en natuurstenen beelden van onder meer Poseidon verwijzen naar het thema van de rivier en zijn gerealiseerd door Jules Weyns.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 956 # 2778
  • ELAUT A. & J. POSSEMIERS 1988: Op wandel door de belle époque, Brussel, 100.

Auteurs: Plomteux, Greet; Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Paardenstallen en remise

  • Is deel van
    Cogels-Osylei


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huizengroep Scaldis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11088 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.